Devlet hizmetlerinde en zor iş personel reformudur. Mahdut bütçe imkânlarıyla çok sayıda kişiyi memnun etmek, bir yandan da hizmet kalitesini arttırmak için âdeta sihirbazlık gerekir.
Klâsik bürokrasi bunu çok iyi bildiğinden devlet personel rejimindeki dengeleri değiştirmekten çekinir. Hele maaş ve ücret dengeleri bozulursa kıyametler kopar.
Bu yüzden 19. asırdan beri en az değişen sistemler personel sistemleri olmuştur. Cumhuriyet Dönemi’nde Osmanlı’dan kalan ‘maaş-ı aslî’ sistemi çok zor değiştirilebilmiştir. Kimsenin anlamadığı bu sistem yerine 1970’lerde meşhur ‘657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’ yürürlüğe girmiştir. Aslında 1965’te hazırlanan Kanun, Anayasa Mahkemesi’nin araya burnunu sokmasıyla yedi yıl beklemek zorunda kalmıştır. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, ‘derece-kademe’ sistemi getirmiş ve buna göre gruplandırmalar yapmıştır.
Bundan sonra gelen en büyük personel reformunu yapmak, merhum Özal döneminde bize nasip oldu. 1984 yılı Aralık ayında 243 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname’yi çıkararak, 657 sayılı Kanundaki sistem çerçevesinde köklü değişiklikler yaptık. ‘İdarî Reform’ ile senkronize ederek gerçekleştirdiğimiz ‘Personel Reformu’nun uygulaması günümüze kadar devam etti.
Demek ki, 1970’ten bu yana 40 yıldan beri ve 1984’ten itibaren alırsak çeyrek asırdır devlet personel rejiminde hiçbir değişiklik yapılmamıştı.
***
Devlet Bakanı Hayati Yazıcı, geçen hafta düzenlediği Basın Toplantısı’nda, yeni hazırlanan ‘657 sayılı Devlet Memurları Kanununda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun Tasarısı’ ile getirilen değişiklikleri açıkladı. Buna göre, 657 sayılı Kanun’da çok önemli, reform niteliğinde değişiklikler yapılıyor; memurlara yeni haklar ve imkânlar tanınarak durumları iyileştiriliyor.
Getirilen değişiklikleri şu şekilde özetleyebiliriz:

1. Sosyal ve Ekonomik İyileştirmeler:
* Hamile memurların çalışma şartları yeniden düzenlenerek belli süreler dahilinde gece vardiyası ve nöbeti verilmeyeceği hükme bağlanmıştır.

* Aylıksız izin yeniden düzenlenerek, kadın ve erkek memurlara çocuk bakımı için 0-2 yaş döneminde 24 aya kadar aylıksız izin verilebilmesi; ayrıca doğumdan sonra on günlük ‘babalık izni’ verilmesi öngörülmüştür.

* Çocuk yardımındaki iki çocuk sınırı kaldırılarak bütün çocuklar için çocuk yardımı verilmesi esası getirilmiştir.

* ‘Refakat izni’ getirilmiş, memurlara belli şartlar dahilinde yakınlarına refakat edebilmesi için 3 aya kadar aylıklı izin verilmesi sağlanmıştır.

* Emeklilik harcırahı yüzde 50 oranında arttırılmıştır.

* Evlilik ve ölüm izni alanı genişletilmiş; verilen 5 günlük izin, memurun eşinin birinci derece akrabalarını da kapsayacak şekilde yeniden düzenlenerek 7 güne çıkarılmıştır.

* KİT personeline sendikal hakları verilmiştir.

* ‘Toplu görüşme ödeneği’ ihdas edilmiştir.

2. Sicil ve Disiplin Sistemi ile İlgili Yenilikler:

* Sicil sistemi yürürlükten kaldırılmıştır. Zira bu sistem, personelin performansını değerlendirmekte yetersiz kalmakta ve kırtasiyeciliği arttırmaktadır.

* Disiplin sistemi değiştirilerek, vatandaşa karşı hatâlı uygulamalar ön plânda tutulmuş ve yaptırımı daha etkin hâle getirilmiştir.

* Disiplin cezalarına itiraz mekanizması daha tesirli duruma getirilmiştir.

* Ayrıca, günün şartlarına uymayan bazı yasaklar kaldırılmış; memurun, ikamet ettiği ilin hudutlarını izinsiz terketmesi, toplu müracaat veya şikâyette bulunması ve yasaklanmış yayın bulundurması gibi eylemler ceza kapsamından çıkarılmıştır.

3. Bilgi, Eğitim, İstihdam ve Uzmanlık Yaklaşımı
* Özel sektörde çalışmış nitelikli personelin kamuda çalışmasının önü açılmaktadır.

* Kariyer uzmanlık sistemi genişletilmektedir.

* Kamu personelinin eğitimine önem verilmektedir.

* Kamu personeli bilgi sistemi kurulmaktadır.
***
Bu gerçekten önemli ve olumlu çalışma, hem kamu personeline katkılarda bulunacak hem de önümüzdeki dönemde bütün sistemi değiştirecek köklü bir ‘Personel Reformu’nun ilk merhalesini teşkil edecektir.
Bu değerli çalışmayı kısa sürede tamamlayan Devlet Bakanı Hayati Yazıcı ve ekibini tebrik ediyoruz.