6 yaşındaki oğlum yakın zamana kadar gayet uyumlu bir çocuktu. Yaz tatilinde onu köye dedesinin yanına gönderdik. Dedesi onu yaramazlıklarını dahi ödüllendirmiş ve istediği her şeyi yaparak şımartmış. Geçen hafta köyden geldi ama inanın ele avuca sığmıyor. Çok yaramazlık yapıyor, camları kırmaya, etrafı dağıtmaya kalkıyor. Bununla da kalmıyor, " Dedem benim her istediğimi yapıyordu, beni oraya götürün" diyor. Acaba zamanla yine eskisi gibi uysal olur mu? Yoksa gerçekten yorucu bir yıl geçireceğimi düşünüyorum... Bu yıl okula başlayacak, şimdiden hazırlıklar yapıyorum bana neler tavsiye edersiniz? S. K.
Zamanla düzelir

Bize gelen mektuplar arasında bahsettiğiniz türdün sorunlara sık sık şahit oluyoruz. Ne yazık ki, aile büyüklerimizin büyük çoğunluğu çocuğa sevgi gösterme niyetleriyle onları şımartabiliyorlar, anne babanın koyduğu kuralları bozarak çocuğun kuralları öğrenmesine ve benimsemesine mani oluyorlar. Ancak ifadenizden anladığıma göre, sizin çocuğunuz sadece yaz tatilinde dedesinde kalmış ve orada dedenin gösterdiği töleransı sizden de bekliyor ve sizin de bu şekilde davranmanızı istiyor. Bir süre sonra evin kurallarını yine benimseyecek ve adapta olacaktır. Ama yinede siz elinizden geleni yapın... Bu konuda ona " evde hepimizin uyması gereken kurallar var, senin da şu konularda şunlara uyum göstermeni bekliyoruz, ailemizin huzuru için bu kurallar gerekli" türünden açıklamalar yaparak kuralları yeniden hatırlatabilirsiniz. Ayrıca yaramazlıklarının ve eve verdiği zararın sonucunu göstererek bu davranışını fark etmesini sağlayabilirsiniz. Bununla birlikte çocukla birlikte vakit geçirmeye, ona vakit ayırmaya özen gösterebilir, çeşitli masallarla, oyunlarla çocuğun kuralları benimsemesine yardımcı olabilirsiniz. Mesela anlattığınız masalları, kurduğunuz oyunları, seçtiğiniz çocuk filmlerini değişmesini istediğiniz davranışları dikkate alarak seçerseniz bunun da çocuk için faydalı olabileceğine inanıyorum. Yalnız lütfen, onu eleştirmeyin, şiddet uygulamayın olumsuz davranışlarına ısrarla vurgu yapmayın, bunu başkalarının yanında dile getirmeyin. Bütün bunları yaptığınız sürece çocuk bir süre sonra evin kurallarına yeniden adapta olacaktır.
Nasıl değişir?

10 yaşındaki kızım, çok dağınık yaşıyor... Eşyalarını hiç toplamıyor ve bütün işleri bana bırakıyor. Psikolog bir yakınımıza danıştım, " yatağı sen toplama bırak dağınık kalsın, bundan rahatsızlık duyacak ve kendisi yapacaktır" dedi. Birkaç hafta bu şekilde yapmaya çalıştım ama inanın değişen bir şey olmadı, kızım bu dağınık ortamdan hiç rahatsız olmadı... Ben de yine eskisi gibi kızmaya kendi kendime öfkelenmeye başladım. Aslında bazı şeylerin fıtri olduğuna inanıyorum. Düşünün iki tane kızım var, ikisine de aynı eğitimi verdim ama biri düzenli biri dağınık... O yüzden çocuklarımla ilişkilerimde bu kişisel farklılıkları da dikkate almam gerektiğini düşündüm ve onlarla ilişkilerimi yeniden biçimlendirdim. Onların kişisel farklılıklarını dikkate alarak kızımın dağınıklığına göz yumsam mı diye düşünüyorum. Bu konuda bana neler tavsiye edersiniz? S. S
Ödüllendirebilirsiniz....

Sizin de ifade ettiğiniz gibi, çocuklarda fıtri özellikler ve kişisel farklılıklar onların insan ilişkilerini ve hayatla uyumlarını da etkiliyor. Aynı evde iki çocuğa da aynı eğitimi veriyorsunuz her biri farklı algılıyor... Bunun için anne babaların çocuklarının okuldaki başarı durumlarında ya da olaylar karşısındaki tutum farklılıklarında bireysel tercihlerinde onları mukayese etmemeleri ve her çocuğu kendi içinde değerlendirmeleri gereklidir. Ayrıca bu noktadaki anlayışınızdan dolayı da size teşekkür ediyorum...

İfadelerinizden anladığıma göre, yakın zamana kadar kızınız odasını toplamadığında siz bu görevi üstlenmiş ve odasını siz toplamışsınız. Kızınız aynı şekilde yine odası dağıldığında sizin toplayacağınızı biliyor ve bunun için bu sorumluluğunu pek te ciddiye almıyor olabilir. Bu konuda size yapılan tavsiyeleri dikkate almış ve bir süre odasını toplamamışsınız... Öyle de olsa kızınız nasıl olsa annem bir süre sonra yine toplayacak diye bu görevini ihmal etmeye devam etmiş olabilir. Ya da bu durum gerçekten kızınızı rahatsız etmeyebilir de...

Bunun için, ilk günlerde " hadi kızım odanı toplayalım, sen de bana yardım et, ben şu kısmı düzelteyim sen de yastıkları kaldır..." türünden teşviklerde bulunabilir ve ilk etapta yatağı kızınızla birlikte düzeltebilirsiniz. Sonra da onu sözel olarak ödüllendirebilirsiniz. Ondaki bu gelişimi aile içinde de dile getirerek kızınızın bu davranışını pekiştirmesine yardımcı olabilirsiniz.

Ayrıca gün içinde de, odasını düzeltmesi konusunda teşvik edebilir, sözel olarak takdir ve onay cümlelerinizle bu davranışın kalıcı olmasına yardımcı olabilirsiniz. Zaman her şeyin ilacı, bir süre bu şekilde devam edin daha sonra her şeyin değişeceğini göreceksiniz. Ancak kızınızı diğer kızınızla mukayese etmeyin, sizin de ifade ettiğiniz gibi her çocuk kendi içinde farklı özellikler taşıyan bir evrendir.