Putin ile Sisi’nin yolları Rus uçağının Sina’ya çakılmasından sonra çatallaşmaya başladı. İşin püf noktası şurada düğümleniyor: Neden ihmal mi yanmış politika mı? Putin meseleyi kendi Suriye politikası yerine Sisi’nin ihmali ve kusuru olarak takdim etmek istiyor. Paris saldırıları IŞİD’in işi ise bu  düşen Rus uçağının Suriye meselesine dayalı olarak düşürüldüğü tezini güçlendirebilir. Burada bir ikilem var. Rusya Paris bombalanmasına dair IŞİD rivayetini doğrularken Şermü’ş Şeyh bahsinde bu boyutu tasdikte fazla gönüllü değil. Zira ucu zülfiyare dokunuyor. Kısaca Putin,  Sina’da düşen uçağın Suriye macerasıyla veya kumarıyla ilişkilendirilmesini istemiyor. Bundan dolayı da uçağın düşmesiyle alakalı olarak önce IŞİD rolünü reddettiler lakin sonrasında Ruslar uçağa bomba konulduğunu kabullendi. Eylemin terörist bir eylem olduğunu söylemekle birlikte doğrudan IŞİD adresini söylemeye pek hevesli değiller, dilleri varmıyor. Zira buradan kendilerine Suriye’ye müdahale faturası çıkacak. Bundan dolayı fail kim olursa olsun Mısır’ın güvenlik açığına veya kusuruna odaklanıyorlar. Mısır ise uçağa bomba konulduğunu henüz kabul etmiyor. Uçakla ilgili Putin’in Mısır’ı cezalandırma cihetine gitmesi BAE makamlarını kızdırdı ve Sisi adına soruyor ve merak ediyorlar: Putin Sisi’nin dostu mu düşmanı mı? 

Suriye üzerinden Putin İran ile de mesafeli ilişkiler içine girdi. Nuseyriler seküler kimliklerinden dolayı, İran’ın ağır nefesini üzerinde hissediyorlardı. Rusya’nın bölgeye girmesiyle birlikte alternatifleri doğdu ve derin bir nefes aldılar. Lakin bunun da yan etkileri var. Nuseyrilerin yoğunlukta olduğu sahil kesimi İran yerine Rusya’nın kontrolü altına girmeye başladı. Bu nedenle de Nuseyri toplumu sadakatlerini Rusya’ya kaydırıyor. Putin’i kurtarıcı görüyorlar. Bununla birlikte Esat’ın geleceğiyle ilgili Putin İran’dan farklı olarak pragmatik davranıyor ve zorunlu durumda Esat’ı yelin önüne veriyor. İran ise Viyana’daki mutabakata rağmen hala Esat’ın gelecek seçimlerde aday olabileceğini öngörüyor. Kaygan zeminde tutunmaya ve Esat’ı ayakta tutmaya çalışıyor.  İran ile Rusya ortaklar ama Suriye’de herkes kendine çalışıyor. Bu yüzden de İran İstihbarat Bakanı Mahmut Alevi Suriye’ye Rus müdahalesinin İran’ın milli güvenliğini zedelediğini söyledi. Abartı bile olsa bu yorumda bir nevi haklılık payı var. Obama eski dostlarını satarken Putin’e iş çıkıyor ve dengeye geliyor! İran ekseni yavaştan dümeni Batı’ya doğru kırarken Pakistan, Körfez ülkeleri Putin ile dirsek teması kuruyorlar.

*

Putin Suriye’de çıkış arıyor. Bir taraftan Körfez ülkelerine açılırken diğer taraftan da Paris saldırıları üzerinden ortak düşman; IŞİD sermayesi üzerinden Batı ile yeniden ortaklık kurmak istiyor. Rusya’nın asıl çıkmazı ekonomik darboğaz. Onun da anahtarı Batılılarda. Suriye veya IŞİD üzerinden artıya geçmek, Ukrayna üzerinden karşılaştığı ambargoyu kırmak, Batı ile ilişkileri güncellemek istiyor.  Fakat Batı açısından Putin çizmeyi aşmış görünüyor.  Putin zor bir yolu deniyor; Suriye üzerinden herkesle köprü kurmaya çalışıyor. Suriye’deki askeri harekatı ve düşük performansı Putin’in karizmasını çizecek gibi. Rusya’nın savaş giderlerini karşılamaya ancak dört ay dayanacağı ifade edilmektedir. Putin Suriye’de Esat lehine askeri çözüm olmadığını gördü ve bu nedenle de nifak yöntemini de kullanarak mevcut yapı lehine siyasi çözüme dört elle sarılıyor.

*

Ekonomik nedenlerle Putin’in acelesi var. Bu nedenle Paris olaylarını Viyana görüşmelerine basamak yaptı.  Paris saldırıları Viyana ve Antalya görüşmelerine ivme kattı.

 Der Spiegel dergisi Rusya’nın Suriye’deki hedefleriyle alakalı bir Rus belgesinden söz etmektedir. Buna göre Rusya Suriye üzerinden Batı ile uzlaşmayı amaçlamaktadır. Suriye, Putin için hem stratejik bir değer hem de Batı ile uzlaşma manivelası. İkinci hedef ise Suriye’de zinhar iktidara teröristlerin gelmesini engellemek. Bu Putin’in temel hedefi. Siz teröristler yerine Sünnileri ve İslamcıları koyabilirsiniz. Teröristleri tanımlamak içinde Rusya Ürdün gibi ülkelerle işbirliğini esas alıyor. Belgedeki bir başka husus ise ülke bütünlüğünü muhafaza etmek. Diğer bir hedef ise Batılılarla aynı amacı taşıyan, ülkenin laik yapısını muhafaza etmek!  Demokrasi ise olmazsa olmaz değil, olmasa da olur! Kandırmaca bir ifadeyle, bir de şu aşamada mümkün görünmese de ileride demokrasiye geçmek! Halkının olmadığı bir Suriye! Dünyanın Suriye halkı diye bir derdi mi var? Ülkenin laik yapısını muhafaza meselesinde İran da ortağı Rusya gibi düşünüyor olmalı. Zira bu yapıyı muhafaza için Esat rejimine destek veriyor. Şii bir dini veçhe kazanırsa ne ala Sünni olacaksa varsan dibine kadar laik kalsın! İsrail de İran gibi dinci olsa da Suriye’de Sünni yorumuyla İslami bir rejimi istemiyor.   

 Suriyeli muhaliflerden Züheyr Salim, Putin planının Suriyelilere göre açılımını şöyle yapmaktadır: Suçluyu (Esat ve rejimi) ödüllendirmek, karşı çıkanları ve muhaliflerini terörle damgalamak ve Suriye halkını yok etmeye devam etmek.  İyi icmal etmiş.

Putin kendinden büyük bir işe soyunmuştur. Evdeki pazar çarşıya uymayacak ve Dimyat’a pirince giderken evdeki bulgurdan olacaktır.