LYS yani eski adı ile üniversite ikinci basamak sınavları dün başladı. Gençler yeni hayatlarının ilk önemli kapısını açmış oluyor.

Dün, sınav kapısında kızımı beklerken son model lüks bir araç geçti. Müzik son sesti... Arabanın homurtulu ekzoz sesi ise daha iğrençti. Eskiden kenar mahalle gençleri eski model araçlarla bu gösterileri yapardı. Şimdi devir değişti.

Yani devir değişmedi de araba modeli değişti desek yeridir. Hatta eskiden kenar mahallede arabesk müzik çalardı arabalarda... Şimdi ise arabesk yerine top-pop müzik...

Bir tarafta gelecek hayali ile terleyen gençler... Diğer yanda rant üzerinden beslendiği belli yeni bir jenerasyon. Çünkü bu tür harcama kalıbı rant ve vergi sistemi düzgün işleyen toplumlarda kolay kolay olmaz. Olsa da vergisi o kadar ağırdır ki...

Artık devir değişiyor...

***

Eskiden Türk Filmlerinde babacan fabrikatör vardı, maaşlarını zamanında ödediği işçileri vardı. Onlar ile aynı yerde yiyen içen dindar patronlar vardı. Şimdi aynı kapıdan girmeyi bile kendilerine zul gören muhafazakar patronlar oluştu.

Eskiden çalışınca alınteri, emek ve kazanç vardı. Şimdi ise çalışmanın para etmediği bir dönem var. Özel sektörde artık adam gibi ücret kimse vermiyor. Veya veremiyor...En çok kazanan bankalarda bile reel ücretler geriliyor.

Eskiden iş hayatında, kendine güvenen özel sektörde iş yapardı. Şimdi tek bir hayal kaldı: Devlet... Eskiden özel sektörde müdürlük hayalinin yerini şimdilerde devlette KPSS hayali aldı. Kimsenin özel sektör ve gelecekte çalışarak yükselmek gibi hayali kalmadı.

***

Devlet sistemin bozduğu noktaları sürekli geçici yasalar ile kapatmaya çalışıyor ama olmuyor. Zorunlu yasa ile düzeltmeye çalıştıklarımız ve başaramadığımız noktalar neler?

1-Asgari ücret: Hükümet nerede ise sürekli asgari ücreti reel artırmakla meşgul. Oysa sorun asgari ücretle çalışan sayısını artırmanın ötesine geçmiyor. Artık üniversite mezunları bile yıllarca asgari ücretle çalışmak zorunda kalıyor. Zaten Anadolu illerinde asgari ücret geçmiyor bile.

Asgari ücret reel artırılmasına rağmen ülkemizde özel sektörde çalışanların ücretleri reel olarak azalıyor. Çünkü okumanın ve özel sektörün gelecek umudu giderek azalıyor. Maalesef çalışma hayatında memurluk, yönetim-siyasi alanda da devletçilik hiç bu kadar artmamıştı.

2-Asgari emekli maaşı: Çalışanın ödediği primi bile nerede çalıştığına göre ayıran bir devletimiz-hükümetimiz var. Memur olarak çalışıyorsan daha az prim-daha çok yüksek emekli maaşı alabiliyorsun. Yok özel sektörde çalışıyorsan ödediğin primin değeri de düşüyor tabii.

Örneğin 3 bin lira maaş alıyorsan emekli olduğunda maaşın memursan farklı, özelde isen farklı. Veya bağ-kur; esnaf ise hepten yandın. Kısaca tek çatı “çalışan” ve tek değer üzerinden bir hesabı beceremediğimiz için sürekli geçici düzeltmeler ile emekli maaşları ve mağduriyetleri giderilip aslında en büyük haksızlık yapılıyor. Asgari emekli maaşı ile azami emekli maaşı makası kapanırken yığılma artık asgari emekli maaşında yaşanıyor. Herkese tek emekli maaşı, o da asgari verilsin bitsin diyesi geliyor insanın. Zaten çalışırken aldığın maaşın yüzde 65’ini alabilecek iken artık yüzde 35’e razı olacaksın. Tabii yüzde 35’in asgari emekli maaşını geçebiliyorsa.

İnanın yok böyle bir hesap... O yüzden asgari yetmedi zorunlu emekli maaşı için kanun zoruyla herkes borsacılık gibi soygun düzenine mecbur ediliyor. Ya soyulacaksın ya da faizci olacaksın. Arası yok...Örnek mi soruyorsun: Bak Migros ile Kipa satış sözleşmesine ve yaşananlara...

3-Asgari memur maaşı:  Eskiden okul bahçelerinde öğretmenleri siyasi sohbetlerden hatırlardım. Pardon bahçe yetmez sınıflarda bile siyaset konuşurdu öğretmenler. Bir de fakirlik konuşulurdu...

Şimdi durum değişti. Artık kazancın kapısı KPSS. Üniversite tercihlerinde ekonomi eskiden ilk sıralardaydı. İlk 10 binde girilen özel sektör tercihleri artık ilk 100 binlere düşmüş. Eskiden bir şey olmazsan şunu da yaz denilen memur meslekleri artık ilk 10 binlere girmiş bile.

Kısaca hayaller-umutlar biteli çok olmuş.

Ya rant kapısından gireceksin

ya da KPSS’den memur olacaksın

Başka gerçek kalmadı.