AYET-İ KERİME 

“Şüphe yok ki, Safa ile Merve Allah’ın koyduğu nişanlardandır. Her kim Beytullah’ı ziyaret eder veya umre yaparsa onları tavaf etmesinde kendisine bir günah yoktur. Her kim gönüllü olarak bir iyilik yaparsa şüphesiz Allah kabul eder ve (yapılanı) hakkıyla bilir.” (Bakara, 158)

HADİS-İ ŞERİF

“Ramazan ayında yapılan umre, tam bir hac sayılır yahut  da benimle birlikte yapılmış bir haccın yerini tutar.” (Buhârî, Umre 4; Müslim, Hac 221.)

ALİMLERDEN ÖĞÜTLER 

Böbürlenmeyi bırakın, Yüce Allah’a (C.C) karşı büyüklük satmak da neymiş! Kullara da kibirli davranmayın, haddinizi bilin. Varlığınıza tevazuu yerleştirin. Önceden ne olduğunuzu düşünün; bir damla su. Sonrası ne olacak malum... Bir hendeğe yuvarlanacak bir ağırlık. Hali böyle olana büyüklük taslamak yaraşır mı? (Abdulkadir-i Geylani Hazretleri)

Günah işleyerek cehenneme girmeyi hak etmiş olan birçok Müslüman, ramazanda oruç tutarak ve terâvîh kılarak bu mübârek aya hürmet etmeleri bereketiyle mağfiret olunacaklardır. 

Ramazân-ı şerifte birçok kulun azâd olduğuna dair bazı rivâyetler mevcut olup, bunların her birinden farklı faideler öğrenmekteyiz. 

Nitekim Ebû Hureyre (Radıyallahu Anh)dan rivâyet edilen bir hadîs-i şerifte Rasûlüllâh (Sallallahu Aleyhi ve Sellem):
 “Allah’ın ateşten azatlıları vardır ki bu, her gece vardır” (Tirmizî, No:682, 3/66; İbni Mâce, No:1642, 1/526; İbni Huzeyme; No:1883, 3/188; Hâkim, el-Müstedrek, 1/421; 1/421, Beyhakî, Şu‛abu’l-îman, no:3327, 5/217; Beğavî, Şerhu’s-sünne, no:1705, 6/215) buyurarak, bu âzâdın her gece gerçekleşmekte olduğunu beyan etmiştir.  

İFTARDA GERÇEKLEŞİR Cabir (Radıyallahu Anh)dan rivâyet edilen bir hadîs-i şerifte de:

“Şüphesiz, her iftar anında Allah’a ait bir takım azatlılar vardır ki bu her gece vardır” (İbni Mâce, no:1643, Ahmed ibni Hanbel, el-Müsned, 5/256, Beyhakî, Şu’abu’l-îmân, no:3333, 5/221; Taberânî el-Mu’cemu’l-kebîr, no:8088-8089, 8/340) buyurmakla, bunun oruç açma vakti olan iftar saatinde vuku bulduğunu bizlere açıklamıştır. 
Abdullah ibni Mes’ûd (Radıyallahu Anh) dan rivâyet edilen bir hadîs-i şerifte Rasûlüllâh (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur: 

“Ramazan ayında her gece iftar zamanında cehennem ateşinden altmış bin azatlı vardır.” (Beyhakî, Şu’abu’l-îman, No:3334, 5/221-222; Münzirî et-Tergîb, 2/104; Ali el-Müttakî, Kenzü’l-ummâl, no:23705, 23707, 23719, 8/470)
Hasen (Radıyallahu Anh)dan rivâyet edilen bir hadîs-i şerifte ise Rasûlüllâh (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur:

CEHENNEMİ HAKEDENLER

“Şüphesiz ki Azîz ve Celîl olan Allah’ın, ramazânın her gecesinde ateşten altıyüz bin âzâtlısı vardır.  Son gece olduğunda ise geçmişler sayısında âzâtta bulunur.” (Beyhakî, Şu’abu’l-îman, No:3332, 5/220-221; Münzirî et-Tergîb, 2/104; Süyûtî, ed-Dürrü’l-mensûr, 1/446; Ali el-Müttakî, Kenzü’l-ummâl, no:23719, 8/479)
İbni Abbâs (Radıyallahu Anhuma)dan rivâyet edilen bir hadîs-i şerifte Rasûlüllâh (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurmuştur:

 “Ramazan ayının her günü iftar vakti cehennemden bir milyon azatlı vardır ki hepsi de gerçekten cehennemi hak etmişlerdir.” (Beyhakî, Şu‛abu’l-îman, No:3421, 5/276-278; Münzirî et-Tergîb, 2/100-101; Abdülkâdir-i Geylânî, el-Ğunye, 2/11-12; Ebu’l-Leys es-Semerkandî, Tenbîhü’l-ğâfilîn, sh:265; İbni Hacer el-Heytemî, İthâf-u ehli’l-İslâm, sh:47-48; Süyûtî, ed-Dürrü’l-mensûr, 2/223-224; Ali el-Müttakî, Kenzü’l-ummâl, no:23777, 8/471) 

ÇOKLUK KASTEDİLMİŞTİR

Görüldüğü üzere; bu hadîs-i şerîflerin bazısında; azatlıların sayısı altmış bin olarak açıklanmış, diğer bazılarında ise; altıyüz bin olarak belirtilmiş, birçok rivâyette ise; bir milyon olarak zikredilmiştir. İmam Nablusî (Rahimehullâh) bu konuda şu açıklamayı yapmıştır. Bu hadîs-i şerîflerde anlatılmak istenen, günah işleyerek cehenneme girmeyi hak etmiş olan birçok Müslümanın, ramazanda oruç tutarak ve terâvîh kılarak bu mübârek aya hürmet etmeleri bereketiyle mağfiret olunacaklarıdır. 

Sayı konusunda ise, belli bir adet üzerinde durmayıp, çokluk manasının kastedilmiş olmasını düşünmek herhalde daha uygun olacaktır. Abdülğanî en-Nablusî, Fedâilü’ş-şuhûr-i ve’l-eyyâm, sh:45)

Bu fakir ise, her bir hadîs-i şerifte geçen sayının, ümmetin nüfusunun azlığı ve çokluğuna göre farklı manada değerlendirilebileceğini ve böylece mecaz ve kinayelerden kurtulunabileceğini düşünmekteyim.  

MAKUL BİR SAYI

Zira asr-ı saâdette cehennemi hak eden bir milyon kişiden bahsetmeyi bırak, altmış bin kişiden bile bahsetmemiz söz konusu olamayacağından, burada kaçınılmaz olarak:

“Cehennemlik bu kadar insan bulunsa bile âzât olur” manasını vererek, çokluktan kinayeye hamletmek mecburiyetindeyiz. 

Ama İslâm âleminin iki milyar nüfusa yaklaştığı günümüzde, gecelik düşünecek olursak, cehennemi hak etmiş bir milyon kişiden, ramazân-ı şerîf ayının tümü itibariyle düşündüğümüzde, otuz milyon kişiden, son gece 
itibariyle bunu ikiye katladığımızda ise, altmış milyon kişinin âzâdından bahsedebilmemiz makul bir şeydir.

Gerçi bazı ulemâ bu hesaba Müslüman cinleri de dahil saydığı için, rakamların kabarıklığında yadırganacak bir durum söz konusu olmaz.

TÜTÜN VE SİGARA İLE İFTAR ETMEK

Enes (Radıyallahu Anh)dan rivâyet edilen:

 “Şüphesiz ki ramazan ayının her gecesinde Allâh-u Teâlâ’nın bir takım âzâtlıları vardır.  Ancak içkiyle iftar eden adam müstesna” (Taberânî, el-Mu’cemu’s-sağîr, no:454, Heyse-mî, Mecma’u’z-zevâid, no:4891) hadîs-i şerîfinden anlaşıldığı üzere; bu müjde her oruç açana nasip değildir. Faiz, rüşvet ve gasp gibi haram yollarla kazanılan rızıklarla iftar edenler de bu müjdelerden hariçtirler. 

MEKRUH MU, HARAM MI?

Ulemânın beyânına göre; tütün ve sigarayla iftar etmek de kişiyi bu müjdelerden mahrum edebilir.  Zira bunların mekruh veya haram olduğu hususunda ulemâ arasında ihtilaf vardır.   Üstadımız Hacı Mahmud Efendi (Kuddise Sirruhû)nun Üstadı Hacı Ali Haydar Efendi (Kuddise Sirruhû)nun da tercihleri vechile; mekruh olduğu görüşü ağır basmaktadır. Lakin geçmiş ulemânın zamanından sonra günümüzde bazı sigaraların, özellikle ithal olanların hazırlanma sırasında alkole yatırıldığı tespit edilmiştir ki, bu durumda mekruh diyecek kadar hafife almamız kolay olmayacaktır.

Bu yüzden kişi iftarını açacağı yiyeceği veya içeceği seçerken ihtiyatlı davranmalıdır.

Allâh-u Teâlâ cümlemizi ramazân-ı şerifte iftar açacağımız o mübârek saatlere kavuşturup, cehennemden âzâd eylesin. Ayrıca bizleri haram ve şüpheli rızıklardan muhafaza buyurup, helal ve tayyip rızıklarla merzuk eylesin. Âmîn!

Edi­tör:  Me­sut  Er­tanç So­ru­la­rı­nız için: mer­tanc@ga­ze­te­vah­det.com