Dizi Setlerinin Unutulan İnsanları

Geçtiğimiz sezon 620 milyon liralık bir ciro elde eden ve birçok ülkeye ihraç edilen Türk dizilerinin ulaştığı ekonomik seviye adeta göz kamaştırırken geri plandaki bir kesim de umutlarını yeni sezona bağlamış durumda. Bu kişiler sektörün vazgeçilmezleri olan figüranlar. Onların görevi 'Arka planda bir hayatın aktığını seyirciye inandırmak.' Ancak bunu yapmak hiç kolay değil. Günlük 30 ile 50 TL arasında rakamlara çalışan bu insanlar, birkaç saniye görünebilmek için ajanslardan günlerce telefon ya da setlerde sıralarının gelmesini beklemek zorunda kalıyorlar. Birçoğu bu iş kolu sayesinde kendileri için bambaşka bir hayatın olabileceğine umut bağlamış durumda.

SERVİSLERLE ALINIYORLAR

Hemen her gün İstanbul Atatürk Kültür Merkezi'nin (AKM) yanında 'Figüran Pazarı' kuruluyor. Onlarca araç buradan figüranları toplayıp sete götürüyor. Aslında figüran pazarı buranın sektördeki adı. Ajanslara bağlı figüranlar, önceden aranıp, AKM yanından (ya da farklı bir alandan) servislerle alınıyorlar. Yani 'sen gel, sen kal' şeklinde bir yer değil. Ancak, buraya belli bir ajansa bağlı olmayan ya da belki bir iş olur diyerek gelenlerin sayısı da oldukça fazla.

BELKİ BİR GÜN BEN DE

Sabah 7-8 civarında hareketli olan bu alanda bekleyen figüranlarla konuşma şansımız oluyor. Dizilerde yoldan geçen biri, doktor, mühendis, garson olarak ekranda gördüğümüz bu kişiler aylık kazançlarının çok değişken olduğunu belirtiyor. Kimileri ünlü olabilmek için geldiğini söylerken, kimisinin tek derdi geçimini sağlamak. Asıl mesleği kasiyerlik olan Serda hanım bu işi 3 yıldır yapıyor. Figüranlığı ek iş olarak gördüğünü belirten Serda hanımın terk derdi bütçesine katkı sağlamak. Erkeklerin çoğunlukta olduğu figüran pazarındaki gençler, ünlülerin yüksek ücretlerini anımsatarak bir gün onlar gibi olma hayalini taşıdıklarını ima ediyorlar.

ÖNCE YÜZÜN GÖRÜNSÜN

Figüranlık yapmak için internet üzerinden ya da bizzat başvuru ile ajanslara kayıt yapılıyor. Ardından ajansın sizi aramasını bekliyorsunuz. Dizinin o haftaki bölümünde kaç tane figürana ihtiyaç varsa, ajanslara o kadar ücret ödeniyor. Ancak ajansların bu hizmet için dizi yapımcılarından ne kadar ücret aldıkları belli değil. Figüranların ücreti ise en fazla 50 lira. Kemal isimli 61 yaşındaki figüran ise meslekte 10 yıldır olduğunu ve bu işten ayda 2000 TL civarı kazandığını belirtiyor. Nasıl diye sorunca, 'Setten sete koşturuyoruz' diyor. Konuştuğumuz kişiler bu kadar düşük ücretlerin nedeninin ajanslar olduğunu dile getiriyorlar. Birçoğu, 'Bir yerden başlaman lazım', 'Önce yüzün görünsün', 'Zamanla ücretin artacak' gibi sözlerin oyuncu serbest piyasasının vaatleri olduğunu söylüyor. Yaklaşık 300 kadar ajansın bulunduğu sektörde işlerinde profesyonel olduğu kadar figüranları istismar edenlerin de olduğu dile getiriliyor.

Çoğu sigortasız çalışıyor

Oyuncu Gökhan Yılmaz, çoğu figüranın sigortasız çalıştığını ifade etti. Ajansın belirlediği rakamlara mecbur olunduğunu belirten Yılmaz, ajanslardan ücretlerini bazen 3 ayda alabildiğini söyledi. Neden diye sorunca 'Mecbursunuz. İnanmaktan başka çareniz yok' diyor. Yılmaz ayrıca, 'Birçoğumuz setlerde alacaklara rağmen çalışmak zorundayız' dedi. Bir sendikanın gerekliliğine vurgu yapan Yılmaz, figüran adaylarına kurumsal firmayla çalışın ve fazla hayallere kapılmayın tavsiyesinde bulunuyor.

Sektörün cirosu 620 milyon TL

Türk dizi sektörü 2012-2013 sezonunda yaklaşık 620 milyon liralık bir ciroya ulaştı. Geçtiğimiz dönemde 70'in üzerinde dizi ekranda yerini alırken, bunların yüzde 70'i yayından kalktı. Dizi yapımcılarının net karı ise 57 milyon lirayı aştı. Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası (ISMMMO) tarafından yapılan 'Dizi ekonomisi' araştırmasında 2008 yılındaki 1 milyar tl'lik ciroya göre bir gerileme yaşansa da sektör başta Arap ve Balkan ülkeleri olmak üzere 45 ülkeye ihracat gerçekleştiriyor.

100 bin kişilik istihdam

Dizi sektöründe tahmini 100 bin kişi istihdam ediliyor. Ünlü olmayan oyuncular 1000-3000 tl arasında rakamlara dizilerde oynarken, orta kademe oyuncuların ücretleri 5 ile 10 bin; diyaloglu bölüm oyuncusu 50-500 arasında değişiyor. Başrol oyuncularının aldıkları para ise bölüm başına 30 -60 bin arasında. Figüranlık aslında yurtdışında başlı başına bir iş kolu. Bu işi profesyonel olarak yapan kişiler oldukça tatminkar ücretlere çalışıyorlar. Türkiye'de ise, figüranların bazıları setlerde yemek bile verilmeden 12 saat beklediklerini ifade ederken, kimileri çalıştığı ajanstan son derece memnun.