Son yıl­lar­da BM ve ora­da bu­ra­ya ser­piş­ti­ril­miş tem­sil­ci­le­ri ve­ya bü­rok­rat­la­rı, kat­li­am göz­cü­lü­ğü hat­ta söz­cü­lü­ğü ya­pı­yor­lar!  Su­ri­ye, Ye­men ve Lib­ya­’ya atan­mış BM tem­sil­ci­le­ri gös­te­ri­yor ki, BM çö­zü­mün ad­re­si de­ğil so­ru­nun par­ça­sı­dır. Maz­lu­mu en­gel­li­yor za­li­me ise ön açı­yor, pa­yan­da­lık ya­pı­yor. Dün­ya Ban­ka­sı ve­ya IMF mah­reç­li ulus­lar ara­sı bü­rok­rat­la­rı ne ise BM’­nin si­ya­si bü­rok­rat­la­rı da odur.  Kriz böl­ge­le­rin­de ve­ya ge­çiş dö­nem­le­rin­de ül­ke­le­ri dün­ya dev­le­ti ve­ya sis­te­mi adı­na yö­ne­ten Atil­la Ka­ra­os­ma­noğ­lu, Ke­mal Der­viş, Pa­kis­ta­n’­da Mu­in Ku­re­şi, Mı­sı­r’­da Mu­ham­med al Ba­ra­dey gi­bi isim­ler dün­ya sis­te­mi adı­na ara re­jim bü­rok­rat­la­rı ha­li­ne gel­miş­ler­dir. Ade­ta adı kon­ma­mış bir man­da yö­ne­ti­mi­ni tem­sil et­miş­ler­dir. Her ül­ke­den böy­le isim­le­ri bir ara­ya ge­tir­mek müm­kün­dür.  Dün­ya sis­te­mi­nin ço­cuk­la­rı olan bu isim­ler me­se­le­nin da­ha zi­ya­de eko­no­mik kıs­mıy­la il­gi­li­dir­ler.  Bir de bun­la­rın si­ya­si veç­he­le­ri ve­ya çeh­re­le­ri var. Arap Ba­ha­rın­dan son­ra bun­la­rı si­ya­si ve­ya gü­ven­lik kri­zi olan böl­ge­ler­de ci­rit atar­ken gö­rü­yo­ruz. Gö­rev­le­ri bu­ra­da­ki kriz­le­ri dün­ya sis­te­mi adı­na çöz­mek ya da doğ­ru ifa­de­siy­le, de­rin­leş­tir­mek­tir! Baş­ka bir ifa­de­siy­le bun­la­ra kat­li­am se­yir­ci­le­ri de di­ye­bi­li­riz. Bun­lar bu­lun­duk­la­rı ül­ke­de çö­zü­mün de­ğil çö­züm­süz­lü­ğü tem­sil edi­yor­lar. Da­ha ön­ce bu­lun­duk­la­rı gö­rev­ler­de kat­li­am göz­cü­lü­ğü yap­mış olan bu isim­le­rin ye­ni­den kriz böl­ge­le­rin­de trans­fer­le­ri aca­ba na­sıl bir hin­lik­tir?

Bu­gü­ne ka­dar Su­ri­ye­’ye gön­de­ri­len BM tem­sil­ci­le­rin ta­ma­mı Esat re­ji­mi­nin be­ka­sı için ça­lış­tı ve hal­kın kat­li­amı­na se­yir­ci kal­dı. Söz­ge­li­mi Ko­fi An­nan bu kü­re­sel me­mur­lar­dan ve­ya bü­rok­rat­lar­dan bi­ri­si­dir. İs­mi kan­la le­ke­len­miş ol­du­ğu hal­de dö­ne dö­ne BM özel tem­sil­ci­si ola­rak Su­ri­ye­’ye   atan­mış­tır.  Hal­bu­ki sa­bı­ka dos­ya­sı hay­li ka­ba­rık­tır.  1993 yı­lın­da Ru­an­da'da baş­la­yan olay­la­ra se­yir­ci ka­la­rak, 1 mil­yo­nu aş­kın in­sa­nın ölü­müy­le so­nuç­la­nan Ru­an­da Soy­kı­rı­mı­na im­kân sağ­la­dı­ğı tes­pit edil­miş­tir. Ba­rış gü­cü ko­mu­ta­nı Ro­me­o Dal­la­ire 'nın, soy­kı­rı­mı ön­le­mek ama­cıy­la öner­di­ği bü­tün ta­lep­le­ri red­det­miş; bu­nun Bir­leş­miş Mil­let­le­ri il­gi­len­dir­me­di­ği­ni söy­le­miş­tir.  Ver­di­ği ka­rar­lar, Hu­ti'le­rin soy­kı­rı­mı sür­dür­me­si­ni ko­lay­laş­tır­mış ve Tut­si'ler­den öl­dü­rü­len­le­rin sa­yı­sı dra­ma­tik bo­yut­la­ra ulaş­mış­tır. 1995 yı­lı Tem­muz'un­da, Sreb­re­ni­ca kat­li­amın­da bin­ler­ce Müs­lü­man Boş­nak'ın ölü­mü­nü en­gel­le­mek­te et­ki­siz, ye­ter­siz kal­mış­tır. Hat­ta  ce­sa­ret­len­dir­miş­tir. Adam ora­da kat­li­am göz­cü­lü­ğü yap­mış­tır.  Su­ri­ye­’de de mu­va­za­a ile Esa­t’­a, me­za­li­mi için ek za­man ka­zan­dır­mak üze­re bu kez de bu ül­ke­ye özel tem­sil­ci ola­rak atan­mış­tır.  Su­dan­lı Mus­ta­fa Da­bi, Ce­za­yir­li Lah­dar İb­ra­hi­mi de bu se­fa­let zin­ci­rin­de­ki öte­ki hal­ka­la­rı­nı tem­sil edi­yor­lar.

Ko­fi An­na­n’­ın bu gö­rev­de­ki ha­lef­le­rin­den olan Staf­fan de Mis­tu­ra bu se­fih ve se­fil­ler­den bi­ri­si­dir. Utan­ma­dan sı­kıl­ma­dan Su­ri­ye­’de, Esa­t’­ın, IŞİD kar­şı­sın­da çö­zü­mün bir par­ça­sı ha­li­ne gel­di­ği­ni söy­le­ye­bil­miş­tir! Adam unut­muş gö­rü­nü­yor ya da bi­zim ba­lık ha­fı­za­mı­za unut­tur­ma­ya ça­lı­şı­yor!  IŞİD yok­ken Esat ve kat­li­am­la­rı var­dı, o za­man ne­re­ler­dey­di­ler?  Bu so­ru­nun ce­va­bı ve­ril­me­den ikin­ci bir iş­le­me ge­çi­le­mez. Kal­dı ki çak­ma ve­ya ger­çek IŞİ­D’­in Lib­ya­’da 21 Kıp­ti­yi bo­ğaz­la­ma­sı kar­şı­sın­da ha­re­ke­te ge­çen dün­ya, ay­nı gün­ler­de Ha­le­p’­te Şeb­bi­ha­nın  ço­luk ço­cuk de­me­den 21 ki­şi­yi bo­ğaz­la­ma­sı kar­şı­sın­da ses­siz­li­ğe bü­rün­müş­tür.  Bu kat­li­am­lar olur­ken Esa­t’­la gö­rü­şen de Mis­tu­ra  Du­ma kat­li­am­la­rı­nı kı­na­mak bir ya­na bir çift ke­lam bi­le et­me­miş­tir!

Skan­dal­la­rı­na tüy di­ker­ce­si­ne Ha­le­p’­ten De­ra­a’­ya ve Ho­ra­n’­a ka­dar Su­ri­ye­li kat­le­den ve Su­ri­ye­’nin içiş­le­ri­ne ka­rı­şan İra­n’­ın dev­ri­mi­ni kut­la­mak için Staf­fan de Mis­tu­ra Şa­m’­da­ki İran el­çi­li­ği­nin yo­lu­nu tut­muş­tur.! Ya­ni üs­te­lik kat­li­am­cı­la­rı da kut­lu­yor!  Bu da gös­te­ri­yor ki, Oba­ma­’dan  Staf­fan de Mis­tu­ra­’ya ka­dar her­kes İran dev­ri­mi­nin sa­fı­na geç­miş­tir. Pe­ki ne ol­du İran­lı­la­rın ye­ri gö­ğü in­let­tik­le­ri merg ber Ame­ri­ka / kah­rol­sun Ame­ri­ka slo­gan­la­rı­na! Ta­ze bit­ti!  Şu ol­du Oba­ma ve  Staf­fan de Mis­tu­ra İra­n’­la bir­lik­te dev­cim sa­fı­na ge­çe­rek slo­ga­nı de­ğiş­tir­di­ler ve şöy­le yap­tı­lar: Merg ber Arap! Kah­rol­sun Arap­lar ve el­bet­te öte­sin­de Müs­lü­man­lar! Staf­fan de Mis­tu­ra ger­çek­te BM’­nin Su­ri­ye nez­din­de­ki tem­sil­ci­si de­ğil de Esa­t’­ın kü­re­sel ze­min­de tem­sil­ci­si ha­li­ne gel­miş­tir.  Bu tem­sil­ci­ler ulus­lar ara­sı gün­de­mi uy­gu­lu­yor­lar.  BM’­nin Ye­men Tem­sil­ci­si Ce­mal Bin Ömer de Hu­si­le­rin yap­tık­la­rı­nı bir kez ol­sun kı­na­ma­mış­tır. Bu­na mu­ka­bil Is­lah ha­re­ke­ti tem­sil­ci­le­ri­ni azar­la­ya­bil­mek­te­dir.    Ko­fi An­nan Hu­ti­ci iken Ce­mal Bin Ömer Hu­si­ci çık­mış­tır. Dert­le­ri çö­züm de­ğil, ulus­lar ara­sı pla­nı, ye­rel iş­bir­lik­çi­ler­le bir­lik­te halk­la­ra da­yat­mak­tır.  Wall Stre­et Jo­ur­nal  Esa­t’­ın Şa­m’­da­ki Sam Am­ca­nın ada­mı ol­du­ğu­nu yaz­mış­tır (http://www.wsj.com/ ar­tic­les/our-man-in-da­mas­cus-1422232552 ). De Mis­tu­ra hal­ka  de­ğil, Sam Am­ca­nın Şa­m’­da­ki ada­mı­na ça­lış­mak­ta­dır.  Bu yüz­den ol­ma­lı, Sal­man Ma­sal­ha ad­lı Dür­zi ya­zar da Haa­retz ga­ze­te­sin­de Esa­t’­ın İs­ra­il’­in kra­lı ol­du­ğu­nu yaz­mış­tır (http://www.haa­retz. com/print-edi­ti­on/opi­ni­on/is­ra­el-s-fa­vo­ri­te-arab-dic­ta­tor-of-all-is-as­sad-1.352468 ). Pe­ki İran için ne ifa­de eder?  Hi­ma­ye­ger­de (protégé) ha­di göz­de­si di­ye­lim.  Şey­tan tü­yü var adam­da;  her­ke­sin işi­ne gel­mek­te­dir. Ter­sin­den ba­kıl­dı­ğın­da IŞİD de böy­le­dir. IŞİD de her­kes için iş­lev­sel­dir. Bu yüz­den bü­yü­me­sin­de her­ke­sin hor­mo­nal  kat­kı­sı var­dır.

BM Lib­ya Özel Tem­sil­ci­si Ber­nar­di­no Le­on da öy­le­dir. Pe­ki ulus­lar ara­sı sis­te­min bü­rok­rat­la­rın­dan olan Ek­me­led­din İh­sa­noğ­lu CHP ada­yı iken aca­ba ki­min na­mı­na ha­re­ket et­miş­tir?