Haziran sonu itibariyle 56.000 haftalık kayıpla, toplam tiraj 4.532.000.
37 gazeteyle başlayan ay, 36 gazeteyle kapandı.. Tercüman en son 12.000 satıyordu.. Tercüman’ın altında 10 gazete daha var. En düşük tirajlar Yeni Mesaj, Birgün ve Hürses.. Hürses’in tirajı 2.138
Tercüman’ın okuru nereye gidecek bilinmiyor. Ancak bunun önümüzdeki haftaki tiraj raporunda buharlaşması bekleniyor.. Tercüman’ın altındaki, yani tirajı 10.000’in altındaki gazeteler daha çok kamu alımları ve kurumsal abonelere gönderilen gazeteler.. Dolayısı ile özel bir talep oluşturmadıklarından, varlık ya da yoklukları çok fark etmiyor.. Dolayısı ile şimdiden Temmuz ayı için eksi 12.000’lik bir tiraj söz konusu.. İlhan Selçuk sonrası Cumhuriyet’in ne olacağı da belli değil.. Havaların ısınması, tatilcilerin sahillere akın etmesi ile tirajlar, gündemin sıcaklığına rağmen daha da düşebilir..
Hafta içinde toplam 12 gazete tiraj artışı sağlamış.. 25 gazete ise tiraj kaybetmiş. Artış 22.200. Kayıpsa 78.500.. Tiraj artışları düştükten sonraki net kayıp 56.000 civarında.. Bunun 30.000’e yakını Doğan Grubu’ndan.
En yüksek tiraj artışı Bugün’de, onu spor gazeteleri izliyor..
En yüksek tiraj kaybı 20.220 ile Zaman, Onu 11.380 ile Sabah ve onu da 10.000’er tiraj kaybı ile Hürriyet ve Milliyet izliyor..
İlk beş gazetenin (Zaman, Posta, Hürriyet, Sabah ve Habertürk) tiraj kaybı yaşıyor.. İlk 5’in toplam kaybı 50.000 dolayında..
Cumhuriyet gazetesindeki tiraj kaybı 2.404 seviyesinde.. 54.000’den 51 bin’e gerilemiş.. 17. sıradan 20. sıraya düşmüş..
2010 çok kötü başlamıştı.. İlk hafta 310.000 tiraj kaybı vardı.. 4 Ocak’ta 4.861.389 olan tiraj bir hafta sonra 4.551.147’ye geriledi. 2010 ilk yarı yılında toplam tiraj kaybı 330.500 seviyesinde.. 2. yarı yılda da aynı çözülme devam ederse, toplam tirajın 2011 başında 4.200.000 seviyesinde olması gerek.. Yani, yıllık çözülme % 15 seviyesinde..
Tiraj da, reklam pastası da internete kaçıyor.. İnternette küçük girişimciler, lokal haber ve reklam pastası daha aktif bir rol oynayabiliyor, rekabet kurallarının dışında hareket edebiliyor.. İnternet mediası, büyük sermaye ve finans piyasasının dışında dönüyor.. Yatırım maliyetleri düşük ve daha agresif, radikal bir yayınclık yapabiliyor..
Son manzara şöyle: 500.000’in üzerinde tiraja sahip 2 gazete var.. Toplamda 1.300.000’lik bir tiraja sahipler. 250.000’in üzerinde de iki gazete var. Onların toplam tirajı da 570.000 dolayında. 100.000’in üzerinde 11 gazete var ve toplam tirajları 1.500.000 civarındaki en büyük grubu bu blok oluşturuyor.. 1.600.000 tirajla Doğan hâlâ en büyük Media Grubu..
Spor mediası 450.000 tiraja sahip olsa da, aslında diğer gazetelerde en çok okunan sayfaların başında spor sayfaları geliyor.. Düşünce, kültür-sanat, dış politika, ekonomi, en az okunan sayfalar arasında.. Sağlık haberleri de yine çok okunan haberler arasında.. Ve tabii magazin haberleri her zaman ilgi çekiyor..
36 “günlük gazete”nin toplam 4.5 milyon tirajının 500.000’inin merkezi hükümet, yerel yönetimler, özerk kuruluşlar, Odalar, STK’lar, otel, havayolları, gibi kurumların rutin alımları olduğu, doğrudan belli bir okura hitap etmediği düşünülüyor..
80 milyonda 4 milyonluk bir tiraj ise nüfusun ancak % 5’inin gazeteye para verdiğini gösteriyor.. 17-20 milyon aile olduğunu düşünürsek, ancak 5 aileden biri gazete alıyor demek bu.. Aslında bazı kişilerin birden fazla gazete aldığı da düşünülürse, bu durum daha da vahim bir hal alır.. Birden fazla gazete alanların da artık tek gazete alarak diğer gazete ihtiyacını internetten karşılamaya yöneldiği anlaşılıyor..
Bugünkü tiraj kaybı, bu şekilde devam edecek olursa, 2020’ye varmadan tirajlar dibe vuracak demektir.. Özellikle e-book ve i-Pad’lerin yaygınlaşması ile bu süreç daha da hızlanabilir.. 2015 gazeteler için trajik anlamda bir finalin başlangıcı olabilir..
Bu durumda Tercüman son kapanan gazete olmayacak..
Belki Eylül referandumu, 2011 seçimleri tirajlarda bir canlanmaya sebeb olabilir, ama bunların geçici durumlar olduğunu kabul etmek gerek.. Ani yükselişlerin ardından ani çöküşler de yaşanabilir..
Bilgi, devletin tekelinden çıktı. Sermayenin de tekelinden çıkıyor.. Atomizasyon’a hazır olun.. Bunun sonucu Agnostizmdir.. Ve tabii ardından de-politizasyon gelir..
Unutmayın; bilgiyi üretenler, toplumun yeni rol modelleri olacak.. Bilgi gruları, geleceğin şekillenmesindeki asıl aktörler olacak..
Dergi, kitap, katalog derken bütün basılı yayında aynı kriz var. Hepsi birbirini tetikliyor. Matbaa, kağıt, ciltçilik, hepsini aynı kriz bekliyor. Gazete, dergi, kitap, katalog, broşür, hepsi bu süreçten etkilenecek..
Ha! Bu arada gazete fiyatlarına da bir göz atalım.. En ucuz gazete Hürses, 10 Kuruş. 2138 adet satıyor. En pahalı gazete 1.5 lira, Todays Zaman ve Daily News. Cumhuriyet, Dünya ve Referans 1 Lira.. Vakit, Milli Gazete 60, Radikal 75 kuruş. Sözcü, Bugün 35 kuruş. Ortadoğu, Evrensel, Yeni Mesaj 30 kuruş. Geri kalanı 40-50 kuruş aralığında..
Yani ortalama günlük 2 milyon liralık bir işlem hacmi var gazete satışlarının. Ve yaklaşık 15 milyon kişi bu gazetelere bir şekilde bakıyor.. Bu tiraj ise çok düşük.. Tirajın internete kaçtığı muhakkak, ama tek sorun bu değil elbette.
Kitabın suç aleti, fikrin suç, fikir adamının suçlu ilan edildiği, okullarda öğürtülene kadar öğrencinin burnuna kitap formuna sokulmuş formüller tomarı ve içi boş, resmi ideolojinin misyonerliğinin ürünü olan, ruhsuz, hayattan kopuk bilgilerin dayatıldığı bir ülkede daha ne bekliyorsunuz ki?..
Öğrencilerin “sistematik geri zekalı” ya da “biyonik robot” haline getirildiği bu ülkede, “cehaletin bu kadarı ancak eğitimle mümkündür” diye boşuna denmemiştir herhalde..
Selam ve dua ile..