Hafızamız ne alemde?
Beersheva İsrailde bir şehirmiş. Hem de 7. büyük şehir... Zihnimizden herhalde İsrailin Yahudi yerleşimciler için kurduğu yeni bir şehirdir düşüncesi geçmiştir önce.
Fakat, bu şehirde tarihî bir camide yapılacak şarap festivali ile ilgili haber, şehrin yeni olmadığını gösteriyor.
Hem de bu cami Osmanlı döneminde yapılmış...
Osmanlı zihni bu adda bir şehir tanımıyor... Elbette bunun Arapça/Türkçe söylenişini bulmalıyız ki, zihnimiz yerine gelsin.
Bu şehir Birüssebi...
Birüssebi, çölün ortasında kurulmuş bir şehir. Ressam Naciye Neyyal Hanımın hatıralarından hayal meyal hatırımda. Abdülhamid döneminde Naciye Hanımın eşi Kudüs Mutasarrıfı Mehmet Tevfik Hamdi Bey merkezden gelen bir emir üzerine, çölün ortasında bir şehir çekirdeği kurmak üzere harekete geçiyor. Gerekli devlet binalarının temellerini atıyor, bazılarının yapımına bizzat nezaret ediyor.
Hatıratı okurken, iki şey beni çok etkilemişti. Birincisi, Mekteb-i Mülkiyeden yeni mezun olmuş genç bir Osmanlı bürokratının Kudüs gibi bir şehirde hakkıyla yöneticilik yapması, diğeri de, bugünkü ölçülerle cahil sayılabilecek eşinin bir vali veya mutasarrıf eşi olarak kendini kabul ettirmesi.
Neyyal Hanım, bilgili görgülü bir vali eşi gibi davranıyor. Güzel ata biniyor, iyi yüzüyor...
Mehmet Tevfik Beyin kurmaya başladığı şehir kısa zamanda stratejik bir önem kazanıyor. Hicaz demiryolundan buraya bir hat veriliyor. Birinci Dünya Savaşının sonuna doğru, 1917de İngilizlerin eline geçiyor. Arap nüfusunun yoğunluğundan ötürü, kurulacak Filistin Arap devletine verilmesi kararlaştırılıyor önce. Fakat sonradan Araplar saf dışı ediliyor ve Yahudi şehri Beersheva ortaya çıkıyor.
Osmanlıların kurduğu şehirde cami, Kudüs Mutasarrıfı Abdülkerim Bey tarafından 1906 yılında yaptırılmış. Caminin bahçesinde Vali Konağı varmış. Bu yapıların karşısındaki Osmanlı hükümet binası olarak bilinen yapı halen İsrail Savunma Bakanlığının tasarrufundaymış.
Osmanlının bölgede 1917de hâkimiyetini kaybetmesinin ardından konak ve yönetim binası 1948 yılına kadar İngiliz manda yönetiminin idari binaları olarak kullanılmış. 1948de İsrail devletinin kurulmasının ardından cami Etnografya Müzesi yapılmış. Geçen yıl da İsrail Yüksek Mahkemesi tarafından Sanat Tarihî Müzesine dönüştürülmesi kararı alınmış.
Birüssebiyi hâfızamıza iade ettiği için İsraile müteşekkir mi olmalıyız?
Fakat bu hatırlatmanın tarzı düşünülürse, bir İslâm mabedi üzerinde yapılan tasarruftan ötürü, zıddını yapmak gerekir herhalde!
Bu caminin avlusunda, tam da bugünlerde belediyenin ev sahipliğinde bir festival düzenlenecekti. Belediyenin ev sahipliğinde yapılacak festivalde İsrailde üretilen şaraplar yarışacakmış.
Okuyucularımız, sanırım bu haberi duymuş ve çok da fazla ilgilenmemiştir. Ülke İsrail, şehir adı da zihnimizde bir çağrışım uyandırmıyor. Bir süre sonra, İslâm dünyasından ve Türkiyeden sesler yükselmeye başladı.
Cami bahçesinde yapılacak şarap festivali şiddetli tepkiler üzerine iptal edildi.
Birüssebi, Birinci Dünya Savaşı sırasında İngilizlere karşı düzenlenen Kanal Seferinin akim kalması üzerine, geri çekilen ordumuzun son direniş noktası olmuştur. Kudüs, Birüssebide savunulmaya çalışılmıştır.
Tarihin bundan sonrasını biliyoruz...
İngiliz kuvvetleri önce Birüssebiyi ve ardından Kudüsü düşürmüşlerdir...
Ajanslarımız, gazetelerimiz, televizyonlarımız, hafızasızlığa mahkûm adeta. Önlerine bir haber geliyor ve onu olduğu gibi servis ediyorlar. Beershevanın zihnimize yabancı bir yer olmayabileceğini, Birüssebi olabileceğini dahi düşünmüyorlar!
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.