5510 sayılı sosyal güvenlik reform yasasının 1 Ekim 2008’den itibaren yürürlüğe girmesiyle birlikte çeyiz parası alma ile ilgili hükümler de değişikliğe uğradı. ! ekim 2008’den önce çeyiz parasını SSK’lılar ile Emekli Sandığı kapsamındakiler alabilirken Bağ-Kur kapsamında olanların çeyiz parası almak gibi bir hakları yoktu. 1 Ekim 2008’den önce, Emekli Sandığı kapsamında olup ta Emekli Sandığından dul ve yetim aylığı alan eş, kız çocuklar ile anaya, bir defaya mahsus olmak üzere almakta oldukları dul veya yetim aylıklarının on iki aylık tutarı evlenme ikramiyesi (çeyiz parası) olarak ödenmekteydi. 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun ek 12 nci maddesine göre ise, sigortalının ölümünden dolayı aylık ve gelir almakta olan hak sahibi kız çocuklarına evlenmeleri halinde bir defaya mahsus olmak üzere aylık veya gelirlerinin iki yıllık tutarı evlenme yardımı (çeyiz parası) olarak verilmektedir.

Emekli Sandığı Kanununa göre çeyiz yardımı ölen iştirakçinin dul veya yetim aylığı alan eşi, kız çocukları ve anasına evlenmeleri halinde verilir iken, SSK’lılar için çeyiz yardımı yalnızca yetim aylığı almakta olan kız çocuğunun evlenmesi halinde verilmekteydi. Bağ-Kur’da ise Bağ-Kur’un kuruluş tarihi olan 01.10.1972 tarihinden günümüze kadar ne Bağ-Kur’lunun eşine, ne kız çocuklarına, ne de anasına böyle bir çeyiz parası verilmesi hükmü Bağ-Kur kanunlarında yer almamıştır.

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun yürürlük tarihi olan 1 Ekim 2008’den sonra Bağ-Kur’lu bir kişiden ölüm aylığı alan kız çocuklarının eğer evlenmeleri nedeniyle ölüm aylıkları kesiliyorsa, kendilerine almış oldukları aylığın iki yıllık tutarı yazılı olarak talep etmeleri halinde bir defaya mahsus olmak üzere kendilerine evlenme ödeneği (çeyiz parası) olarak verilmektedir.

Ayrıca, 5510 sayılı Kanunla birlikte ölen Emekli Sandığı iştirakçilerinden ölüm aylığı alan ana ile eşe de çeyiz yardımı verilmesi uygulamasından vazgeçilmiştir. Sosyal güvenlik reform yasası bu yönüyle Bağ-Kur’luların kız çocukları için faydalı olurken, maalesef Emekli Sandığı iştirakçisinin anası ve eşi için zararlı olmuştur diyebiliriz.

Çeyiz parası konusunda önemli bir ayrıntı bulunmaktadır. Şöyle ki; evlenme ödeneği (çeyiz parası) aldıktan sonra, evlenme tarihini izleyen ödeme dönemi başından başlamak üzere iki yıl içerisinde meydana gelen boşanma veya dul kalma halinde, bu süre içinde tekrar aylık ödenmediğinden, bu gibi durumlarda kız çocuklarına bağlanacak ölüm aylıkları, iki yıllık sürenin dolduğu tarihten itibaren başlatılmaktadır. Evlenme ödeneğinin ödenmesi için hak sahiplerinin bir dilekçe ile SGK’nın ilgili ünitesine başvurması gerekir. Evlenme tarihi nüfus kütüğüne işlenmemişse, dilekçeyle birlikte, evlenme cüzdanının bir örneğinin de SGK’ya verilmesi zorunludur

NOT: İş dünyası, SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı ve çalışma hayatıyla ilgili sorularınızı ve merak ettiklerinizi; [email protected] e-mail adresine yazın, sizin için cevaplayalım. Her hafta Cuma günleri farklı konu ve soru cevaplarıyla http://www.habervaktim.com adresinde, İş Dünyası ve Çalışanın Köşesi’nde buluşalım. Yazılarımız her hafta güncel olarak hazırlanmaktadır.