Bir insanın dünyası, okuduklarının çapı kadardır. 

Bir ülkenin dünyası ise, külliyatının çapı kadar. Külliyat, fikriyatla, çığır açan kitaplarla, çaplı düşünürlerle, sanatçılarla ve bilge kişilerle inşa edilir.

Külliyat inşa edilmeden medeniyet inşa edilemez.

Bugün size zihnimizi, ufkumuzu açacak, bize çap kazandıracak kitaplardan sözedeceğim.

Türkiye’nin en parlak yayınevlerinden biri Metis Yayınları. Fransa’da Gallimard hem Fransız düşüncesinin hem de çağdaş düşüncenin kalesidir. Türkiye’nin Gallimard’ı Metis’tir.

Bir farkla ama: Çağdaş düşünceyi Metis’ten izleyebilirsiniz fakat geçmişten geleceğe bu toprakların düşünce birikimini değil, ne yazık ki. O noktaya da ulaşır umarım Metis.

Metis’in yayınladığı en “baba” kitaplardan biri, Paul Ricoeur’nün Hafıza, Tarih, Unutuş başlıklı kitabı. Ricoeur, çağdaş düşüncenin kadim düşünce geleneklerinden de beslenen en ayrıksı ama hakkı yenen -belki de ulaşılamayan- kulelerinden biri. Bu kitabı, zorlu bir kitap ama okuduğunuzda önünüzde uçsuz bucaksız bir dünyanın açıldığını göreceksiniz.

Ricoeur’nün şaheseri üç ciltlik Narrative and Time kitabıdır. Metis’in bu kitabı da Türkçeye kazandırmasını öneririm.

Edward Said’in Şarkiyatçılık kitabı, Metis’in en önemli yayınlarından: Said, Arap dünyasının yetiştirdiği en büyük düşünürdür: Batı’ya da, İslâm dünyasına da konuşan öncü bir yazardır Said. Şarkiyatçılık, Batı uygarlığının, akademide üretilen zihinsel sömürgeciliğinin kodlarını deşifre eden çığır açmış bir kitaptır. Kitaplığınızda mutlaka bulunmalı.

Carl Scmitt’in Siyasal Kavramı başlıklı küçük risalesi, çağdaş dünyanın çıkmaz sokaklarını anlamanızda müthiş bir kılavuz işlevi görecek nefis bir kitap.

Açılımkitap’tan sonra Metis de, Byung-Chul Han’ın cirmi küçük değeri büyük kitaplarını yayımladı art arda: Şeffaflık Toplumu ve Şiddetin Topolojisi başlıklı küçük risaleleri çağdaş dünyayı, sorunlarını anlayabilmek için zihinsel yol haritası işlevi görecek zihin açıcı kitaplar.

Doğu Kitabevi, Işılay Göktürk’ün Kültür Sosyolojisi kitabını yayımlamış. Göktürk, sosyal teoriden sonra disiplinlerarası bir yolculuk girişimi olan Kültürel Araştırmalarla ilgili nefis arkeoloji / kazı çalışması yapıyor. 

İletişim Yayınları, Kültürel Araştırmalar okulunun kurucularından Raymond Williams’ın Anahtar Sözcükler başlıklı kitabını yayımlamış: Bu kitap, düşünce dünyasının kilit kavramlarını tarihî köklerine kadar inerek inceleyen nefis bir mini-ansiklopedi çalışması. Williams’ın o her zamanki akıcı ve zihin açıcı üslubu kitabı döne döne okumanızı kolaylaştırıyor. 100 Kitaplık Okuma Listesi’nin 3. Aşaması’nda yer vereceğim bu kitabı kaçırmayın, derim.

Türkiye’de son yıllarda birinci sınıf kitaplara imza atan yayınevleri arasında bankaların yayınevleri de yer alıyor. Bu yayınevlerinin ilk iki sırasında Yapı Kredi Yayınları(YKY) ve İş Bankası Yayınları var, tartışmasız. İki yayınevi binlerce kitap yayımladılar ve adeta birer kütüphane kurdular. 

Albaraka, Kuveyttürk gibi bankalar, neden böylesine birinci sınıf kitap yayıncılığı yapmazlar, anlayabilmiş değilim. Umarım, oradan da bir atılım gerçekleştirilir artık: Dünya kadar yayımlanacak, okuyucuya ulaştırılacak, ufkumuzu, zihnimizi açacak kurucu-klasik metinlerimiz yayımlanmayı bekliyor: Süleymaniye Kütüphanesi’nin tozlu raflarında öksüz bu kitaplar. Buradan ben duyurumu yapmış oldum. Gerisi ilgili bankalarımızın yöneticilerine düşüyor...

Yapı Kredi, Enis Batur demek aslında.  Güzel kitaplar yayımladı yayınevi.

Enis Batur’un hazırladığı Modernizm kitabı, çağdaş sanat akımlarının manifestolarını ve dünyalarını okuyucuya ulaştıran, özenle hazırlanmış güzel bir kitap. 

Bu arada Ayrıntı Yayınları tarafından yayımlanan Larry Shiner’ın Sanatın İcadı kitabı, sanatın nasıl putlaştırıldığını nefis bir dille anlatıyor. Kaçırılmayacak bir kitap bu. Koç Üniversitesi’nin yayınladığı Vernon Hyde Minor’un Sanat Tarihinin Tarihi başlıklı kitabı da yine öyle. 

YKY, son olarak Peter Watson’ın Fikirler Tarihi kitabını bastı: Alanının en önemli kitaplarından biri bu çalışma.

Devrim Çetinkasap, nefis felsefe çevirileri yapıyor ve yayınlıyor İş Bankası için.

Luc Ferry’nin Gençler İçin Batı Felsefesi kitabı özgün, zihin açıcı, nefis bir kitap. Çeviri muhteşem. Devrim Çetinkasap’ın bir diğer çevirisi Christian Delacampagne’in 20. Yüzyıl Felsefesi başlıklı çalışma. Devrim Çetinkasap’ı kutluyorum.

Bu arada İSAM da nefis, öncü kitaplara imza atıyor. İslâm Felsefesi başlıklı kitap, İslâm felsefesinin  isimleri, kavramları ve kavranış biçimlerine ilişkin ezberlerimizi yıkıyor, İslâm felfesefinin özgünlüğünü gözler önüne seren parlak metinleri bir araya getiriyor. Kaçırılmayacak bir kitap.

Yeri gelmişken İnsan’ın yayımladığı M. Şerif’in İslâm Düşüncesi başlıklı 2 ciltlik kitabını mutlaka edinin. Hâlâ aşılamamış bir çalışma bu.

İSAM’ın en özgün kitaplarından biri genç düşünürlerimizden Cüneyd Köksal’ın Fıkıh Usûlü’nün Mahiyeti ve Gayesi başlıklı çalışması. Kitabın ilk bölümünde muhteşem bir ilimler tasnifi ve felsefesi yapıyor Köksal. Cüneyt Köksal’dan çığır açıcı yeni kitaplar bekliyorum. 

Makdisi’nin Ortaçağda Yüksek Öğrenim kitabı, İslâm eğitim tarihinin incelendiği muhteşem ve aşılamamış bir kitap. Bu da İSAM’dan.

İSAM ayrıca özlü ama zihin açıcı monografiler de yayımlıyor: İbn Sina, Sünnet, İslâm Estetiği gibi kitaplar bunlardan bir kaçı sadece. Mutlaka edinin, derim.

Bu arada Kollektif Kitap, çağdaş düşünürlerle ilgili nefis monografiler yayımlıyor. Deleuze, Adorno ve Heidegger kitapları elimin altında. Düşünürlerin metinlerini okumadan önce bu kitapları okumak düşünürleri daha iyi anlamayı sağlayacaktır. Bu kitaplar Key Thinkers başlığıyla İngilizce olarak yayınlandığında Batı’da oldukça takdir toplamış, yankı uyandırmıştı.

İş Bankası’nın birkaç önemli kitabıyla yazıyı noktalayayım.

Halil İnalcık Hoca’nın 4 ciltlik Devlet-i Aliyye kitabı şaheser. Bir kütüphanede mutlaka bulunması gereken başucu kitaplarından biri. Ayrıca İş Bankası’nın kitaplarının fiyatları da oldukça makul. Bunu da hatırlatmış olayım.

İş Bankası, Jack Goody’nin iki nefis kitabını yayımladı: Tarih Hırsızlığı ve Rönesanslar. Goody, ayrıksı bir düşünür. İki kitabı da, Batı-merkezci tarih algısını yerle bir ediyor. Başka medeniyetlerin, özellikle de İslâm medeniyetinin insanlığa sunduğu çığır açıcı birikimin altını kalın harflerle çiziyor. İki kitap da kaçırılmayacak kitaplardan.

Zihin açıcı okumalar diliyorum...