Yazının başlığı Kırıkkale’de yaşayan 85 yaşında bir hanıma ait. Bu hanım, oturduğu yerden ayağa zorlukla kalkan, kalktığında da oturmakta zorlanan ve okuması yazması olmayan ümmi biri. Bayram ziyareti sırasında kendisiyle sohbet edenlere sözün sonunda böyle diyordu: “Ölürsem kemiklerime vasiyet ediyorum, ‘Evet’ desinler.”
Doğrusu ilk defa böyle bir vasiyet duyuyordum. 85 yaşında ümmi bir hanım, bu meselelerden ne anlamıştır ki, böyle söylemektedir. Kendisine; “Neden bu kadar hararetle, kemiklerinize kadar vasiyet ediyorsunuz” diye sordum. Şöyle cevap verdi:
“Yaşım 90’a varıyor. Bu kadar sene okumadım yazmadım amma gördüm, yaşadım ve duydum. Varlığı da yokluğu da bilirim. Üç yıl askerlik yapanı da, yedi yıl askerlik yapanı da kapılar önünde bekledim. Bilirim gelmezler ya, yine de gelecek diye hâlâ beklemekteyim.
Bir avuç bulgura, bir avuç yarmaya, bir avuç una muhtaç olduğumuzu, değirmen kapılarında yere dökülen bulgurları, unları topladığımızı, halimize acıyarak un ve bulgur verenlere saatlerce değirmende hizmet ettiğimizi bilirim. Biz bunların hepsini İnönü’nün zamanında yaşadık.
Şimdiki halimize şükürler olsun, Menderes imdadımıza yetişti, canımıza can, kanımıza kan oldu. Onun sayesinde evimizin kapısını kışın örtebildik. İnönü zamanında yakacak odun, çalı çırpı bulamayınca, evin kapısı açık da olsa kapalı da olsa zaten ısınmıyorduk. Menderes zamanında yakacak bulunca kapımızı örtüp ısınabildik.
Evet ve hayırcıların yaptığı işin adını bile diyemiyorum. (Referandum kelimesini kastediyor.) ‘Hayır’ diyenlere bakınca, ‘Evet’ demek lazım diye herkese bu tavsiyeyi yapıyorum. Hayırcıları görünce aklıma şimdi anlattıklarım ve yaşadıklarım geliyor. Bunlar işte İnönü’nün neslinden gelen o kötüler diye düşünüyorum.
‘Evet’ deyince ne olacak, ‘Hayır’ deyince ne olacak yine sizler kadar bilip anlayamam. Yalnız ‘Evet’ diyenlerin Menderes gibi millete sıcak insanlar olduğunu gördüğüm için, milleti aç ve açıkta bırakmayacakları için, şimdiye kadar da Allah’tan korkup kuldan utandıklarını gördüğüm için kemiklerimin bile ‘Evet’ demesini istiyorum.”
Seksen beş yaşındaki nineden epeyce ders almıştık. Çevresinde dinleyenler de etkilenmişti. Türkiye’nin diğer yerlerinde tutmadığı gibi Kırıkkale’de de CHP-MHP ittifakı tutmamıştı. MHP’nin duyarlı tabanı, daha doğrusu 12 Eylül dönemi Ülkücüleri, MHP’lileri, ısrarla “evet” noktasında birleşmişlerdi.
Güzelim bayramın neredeyse tüm günlerini referandumla geçirdik. Ağzımızın tadıyla bayrama yakışır bir bayram yapamadık. Bayramlaşmaya, sohbete, yemeye, içmeye referandum hâkim oldu. Kırıkkale ve Ankara’daki bayram ziyaretlerinde hep bir “ret”çi aradım. Normal bir vatandaş niye “ret” oyu kullanır onu öğrenecektim ama bulamadım.
Bu ısrarımı öğrenen bir dostum gitti bir yerden “ret”çi bir vatandaş bulup getirdi. “İşte bu adam referandumda “ret” oyu kullanacakmış” dedi. Ben de gelen kişeye; “Neden ret oyu vereceksin” diye sordum. O da bütün açık yürekliliğiyle cevap verdi.
“Ağabey, ben saf görünen uyanıklardanım. “Hayır” diyeceklerin yanına saf saf yaklaşıyor ve “Evet” diyeceğim diye ısrar ediyorum. Tabii hararetleniyorum, bağırıyorum, heyecanlanıyorum, biraz da tiyatro kabiliyetimiz var ne de olsa. Bakıyorlar ki saf ve zavallı bir adamım. Hemen ellerini ceplerine atıp bir ellilik çıkarıyor ve “Hayır diyeceksin tamam mı” diye deli gönderir gibi sırtımı sıvazlayıp yanlarından uzaklaştırıyorlar. Ben de baktım iyi numara, boş durmaktansa bayram bayram yolumuzu bulalım istedim hepsi bu.”
İnanamadım tabii anlattıklarına. “Doğru mu” diye çevredekilere sordum. Meğer saf görünen uyanık, diğer seçimlerde de böyle yaparak yolunu bulurmuş. İşte bayramdan iki fotoğraf. “Ret” cephesini bilmem ama “Evet” diyeceklerin bayramda keyfi epey yerindeydi.