Son günlerde kamuoyunda işten çıkan kişilerin ne zamana kadar daha sağlık giderlerinin Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından ödenmesi gerektiğiyle ilgili söylemler yaygınlaşmaya başladı. Toplumumuzda her alanda vatandaşlarımız haklarının neler olduğunu bilip ona göre davranırlarsa, vatandaşa hizmet veren kesim de ona göre kendisini disipline edecektir.

Son yaşanan ve işsizlerin işten çıktıkları tarihten itibaren ne zamana kadar daha sağlık giderlerinin SGK tarafından karşılanması gerektiği hususu da 5510 sayılı sosyal güvenlik reform yasasında açıkça düzenlenmiştir. Kanun ile vatandaşa verilen haklardan hiç kimse insanımızı mahrum bırakamaz.

5510 sayılı yeni Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 67 nci maddesinde; “…60 ıncı maddenin birinci fıkrasının ( a ) bendi kapsamında genel sağlık sigortalısı sayılanlar, zorunlu sigortalılıklarının sona erdiği tarihten itibaren 10 gün süreyle genel sağlık sigortasından yararlanırlar…” hükümleri bulunmaktadır.

Madde metnindeki bu hükümlere göre de, ister kendi nam ve hesabına bağımsız çalışanlar olsun, ister hizmet akdi ile bir işverene bağlı çalışanlar olsun, isterse kamuda çalışan memurlar olsun, sigortalı olmalarını gerektiren faaliyetlerinin sona erdiği tarihten itibaren 10 gün daha ilaç ve iyileştirme vasıtalarından, ameliyat ve tedavi yardımlarından ve buna benzer her türlü sağlık yardımlarından yararlanabileceklerdir. Bahse konu bu 10 günlük süreçte sağlık yardımlarından yararlandırılmada, sigortalılardan ve bunların hak sahiplerinden belirli bir prim ödeme gün sayısına sahip olunması, prim borcu olup olmaması ya da buna benzer başka hiçbir şartın aranılmasına gerek bulunmamaktadır.

5510 sayılı Kanunun 67 nci maddesinin son fıkrasında ise; “…Bu kişilerin sigortalılık niteliğini yitirdikleri tarihten geriye doğru bir yıl içinde 90 günlük zorunlu sigortalılıkları varsa, sigortalılık niteliğini yitirdikleri tarihten itibaren 90 gün süreyle zorunlu sigortalılıklarından sonraki genel sağlık sigortalılıklarından dolayı prim borcu olup olmadığına bakılmaksızın bakmakla yükümlü olduğu kişiler dahil sağlık hizmetlerinden yararlandırılırlar…” hükümleri bulunmaktadır.

Kanun metnindeki bu hükümlerden anlaşılacağı üzere, 5510 sayılı Kanun kapsamında 4/a (işçiler), 4/b (esnaf ve çiftçiler) ve 4/c (memurlar) sigortalısı olan kişilerin sigortalılık niteliklerini yitirdikleri tarihten geriye doğru bir yıl içinde 90 günlük zorunlu sigortalılıkları varsa, sigortalılık niteliğini yitirdikleri tarihten itibaren 90 gün süreyle zorunlu sigortalılıklarından sonraki genel sağlık sigortalılıklarından dolayı prim borcu olup olmadığına bakılmaksızın, hak sahipleriyle birlikte genel sağlık sigortası yardımlarından yararlanabileceklerdir.

Özetle, işten çıkan kişiler işten çıkış tarihlerinden itibaren, esnaf, sanayici, tüccar ve çiftçiler sigortalı olmalarını gerektiren faaliyetlerinin (vergi kaydı, şirket kaydı, ziraat odası kaydı gibi) sona erdiği tarihten itibaren, memurlar ise görevlerinin sona erdiği tarihten itibaren on gün daha başka hiçbir şart aranılmadan kendilerinin ve hak sahiplerinin sağlık giderleri SGK tarafından karşılanmak zorunluluğu vardır. Ancak, işçinin, esnafın ve memurun işten çıkış tarihinden itibaren geriye doğru bir yıllık süre içinde 90 gün daha zorunlu sigortalılıkları varsa (isteğe bağlı sigortalılıkları değil) başka hiçbir şart aranılmadan 90 gün daha sağlık giderleri SGK tarafından ödenmek zorundadır. Vatandaşlarımızın verdiğimiz bu bilgilere göre durumlarını kontrol etmelerini kendilerine ödettirilmek istenilen yersiz ve haksız fatura bedellerini ödememelerini önemle tavsiye ediyoruz.
Okur Sorularına Cevaplar

SORU 1: Yurt dışında özel bir şirkette çalışıyorum. Sigorta için her ay maaşımdan %5'lik bir kesinti yapılıyor. Bu kesinti sadece sağlık sigortasına yapılmakta olup emekliliğime bir katkısı yok. Türkiye’de isteğe bağlı sigortalı olsam hemen hemen aynı miktarı ödeyerek hem emeklilik hem de sağlık sigortam oluyor. İsteğe bağlı sigortaya prim yatırsam ileride bir sorun yaşar mıyım? (Zeki AKÇAY)

CEVAP 1: 5510 sayılı kanunun 50 nci maddesine göre, isteğe bağlı sigortalı olmak için Türkiye’de ikamet etmek şarttır. Ancak, çalıştığınız ülkenin Türkiye ile sosyal güvenlik sözleşmesi yoksa ikametinizin Türkiye’de olması ve almış olduğunuz aylık kendi çalışmanızdan dolayı tarafınıza bağlanan bir aylık değilse isteğe bağlı sigortalı olabilirsiniz.

SORU 2: Almanya’dan emekli olan bir kişi Türkiye’den ölmüş babasından aylık alabilir mi? (Nazife TURAN)

CEVAP 2: Ülkemizdeki sosyal güvenlik sisteminde yetim aylığı almanın şartları arasında kendi çalışmasından dolayı gelir veya aylık almama şartı da bulunmaktadır. Bu yasal kural ülkemiz sosyal güvenlik hukukunda Türkiye’den kendi çalışmalarından dolayı gelir veya aylık almamanın yanında yurt dışından kendi çalışmalarından dolayı gelir veya aylık almama olarak ta uygulanmaktadır. Bu nedenle, Almanya’dan kendi çalışmanızdan dolayı emekli iseniz Türkiye’deki ölmüş babanızdan dolayı yetim aylığı alamazsınız.

SORU 3: 18.12.1964 doğumluyum. 06.06.1986’da ilk sigorta başlangıcım var. 07.03.1984’te askere gittim ve 18 ay askerlik yaptım. 5600 gün ödenmiş primim var. Askerlik borçlanmamı yaparsam ne zaman emekli olabilirim? (Kemal ÇELİK)

CEVAP 3: 18 ay askerlik borçlanması yaparsanız sigortalılık başlangıcınız 1 yıl 6 ay geriye gider. Buna göre 25 yıl sigortalılık süresi 48 yaş ve 5225 prim ödeme gün sayılarını yerine getirdiğinizde SSK şartlarında emekli olabilirsiniz. Prim ödeme gün sayınız tamamlanmış, yaşı ve sigortalılık süresini bekleyeceksiniz. Kısaca, askerlik borçlanması yapmak sizi bir yıl erken emekli edecektir.

SORU 4: Almanya’da ikamet etmekteyim. Yüzde 60 iş gücü kaybından dolayı 9 yıldır Almanya’dan emekliyim. Türkiye’den de aynı şartlarda emekli olma imkanım var mıdır? (Roman Pearce)

CEVAP 4: Türkiye’de malulen emekli olmanın şartı en az yüzde 66 oranında iş gücü kaybınızın olması ve en az 10 yıldan beri sigortalı olunup toplamda 1800 gün prim ödenmesi gerekmektedir. Eğer siz de bu koşullara sahipseniz Almanya sürelerinizi yurt dışı borçlanması yaparak Türkiye’den de malulen emekli olabilirsiniz. Almanya’dan iş gücü kaybından dolayı aylık almanız Türkiye’de de malulen emekli olmanıza engel teşkil etmez.

ama eşimin
NOT: İş dünyası ve çalışma hayatında karşılaştığınız sorunlara ve sosyal güvenlikle ilgili sorularınıza çözüm bulmak üzere, her hafta Perşembe günleri bu köşede sizlerle birlikte olacağız. Soru sormak için iletişim adresimiz; [email protected]