İlk Meclis Osmanlı Meclisi Mebusanı’nın devamı idi vehilafetin ve saltanatın korunması için kurulmuştu..

Sonra cumhuriyete geçildi. Ardından “Hilafet mana ve mefhum olarak, cumhuriyet ve TBMM’nin şahsı manevisinde mündemiç olduğu” ifade edilerek hilafet makamı kaldırıp yetkisi Meclis’e ve onun adına da Diyanet ve vakıflara bırakıldı.

Hilafet Fonu İş Bankası’na sermaye yapıldı.. Dini vergilerden oluşan bir fon, kişilere temlik edildi ve ardından laikçi bir siyasi harekete emanet edildi..

Dini kurumla devlet ilişkisini tanzim eden batı literatüründe 3 yaklaşım tarzı var. Teokrasi, laiklikve Bizantinizm.. Laiklik kilise - devlet ilişkisini düzenler, teokraside dini otorite siyasete yön verir, Bizantinizm de siyasi otorite dini otoritenin üzerinde bir yere sahiptir..

Osmanlı bunlardan hiç birine benzemez.. Ya da hepsine benzeyen yönleri vardır. Yani ne aslının aynı ve ne de gayrıdır.. Bu durum hem İslam’dan hem de Osmanlı devletindeki millet yapısından kaynaklanan bir durumdur. Ve bu durumu batılı kavram ve kurumlarla anlamak ya da açıklamak mümkün değildir.. Medine Sözleşmesi, Hılfül Fudul ve Hz. Ömer’in Kudüs’te kurduğu “millet sistemi”, bu yapıyı anlamak için iyi bir anahtar olabilir..

Osmanlı’da çoğulcu hukuk düzeni vardı. Bir yanda dini hukuk öte yandan daha seküler bir örfi hukuk. Yine de genel anlamda dinin meşruiyet alanı dışına çıkmayan bir yaklaşımı esas alan bir anlayış hakimdi. Toplum hayatında dini, hatta mezhebi, etnik ve coğrafi çoğulculuk vardı..

Osmanlı geleneği Anadolu uygarlıklarından damıtılmış, özgün bir uygarlıktı, sanatı ve edebiyatı ile böyle bir derinliğe sahipti..

Yeni yönetim dini ve tarihi arka planı yok saydı ve erişimi engellemek için harf devrimi yaptı ve hatta laikçi bir uygulama ile dinle, tarihle toplumun bağını kesmek için her yolu denedi..

Hilafeti ellerinde tutmak istiyorlardı, çünki, ileride devletin biçimlendirdiği, reforma tabi tutulan yeni dinin İslam coğrafyasına yayılmasında işe yarayabilirdi. Öte yandan eğer hilafet tümden reddedilirse, başka ülkelerde birileri yeni bir hilafet hareketi başlatabilirdi..

Böylece hilafet laikçi bir rejimin kontrolünde donduruldu..

Esasen, saltanat kaldırılırken hilafet korundu.. Hilafet eğer laik bir devlete emanet edilmek yerine, mesela anayasal statüde özerk bir yapıda, mesela Eyyüb Sultan’da bir özel alanda ekümenik anlamda varlığını sürdürecek olsa idi, bugün  sayıları 63’ü bulan İslam ülkesinin ve sayıları 1,5 milyarı bulan Müslümanın kalbi burada atacak, dini vergiler burada toplanacak, dünya barışı, güvenliği için Türkiye bir ağırlık merkezi olacaktı..

Bugün BM’de 200’e yakın üye ülke var. Bunlardan nerede ise üçte biri İslam ülkesi. Ayrıca bugünHindistan gibi, Rusya gibi, Çin gibi AB ülkeleri gibi, ülke olarak Müslümanlar çoğunlukta olmasa da, bugün dünya Müslümanlarının üçte biri bu ülkelerde yaşıyor.. Yani dünya ülkelerinin üçte biriMüslüman ama, Müslümanlar dünya devletlerinin dörtte üçünde etkin bir nüfus gücüne sahiptirler..

Hilafet yasal olarak halen mevcuttur. Hilafetin anayasal statüde, Vatikan/İtalya örneğinde olduğu gibi özerk hale getirilmesi ve evrensel statüsünün tanınması Türkiye’nin laik kimliğine zarar vermez.. Böyle bir oluşum, sadece Müslüman ülkeler ve halklar içinde değil, dünya barışı ve refahı, daha yaşanılır bir dünya, insan hakları ve hukuk devleti olmanın gereklerinin hayata geçirilmesi açısından da büyük bir önem taşımaktadır..

Halife seçimle gelecektir.. Halife papanın olduğu gibi Mabud’u, patriğin olduğu gibi ya da  dini temsil kabiliyeti yoktur.. Halife Müslümanları temsil eder. Yetkisini onlardan alır ve onlara hesap verir.  Onlar arasında koordinasyon, optimizasyon ve oryantasyon, senkranizasyon sağlar.. Onların ve alemlere rahmet olarak gönderilen bir peygamberin ümmeti olarak insanlığın, yaratılmışlığın hak ve hukukunun korunması anlamında çalışmalar yapar, Müslüman halkların öğrenim, sağlık, kültür, medeniyet, kalkınma faaliyetleri, refah ve mutlulukları, güvenlik ve esenliği, maslahat ile ilgilenir.. İhtilafların çözümüne katkı sağlar. Halifeye itiraz edebilirsiniz.. Sonuçta o da insandır ve yanılabilir.. Kötü bir halife cehenneme gider, ama onun iyi kalpli hizmetkarı cennete gidebilir.. Elbette iyi bir halifenin makamı da yüce olacaktır.. O makama oturan Ömer de olabilir,Yezid de! Hilafet olursa her şey düzelecek de demiyorum.. Ama hilafet olmadan bir şeyler eksik kalır..

Bütün inanç sistemleri gibi İslam da evrenseldir. Herhangi bir coğrafyaya, ırka tahsis edilemez..

Hilafetle cumhuriyet küçülmez, yücelir.. Güçlü ve saygın bir cumhuriyet hilafetin gücüne güç katar, güçlü bir hilafet ise cumhuriyetin gücüne güç katar..

Bu anlamda Diyanet ve dini vakıfların statüsünün yeniden gözden geçirilmesi gerekir. Aynı düzenlemenin diğer dinler için de gerçekleştirilmesi gerekir aslında.. Asıl açılımın bu konuda olması gerekir.. Paralel din tehdidine karşı da bu model bir çözüm olabilir..

İş Bankası’nın da bu yapıya devri gerekecek gelecekte.. Zaten şimdiden Hilafet Fonu ile kurulanbankanın Diyanet’e devrine ilişkin devam eden açılmış bir dava var..

Ha! Bu arada unutmadan belirtelim, Büyük Britanya Kraliyet Sarayı, aynı zamanda Anglikan Kilisesinin başıdır efendim..

Selâm ve dua ile..