Dört büyüklerden kastımız bankacılık sektöründeki en büyük dört özel banka. Bunlar Garanti Bankası, Akbank, Yapı Kredi ve İş Bankası. Bankaların işletmelere ve bireylere kredi vermelerini yavaşlatarak piyasayı soğutmaya çalışmak otoritenin en önemli tedbiriydi. Bunu yapmaktaki en büyük amaç cari açığın dizginlenebilmesiydi muhakkak. Bu tedbirler cari açık için iyileştirici olmadı ama banka karlarını alt üst etti. Tedbirlerin banka karlarına yansımasını analiz ederken ilginç sonuçlar görülüyor.

Geçtiğimiz hafta itibarıyla tüm bankalar ilk çeyrek yani Mart sonu itibarıyla eteklerindeki taşları döktüler ve bağımsız denetim raporlarını açıkladılar. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun onayından geçmiş finansal tablolara bakıldığında şube sayısı 100 ve üzerinde olan 13 mevduat bankası ve 4 katılım bankasının karlarının toplamı geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre %14 düşüş gösterdi.

Ülkemizdeki bankacılık sektörünü analiz ederken -şube sayısı 100’ün üzerinde olan bankaları ele alarak- sektörü dört ana gruba ayırmakta fayda var. İlk grup yukarıda zikrettiğimiz 4 büyükler (Garanti, Ak, İş ve Yapı Kredi), ikinci grup 3 kamu bankası (Ziraat, Halk ve Vakıf), üçüncü grup 6 orta büyüklükteki banka (Finansbank, TEB, Şekerbank, Denizbank, HSBC ve ING), dördüncü ve son grup ise 4 Katılım Bankası (Albaraka, Asya, Kuveyt Türk ve Türkiye Finans).

İlk çeyrek sonuçlarına baktığımızda dört büyüklerin net karı geçen yılın aynı dönemine göre %21 düşerek 2 milyar 800 milyon TL oldu. İş Bankası karı en çok düşen banka olarak bu grupta dikkati çekiyor. Kamu bankalarının karlılığı da geçen yıla göre %13 düştü. Bu düşüşün en önemli nedeni tek başına Ziraat bankasının karının %37 gibi sert bir düşüş göstermesi oldu. Vakıfbank %34 artış sağlarken Halkbank ise geçtiğimiz yılın karlılığını korudu denebilir.

Büyük bankalar geçen yılın karlılığını koruyamayıp daha az kar elde ederlerken orta büyüklükteki bankalar ise toplam karlılıklarını %29 arttırarak 665 milyon TL’ye çıkardılar. Grubu sürükleyen banka ise karını geçen yıla göre katlayarak 296 milyon TL’ye çıkaran Finansbank oldu.

Katılım Bankalarına bakıldığında toplam karlılığın geçen yıla göre %9 azalarak 169 milyon TL olarak gerçekleştiğini görüyoruz. Albaraka, karını %38 arttırarak bu grupta net karını arttırabilen tek katılım bankası oldu.

Son olarak, yaklaşık 4 milyar TL’lik bir büyüklüğe ulaşan bankalardaki kıymetli maden altın hesaplarında ilk 3 banka Garanti Bankası, Halkbank ve Kuveyt Türk oldu. Bankalardaki 4 milyar TL’lik altının yarısından fazlası bu üç bankada bulunuyor.

İlk çeyrek sonuçlarına göre özellikle büyük bankalar bu tedbirlerden ağır hasar almış görünüyorlar. Bu tedbirler alınmamış da olsaydı sonuç aşağı yukarı aynı olacaktı çünkü bu büyük bankalar öylesine çılgınca mevduat ve kredi yarışına girmişlerdi ki mevduata verdikleri faiz oranı kredilerden aldıkları faiz oranlarını geçmeye başlamıştı. Garanti Bankası genel müdürü Ergun Özen bu durumu aylar önce “biz bir yerlerde yanlış yapıyoruz” diyerek dile getirmiş ancak her şeye rağmen gidişattan dönülmemişti. Her yıl söylenen beylik laftır; “bu yıl bankalar için zorlu bir yıl olacak”, ama bu yıl gerçekten öyle olacak…