26 yaşında bir gencim. Ailenin ilk çocuğu olduğumdan diğer iki kardeşimle de ben ilgilenmek zorunda kaldım. Annemle babam çalışıyorlardı ve ben hem okula gidiyor hem kardeşlerimle ilgileniyordum. Ailem biraz baskıcıydı, ne annemden ne de babamdan sevgi görmedim. Onlar beni hep eleştirdiler, eksik buldular, amcamın oğullarıyla kıyasladılar. Bu yıl açık öğretimi bitirdim ve işe girdim. Küçüklükten beri utangaç bir yapım var. Küçük bir şeyde rencide olduğumu düşünüyorum ve içime kapanıyorum. İş yerinde toplantı yapıyoruz herkes düşüncelerini ifade ediyor ama ben çekiniyorum. Kalabalık topluluklarda söz alıp konuşamıyorum, yüzüm kızarıyor. İş yerinde beğendiğim bir kız var, ona evlenme teklifi yapmak istiyorum ama çok utanıyorum. Acaba bu utangaçlığımı yenebilir miyim? Beğendiğim kıza bu duygumu ifade etsem garip kaçar mı? A.K.
İfade etme hakkın var

Utangaçlığımızın temeli genetik yapımızla ilgili olabileceği gibi çocukluk yıllarında yaşanan olumsuz ebeveyn tutumlarıyla da alakalıdır. Bu dönem anne babalar çocuklarının yaptığı bir hatayı yüzüne vurmuşsa, eleştirel bir tutum içinde olmuş, onu küçük düşürecek eylem ve söylemlerde bulunmuşsa, sürekli hata aramaya yönelik hareket etmişlerse çocuk utangaç bir yapıya sahip olacak ve hata yapmaktan korkacaktır.

Utanma duygusu, bir noktaya kadar her birimizde vardır ve olması da gerekir. Ancak, bu durum çevremizdeki kişilerle ilişkilerimizi ve başarı çıtamızı etkiliyorsa, bu durumda yaşadığımız sorunu normal sınırlar dahiline çekmemiz gerekiyor. İfadelerinizden anladığıma göre, sıkıntılı bir çocukluk geçirmişsiniz ve bu dönem biraz olumsuzluklara maruz kalmışsınız. O yaşlarda kardeşlerin sorumluluğunu almak gerçekten yorucu bir durum... Ayrıca anne babanın tutumları da bu durumu içinden çıkılmaz hale getirmiş. Ama anne baba sanırım kendi ebeveyninden ve çevresinden bu tarzda bir çocuk ebeveyn ilişkisi öğrendiğinden sana da bu şekilde davrandılar. O yüzden onları affet ve onlar için duada bulun..

Utangaçlık duygusu, tıpkı fobik bir durum gibi korkularınızla ve utanma duygunuzla yüzleşmekle iyileşebilir. Bunun için, içinde bulunduğun grupla ya da toplulukla kendini mukayese edip küçümseme, kendini küçük görme bu davranışını yeniden değerlendir ve ne kadar değerli olduğunu anlamaya çalış... Çevrendeki insanlardan eksik biri olmadığını kendine has özelliklerinin olduğunu düşün... Çeşitli arkadaş gruplarına katıl ve burada yeni kişilerle tanış onlara sorular sor onlarla konuşmaya çalış. Burada ilk etapta biraz utangaçlık yaşayabilirsin ama daha sonra bu duygunla yüzleşerek güçlendiğini hissedeceksin. Hata yapmaktan korkma, her insan hataya yapar, kendini olduğu gibi kabul et ve kendine değer ver... Beğendiğin bayana duygu ve düşüncelerini güvendiğin birisi aracılığıyla da iletebilirsin...
Elimde değil

30 yaşındayım ve uykuya çok düşkün olduğum için işimden atıldım. Sabahları çok zor kalkıyorum, küçük bir fırsatta bir yer bulup yatmak istiyorum. Bu durum aile içinde alay konusu filan oluyor. Ailem beni tembellikle suçluyor ve uykuma düşkün olduğum için sürekli uyarıyorlar. Bugüne kadar sorumluluğunu kaldıramayacağımı bildiğim için evlenmeyi hiç düşünmedim. Ama bundan da bir şikayetim yok... Aslında ben daha çok aileme kızıyorum. Bana anlayış gösterecekleri yerde eleştiriyorlar, küçümsüyorlar. Kardeşim ben çok mu istiyorum sürekli uyumayı. Ben de iyileşmek ve sizler gibi işime düzenli gidip gelmek istiyorum. Ama elimde değil halim olmuyor ve gözlerimi açamıyorum. Ne bileyim, böyleyim işte. On yıldan beri böyle yaşıyorum. Fatma hanım acaba bu sorundan kurtulabilir miyim? Bu konuda neler yapabilirim? M.K.
Biraz gayret gösterin

Anladığıma göre vaktin büyük bir kısmını uyuyarak geçiriyorsunuz. Size öncelikle bu durumun herhangi bir sağlık sorunuyla alakalı olup olmadığını anlamanızı tavsiye ederim. Bunun için, doktora giderek durumunuzu anlatabilir ve çeşitli tetkiklerden geçebilirsiniz. Eğer bu sadece psikolojik bir soruna bir depresyon durumuna bağlıysa yine aynı şekilde bir psikiyatristen yardım alabilirsin. Fakat bütün araştırmalara rağmen hiçbir şey çıkmıyor ve fırsat buldukça uyamaya çalışıyorsan bu durumda hayatını biraz daha aktive edebilir ve kendine bir program hazırlayabilirsin. Bunun için önce sevdiğin işleri dikkate alabilir, bunların maddi ve manevi getirisini düşünebilir ve hazırladığın programa uymak için motiv güçlerini harekete geçirebilirsin. Yani, sabah erken saatte namaza kalkacaksın ve namazı kılmakla bir sorumluluğunu yerine getirdiğini düşüneceksin... İşine zamanında gitmenin ne kadar güzel bir şey olduğu konusunda farkındalık kazanacaksın... Çalışmak, ekmeğini eline almak üretmek ve zamanı verimli hale getirmek... Bütün bunlar ne kadar güzel şeyler öyle değil mi? Sanırım yaptığınız işin dünya ve ahiret getirilerini düşünerek motive olabilecek ve yaşam tarzını değiştirmek için cesaret kazanacaksınız. Bunun için biraz daha gayret göstermeniz gerekiyor. Ayrıca sportif faaliyetlerle meşgul olabilir, yürüyüş yapabilir ve çeşitli etkinliklere katılabilirsiniz. Ama her şeyden önce doktor kontrölünden geçmeniz ve sağlığınızla ilgili bir sorun olup olmadığını anlamanız şart.