SENDE keskin zekâ, akl-ı selim (sağduyu) yoksa, şeytan kadar zeki olsan bile anlayamazsın.
 
Sende yeterli edebiyat, tarih, felsefe (psikoloji, mantık, ahlak, metafizik, estetik) kültürü ve birikimi yoksa anlayamazsın. (Bu kültür iyi ve güçlü liselerde edinilir.)
 
Sende, bu ülkenin kimliğinin temel unsuru olan İslam ile ilgili (Müslüman olsan da olmasan da) doğru bir kültür yoksa anlayamazsın.
 
Sende esrar, eroin, kokain, cep telefonu, televizyon, lüks otomobil, lüks hayat, para, israf bağımlılığı varsa anlayamazsın.
 
Sen bir homo economicus isen anlayamazsın.
 
Sen bir cemaat, grup holiganı, militanı, fanatiği isen anlayamazsın.
 
Sen sahte bir dindar, yüzeyde kalmış bir sofu, burnunun ucunu görmeyen bir yobaz isen anlayamazsın.
 
Sen sapık ve bâtıl bir ideolojinin hayranı ve meftunu isen anlayamazsın.
 
Sen pek kaba bir hedonist isen anlayamazsın.
 
Senin dinin imanın amacın para ise, parayı putlaştırmışsan, paraya tapıyorsan, para için her haltı yiyorsan anlayamazsın.
 
Sen haram kazanç elde ediyor, haram yiyor ve haramla zengin oluyorsan anlayamazsın.
 
Sen, gemiyi batırmak isteyen çılgın, ölçüsüz, câni, terörist muzır ve mecnun bir muhalifsen anlayamazsın.
 
Sen yağcı, yalaka, meddah, dalkavuk, pohpohçu isen anlayamazsın.
 
Pek günahkâr, çok hatâlı ve kusurlu bir kul olmana rağmen, ben hiç hatâ yapmam, hatâ hep ötekilerdedir diyen bir ahmak isen sen anlayamazsın.
Sende adalet ve insaf yoksa anlayamazsın.
 
Senin aklın midende ise anlayamazsın.
 
Senin aklın ve vicdanın apış aranda ise sen anlayamazsın.
 
Senin nefsin emmâre derekesinde isen sen anlayamazsın.
 
Sen heva ve re’yinle hareket ediyorsan anlayamazsın.
 
Sen burnunun ucunu göremeyen bir kimse isen anlayamazsın.
 
Zombiler, robotlar anlayamaz.
 
Sen bu halinle anlar gibi görünsen de anlayamazsın.
 
Anlamak mı istiyorsun, önce adam olacaksın, iyi ve vasıflı Müslüman olacaksın, müsbet yüksek kültürlü olacaksın.
 
Sadece kuru bilgi yeterli olmaz, sezgi sahibi olacaksın.
 
Dilini yalandan, iftiradan, gıybetten koruyacaksın.
 
Gevezelik ve zevzeklikten vaz geçeceksin.
 
Tecessüs edip başkalarının gizli günah ve ayıplarını araştırmayacaksın.
 
Yüksek ahlak ve karaktere sahip olacaksın.
 
Müslüman isen nebevî nur ile göreceksin.
 
Allah’ın sana firâset nasip etmesi için gereken bütün sebep ve vesilelere tevessül edeceksin.
 
Öyle erdemli bir kimse olacaksın ki, senin faziletlerini düşmanların bile kabul ve tasdik edecek.
 
Anlamak, idrak etmek, gerçeği görmek, içyüzünü bilmek o kadar kolay ve basit değil.
 
Anlayabilmek için anlama kapasitesine ve kabiliyetine sahip olmak gerekir.
 
Ağırlıklarını, safralarını at, hafifle, yüksel ki, anlayabilesin.
 
Yüksekten bakmazsan göremezsin, anlayamazsın.
 
Sana anlayış verilmezse, sen kendi başına anlayamazsın.
 
Allah iki göz, iki kulak, bir tek ağız vermiş. Ağzını kapat, gözlerini kulaklarını aç.
 
İlim, irfan, hikmet gözlüğünü takmazsan göremezsin.
 
Musikiden anlayamayan, ezanın nihavent makamından okunduğunu bilemez. 
 
Câhil kişi, Fuzulî’nin o harika gazelindeki sanatı anlayamaz.
 
Odun, Selimiye camiine “bakar” gibi bakar.
 
Bülbül sesinden zevk almayan, nice inceliği de anlamaz.
 
Güzel kokulu güle bigâne kalanın anlamaktan nasibi pek azdır.
 
Boşuna anladım numaraları yapma, bilenleri aldatamazsın.
 
Beyim anlamak, idrak etmek, sırrına vakıf olmak için fırınlarca ekmek yemen gerekir.
 
Ah anlamak!.. 26.10.2016