Harun Reşit Hicri 193’te vefat etmişti.

Vasiyeti gereği yerine oğlu Muhammed Emin geçti.

Diğer oğlu Abdullah el-Me’mûn da veliaht olmuştu.

Bir gün Halife Muhammed Emin, biraderinin ismini hutbeden çıkarttı.

O zamanlar, halifenin ve veliahtın ismini hutbede zikretmek adetti.

Böylece, Halife tarafından Me’mûn veliahtlıktan azledilmiş oluyordu.

***

Bunu öğrenen Me’mun, Halife olan kardeşine karşı harekete geçti.

Hilafet makamına karşı isyan bayrağını çekti.

Kendini destekleyenlerle birlikte oluşturduğu kuvvetle kardeşine savaş ilan etti.

Her iki taraf, uzun bir süre muharebe ettiler, ciddi kayıplar verdiler.

Nihayet, bu muharebelerin birinde Halife Muhammed Emin vefat etti.

Oysa, hilafete geçmesinin üzerinden henüz dört sene sekiz ay geçmişti.

Yaşı da çok gençti.

Vefat ettiğinde 25 yaşındaydı.

Kardeşinin ölümünden sonra Halifelik artık Me’mûn’a kalmıştı ama neye yarar!?

İktidar hırsı, pek çok kanın dökülmesine, can ve mal kayıplarının yaşanmasına sebep olmuştu!

Devlet güçsüzleşmiş, İslam toplumu büyük yara almıştı!

***

Benzer örnekleri tarihte bulmak pekâlâ mümkün.

İbret alınmadığı için tarih tekerrür edip gidiyor işte!

Tek adam olma hayali, iktidar hırsı ve nimetleri paylaşma cimriliği, ne büyük bedeller ödetiyor!..

Hem kendilerine yazık ediyorlar, hem de yönetimi altındaki halklarına…

Halbuki, ikinci adam yetiştirmek, ne kadar önemli!

Devlet kaynaklarını paylaştırırken adalete ve hakkaniyete riayet etmek, ne kadar mühim!

Buna karşılık, bulunduğu makama hiç bırakmayacakmış gibi yapışmak, ne kadar çirkin!

Makamdan güç ve kuvvet alarak zulüm yapmak, ne kadar acı!

***

Öyle rical-i devlet olmalı ki, teb’asını kendi gibi bilsin.

Yediği ile yedirsin, içtiği ile içirsin, giydiği ile giydirsin.

Nasıl yaşıyorsa, halkını da öyle yaşatsın!

Milli gelir arttıkça, herkese de o artıştan pay aktarsın!

Şeref ve yüceliği makamından alan değil, makamına şeref ve yücelik katan olsun!

Bu evsafta rical-i devlete sahip olan milletlerdir ancak büyük medeniyetler kuranlar!..