Karıncalar, var oldukları günden bu yana, yani 100 milyonu aşkın yıldır, hiçbir kargaşa çıkmadan yaşamaktadırlar. Bunca yıldır hiçbir karınca kolonisinde huzur bozulmamış, karınca bireylerinin birbirlerine saldırısı görülmemiş, anarşi ortamı oluşmamıştır. Doğada bencil, tembel, çıkarcı, isyankar karınca hiç görülmüş müdür? Tüm bu sayılanların aksine karıncalar bir su damlasını dahi paylaşırlar, kolonideki diğer karıncalar için hiç tereddüt etmeden hayatlarını feda ederler, her bir karınca mesul olduğu görevi eksiksiz olarak yerine getirir. Karınca topluluğunda görülen bu olağanüstü mükemmellikteki sosyal yaşam tüm canlılar alemine hakimdir. Hayvan aleminde insan aleminde görüldüğü gibi kötülükte bulunma isteği yoktur.

Allah insanı yaratmış ve onun nefsine iki tür özellik vermiştir. Biri 'fücur' yani sınır tanımayan kötülüğü. Diğeri bu kötülükten sakınmasını sağlayacak vicdan. "Nefse ve ona bir düzen içinde biçim verene, sonra ona fücurunu (sınır tanımaz günah ve kötülüğnü) ve ondan sakınmayı ilham edene andolsun. (Şems Suresi, 7-8)

Hayvanların fıtratlarında böyle bir özellik bulunmadığı için onlar daima Allah'ın kedilerine ilham ettiği akıllı davranışları yerine getirirler. Ancak insan şuur sahibidir ve dünyada imtihan olmaktadır. Allah'ın kullarının nefsindeki bu 'fücur' her bir insanın imtihanıdır. Müminler, Kuran ahlakının verdiği bilgi ve terbiye sonucunda nefsinin içinde kötülük bulunduğunu ve ondan sakınması gerektiğini öğrenir ve kabul eder. Ancak, Yüce Allah'ın varlığının, birliğinin farkında oldukları ve Rabbimiz'in hükümlerine karşı gelmekten sakındıkları için de nefislerindeki fücuru (inkara, günaha ve isyana girişmek, fasık olmak, yalan söylemek, başkaldırmak, karşı gelmek, haktan yüz çevirmek, nizamı bozmak, ahlaki çöküntü vb) örtmez, açığa çıkarıp vicdanını dinleyerek bunları temizler ve Yüce Allah'ın ilham ettiği şekilde ondan sakınır.

Kendisinin Allah tarafından yaratıldığının ve bu dünyada bulunma amacını bilmeyen insanlar ise içlerindeki bu sınır tanımayan kötülüğe kapılmaya müsaittirler. Allah'a hesap verecek olduklarını unutmaları ve Allah'ın azabından korkmamaları neticesinde bu kişileri kötülükte bulunmaktan alıkoyacak hiçbir güç kalmaz. Özellikle yaşadığımız bu yıl içerisinde görülen insanları dehşete düşüren cinayetler, katliamlar bu tarzda insanların işlediği fillerdir. Çoğu zaman gazetelerde bu kişilerin 'insan olamayacağı' yorumları yer almaktadır. Oysa insanlar, hayvanlar aleminde asla görülmeyen vahşi eylemleri işlemektedir. Bu kişiler Allah'a iman etmedikleri, ahirette tekrar yaratılacaklarını inanmadıkları ve sonsuz cehennem hayatını düşünmedikleri için, içlerindeki sınır tanımaz kötülüğe uymuş kişilerdir.

Bu kötülüğü hareketlendiren şeytandır. Şeytan insanın en büyük düşmanıdır. İnsanlık tarihinin her aşamasında var olmuştur. Yaşamış ve ölmüş milyarlarca insanı ateşin içine çekmiş ve halen de çekmektedir. Şeytan hiçbir zaman ayırım yapmaz. Genç, yaşlı, kadın, erkek, devlet başkanı, zengin veya fakir fark etmez. Her insan bu düşmanın hedefidir. Bir insanın masum bir bebeği öldürmesi, kendisine hiçbir kötülüğü dokunmamış savunmasızları katletmesi, kaçırıp insanlık dışı işkenceler uygulaması nasıl mümkün olabilir? Cani kelimesi bu tür insanları nitelemek için türetilmiştir. Doğada cani sıfatı ile nitelenen başka bir canlı bulunmamaktadır.

İnsanların nefislerinde onları kötülük işlemekten koruyacak vicdanları ancak Allah'a iman ile devreye girmektedir. İman dışında insan şeytanın telkinlerine tamamen açık duruma gelir. Şeytan da baş düşmanı olan insanın dünyada ve ahirette felaketlere uğramasını ister. Gerek ülkemiz tarihinde, gerekse dünya tarihinde görülmüş olan bir milletin birbirine düşmesi, anarşi ve kardeş kavgası yaşaması şeytanın en büyük icraati olmuştur. Birer siyasi terminoloji haline gelmiş olan 'iç çatışma', 'kutuplaşma', 'bölücülük', 'ayrılıkçılık', 'ötekileştirme' gibi kelimelerin içine dalarak toplumsal meseleleri değerlendirmek, oluşan gerilimin asıl nedeninin görülmemesine neden olmaktadır. İnsanları birbirine düşüren şeytandır.