3) Üniversite Sosyal Konseyi (ÜSK)
Gereği:
- Doğrusunu söylemek gerekirse, derdi sadece “insanımızın yücelmesi ya da bulunduğu ilin yükseköğretim kurumunun yükselmesi” olan, karnı- gözü doymuş, kendini eğitime adamış erdemli, yetkin insanların çok da bol olmadığı günümüz Türkiye’sinde; üniversitelerimizi, Anglosakson modeldeki gibi çoğu üniversite dışı “üst yöneticiler-konsey-mütevelli heyet” gibi oluşumlara teslim etmek pek de gerçekçi görünmemektedir.
- Oysa dünya’da yaşananlar, bu tarz bir idari yapılanma ve yönetim anlayışının giderek yaygınlaşmakta olduğunu ortaya koymaktadır. Haklı olarak belki de, sözünü ettiğimiz ve benzeri diğer sebeplerle “ülkemiz, henüz böyle bir yönetim modeline hazır değildir” denilebilir.
- Ancak kabul etmek durumundayız ki eğer başarı bu modelde ise o zaman buna bir yerden başlamak gerekiyor. İşte, kanımca, ÜSK ve bunun üst kuruluşu olan YMSK böyle bir başlangıcın ya da ülkemize uyabilecek yeni bir modelin ilk adımları olabilecektir.
Kuruluşu:
- Kurul; illerdeki sanayi ve ticaret odaları, STK’lar, işçi sendikaları, işadamları dernekleri, il genel meclisi, belediye meclisi, kamu kurumu niteliğindeki meslek odaları, mezunlar dernekleri, üniversite öğretim üyeleri dernekleri, YURTKUR Bölge Müdürlüğü, üniversite öğrenci derneği temsilcileri ile ilin o seneki vergi rekortmenleri ve ayni-nakdi en yüksek bağışta bulunan özel veya tüzel kişilerden oluşur.
Görevi:
- Bu konsey tüm kesimler ile üniversite arasındaki yardımlaşma, yakınlaşma ve işbirliğini sağlamaya yönelik çalışmalar yapar.
- Üniversitenin misyonu, vizyonu ve yıllık stratejileri hakkında fikri katkıda bulunur.
- Fakülte ve bölümlerin bölgesel ihtiyaçlara göre açılması ya da kapatılması, yatırımların belirlenen strateji doğrultusunda planlanması, proje önceliklerinin belirlenmesi, üniversitede üretilen mal ve hizmetlerin değerlendirilmesi, üniversite bütçesine ek kaynak sağlanması gibi konularda üniversiteye ayni-nakd-fikri katkı sağlar.
- Eğitim ve öğretimin, insan hak ve özgürlükleri çerçevesinde, halk katmanlarına yaygınlaştırılmasına yardım eder.
- Öğrencilerin yiyecek, giyecek, barınma, moral değerler, diğer sosyal, kültürel faaliyetler ve idare ile ilgili konulardaki sorunlarını çözmek için çaba sarf eder. Başarılı öğrencileri ödüllendirir.
- Öğretim üyelerinin bilimsel ve sosyal etkinliklerine destek verir.
Yetki:
- Konsey üniversite özerkliğine halel getirmeden üniversitenin tüm işleyişiyle ilgili konuları izler, inceler ve gerekli çıkarımları yapar. Hazırlanan raporları üniversite yönetim kuruluna ve Yükseköğretim Merkez Sosyal Konseyine(YMSK) sunar, gerekli gördüklerini kamuoyuyla paylaşır.
- Alınan kararlar tavsiye niteliğindedir. Gerekli görülen hallerde; rektör, dekan ve yüksekokul müdürleri için soruşturma açılmak üzere YYDK’ya başvuruda bulunabilir.
4) Yükseköğretim Merkez Sosyal Konseyi (YMSK)
Kuruluşu:
- TBMM Milli Eğitim Komisyonu, Plan Bütçe Komisyonu, İnsan Hakları Komisyonu, Adalet Komisyonu, Sağlık Komisyonu, YÖK, TÜBA, TÜBİTAK, TAEK, DPT, YURTKUR Genel Müdürlüğü, kamu kurumu niteliğindeki meslek odalarının üst kuruluşları, Belediyeler Birliği, işçi-işveren ve kamu sendikalarının konfederasyonları, öğretim üyeleri dernekleri ve Öğrenci Merkez Konseyi temsilcileri ile Türkiye vergi rekortmenleri ve üniversitelere en büyük bağışta bulunan özel veya tüzel kişiliklerden oluşur.
Görevi:
- Ülkenin bilim politikalarının oluşturulmasına katkı sağlar.
- Başarılı üniversiteleri ödüllendirir.
- Üniversiteler ile hükümet-kurumlar-halk ve sektörler arasında yakınlaşma ve yardımlaşmanın sağlanması,
- Sektörlerin ihtiyaç duyduğu insan gücünün yetiştirilmesi,
- Üniversitelerde yapılacak bilimsel çalışmaların (piyasalara göre) proje önceliklerinin belirlenmesi,
- Öğretim üyesi ve öğrencilerin sosyal-kültürel-maddi ve idare ile ilgili sorunlarının çözümlenmesi,
- Eğitim ve öğretinin tüm ülke sathına ve halk katmanlarına yayılması, bireylerin eğitim haklarının korunması vb. konularda çalışmalar yapar.
Yetki:
- Konsey, üniversite özerkliğine halel getirmeden tüm yükseköğretim ve YÖK’le ilgili işleyişi izler, inceler, değerlendirir ve gerekli kararları alır. Bu çerçevede YÖK ve üniversitelere tavsiyelerde bulunur.
- Bütün bu değerlendirmeler ve tavsiyelerden elde edilen sonuçları, kurumların yeterliliği hususunda kanaatlerini de belirterek bir dosya halinde Cumhurbaşkanına sunar. Gerekli gördüklerini kamuoyuyla paylaşır.
- Konsey, YÖK Başkanı ve üyeleri ile rektörler hakkında da inceleme yapabilir. Gerekli gördüğü dosyaları YYDK ve Cumhurbaşkanına sunar.
5) Yükseköğretim Yüksek Disiplin Kurulu (YYDK)
Kuruluşu:
- YÖK ve YMSK temsilcilerinden oluşur.
Görevi:
- Yükseköğretimin üst disiplin kurulu olarak görev yapar.
- Yönetmeliklerde belirtilecek esaslar çerçevesinde; YÖK Başkanı ve üyeleri ile rektörler, dekanlar ve yüksekokul müdürleri hakkında uyarı veya kınama cezası verebilir. Gerekli gördüğü durumlarda, dekanlar ve yüksekokul müdürlerini görevden alınmak üzere Cumhurbaşkanına rapor hazırlar. YÖK Başkanı, YÖK üyeleri, rektörler için ise hazırlanan dosyayı Cumhurbaşkanına sunar.
Kısmetse, haftaya bu konuya devam edeceğiz.