SORU: Sağlık Bakanlığı’na bağlı bir hastanede 20 yıldır dahiliye uzmanı olarak çalışmaktayım. Çalışma şartlarım sıkıntı vermeye başladığı için kamuda doktor olarak çalışmayı bırakıp kendi özel muayenemi açmak istiyorum. Ancak aynı zamanda emekliliğim yaklaştığı için memur şartlarında emekli olma hakkımı da kaybetmek istemiyorum. Bunun için ne yapabilirim?

CEVAP: Sağlık Bakanlığı’na bağlı hekim olarak çalıştığınız sürece sosyal güvenliğiniz Emekli Sandığı kapsamında sağlanmaktadır. Ancak ne zaman ki bu görevinizden ayrılıp kendi özel ofisinizi açarsanız gelir vergisi mükellefi olursunuz. Gelir vergisi mükellefleri de bilindiği üzere 5510 sayılı kanun kapsamında eski adıyla Bağ-Kur, yeni adıyla 4/b sigortalısı olmaktadırlar. Dolaysıyla özel muayene açıp gelir vergisi mükellefi olduğunuz tarihten itibaren zorunlu olarak 4/b sigortalısı olursunuz.

Ancak, istifa ettikten ya da başka bir deyişle kamudaki görevinizden ayrıldıktan sonra özel muayene açmazsanız, kamuda çalışmasanız bile emekli sandığı kanunları kapsamında emekli olabilme hakkınız bulunmaktadır. Şöyle ki; memuriyet görevinizden ayrılarak isteğe bağlı Emekli Sandığı iştirakçisi olmak üzere SGK’ya başvuruda bulunmanız halinde, isteğe bağlı Sandık iştirakçisi olarak 4/c sigortalılığı kapsamında kesenek ve karşılık ödemeniz sağlanacaktır. İsteğe bağlı iştirakçi olmanız durumunda genel sağlık sigortası yardımlarından yararlanamazsınız. 1 Ekim 2008’den sonra bile olsa isteğe bağlı emekli sandığı iştirakçisi olarak geçirdiğiniz süreler aynen memurluk yapmış olduğunuz süreler gibi değerlendirilecek ve hem emekli aylığınız daha yüksek olacak hem de emekli ikramiyenizi alabileceksiniz. Ancak, Emekli Sandığı isteğe bağlı iştirakçisi iken özel ofis açarsanız vergiye tabi olursunuz ve 5434 sayılı kanunun 12 nci maddesinde yer alan; “Diğer sosyal güvenlik kurumları ile zorunlu olarak ilgilendirilmelerini gerektirir görevlerde çalışmakta olan ya da çalışmaya başlayanlar ile diğer sosyal güvenlik kurumlarından veya sandıktan kendi çalışmasından dolayı aylık bağlanmış olanlar isteğe bağlı iştirakçi olamazlar.” hükmü gereği isteğe bağlı iştirakçiliğiniz sona erer.

Okurlara Cevaplar

SORU 1: 1964 doğumluyum. 1986 yılında yurt dışına çıktım.Yurt dışında 1987’den beri sigortalı olarak çalışmaktayım. Bu sure içinde 1993-94-95-96-97 yılı hariç hep çalıştım ve hala çalışmaktayım. Türkiye’den gözlerimden dolayı çürük çıktım askerliğe almadılar. Türkiye’de sigortalı olarak hiç çalışmadım. Yurt dışı borçlanması yaparak ne zaman ve kaç yılında emekli olabilirim? Benim ailem balkan Türklerinden ve TC vatandaşı değil kendisi ile kanada da evlendim. Müslüman Türk fakat TC vatandaşı değil evlendikten sonra Türk sefaretine gittik 1 ayı geçti diye kabul etmediler. Şayet Türkiye’ye dönersem ailemin emeklilik işi nasıl olacak? Büyük oğlum Süleyman zihinsel özürlü bunun sigorta haklarından bahsedercisiniz. Herhangi bir maaş alabilir mi yada devlet bunun ilacını ve sigortasını karşılıyor mu? (Saltuk BUĞRA KAĞAN)

CEVAP 1: Türkiye’ye izin vb. nedenlerle geldiğinizde ya da kesin dönüş yaptığınızda mutlaka yurt dışı borçlanması yapmadan önce bir gün bile olsa SSK sigortalısı olun ki yüksek emekli aylığı alasınız. 9000 gün prim ödeme gün sayısına sahip olduğunuzda ve 49 yaşında Türkiye’de SSK şartlarında emekli olabilirsiniz. Günlük borçlanma bedeli 7.78 TL’dir. Aileniz yani eşiniz Türk vatandaşı olmadığı için ve yurt dışındaki süreleri Türk vatandaşı olarak geçirmediği için yurt dışı borçlanması yapamayacak ve Türkiye’den emekli olamayacaktır. Özürlü çocuğunuz ise, siz Türkiye’den emekli olursanız özürlü çocuğunuz sizin üzerinizden yaşı ne olursa olsun çalışma gücünü yüzde 60 oranında kaybettiğine dair alacağınız rapor ile sağlık yardımı alabilir. Evlense bile bu yardım devam eder.

SORU 2: Çiftçi Bağ-Kur sigorta tarihim 01.01.1992’dir Doğum tarihim 11.05.1953’tür. Prim ödeme sürem 18 yıldır. Prim borcunu yatırmadan emekli olabilir miyim? (Remzi Kuzu)

CEVAP 2: Prim borcunuzu yatırmadan emekli olmanız mümkün değildir. 57 yaşını doldurduğunuzda tarım Bağ-Kur şartlarında emekli olabilirsiniz. 15 tam yıl hizmet süresini zaten doldurduğunuzdan emeklilik için hizmetiniz yerine gelmiş durumdadır.


SORU 3: Çalıştığım şirketin hem merkez ofisinde sigortalı hem de aynı il içinde bulunan şantiyelerinden sigortalı olduğum dönemler oldu. Çakışan bu dönemlerde adıma yatırılan primlerden emeklilikte faydalanabilir miyim? 15.12.2010 da çalıştığım şirket tek taraflı olarak iş akdimi feshetti. Fakat bu şirkete anonim şirket olduğu zaman 5 kişilik ortak sayısı tamamlansın diye %5 ortaklığım bulunuyor. Bu ortaklıktan henüz ayrılamadım. Şu anda sigortalı değilim ve işsizlik aylığı alıyorum. Eski adı Bağ-Kur olan sisteme prim yatırmak durumunda mıyım? (Mustafa Sinan Kopuz)

CEVAP 3: Aynı anda sigortalı olduğunuz devrelerde sigortalılık günlerinizde bir fazlalaşma olmaz. Ancak, birden fazla sigortalılığınız için adınıza ödenen primler prime esas kazancın yükselmesine katkı yapar. Şirketteki ortaklığınız kurucu ortaklık ise 15.12.2010’dan sonra şirketteki ortaklığınızdan dolayı 4/b sigortalısı sayılmazsınız. Ancak, anonim şirketteki ortaklığınız yönetim kurulu üyesi ortaklığı ise iş akdinizi fesheden şirketteki ortaklığınız devam ettiği sürece zorunlu olarak 4/b sigortalısı sayılırsınız ve bu nedenle prim ödemek zorunda kalırsınız.

NOT: İş dünyası, SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı ve çalışma hayatıyla ilgili sorularınızı ve merak ettiklerinizi; [email protected] e-mail adresine yazın, sizin için cevaplayalım. Her hafta perşembe günleri farklı konu ve soru cevaplarıyla http://www.habervaktim.com adresinde, İş Dünyası ve Çalışanın Köşesi’nde buluşalım.