Pew Araştırma Merkezi’nden çıkan yeni bir araştırmanın sonuçları üzerinde duruyorduk.
Dünya çapında yapılan çalışma, 2006’dan itibaren üç yıllık bir zaman diliminde on dört ülkede devlet eliyle dinin baskılanmasının boyutlarının büyük miktarda arttığını gösteriyor. Buna karşın sekiz ülkede de devlet baskısında hissedilir bir boyutta azalma olduğunu söylüyor. Din üzerinde sosyal baskının artması -ki bu toplumda dine ve dini yaşama gayreti içinde olan dindarlara karşı yapılan önyargılı davranışları içeriyor- dikkate alındığında bunun on ülkede dikkate değer bir artma ve beş ülkede de dikkate değer bir azalma olduğu görülüyor. Kırgızistan, mesela, din üzerindeki devlet baskısının fazlasıyla arttığı bir ülke olmasına rağmen, sosyal alanlarda dine yapılan baskının azaldığı bir ülke olarak sıralanmış Pew tarafından.
Şimdi gelelim şiddete. Araştırmaya göre dinle alakalı şiddet ve taciz azaldığından daha fazla artmış durumda 2006-9 diliminde. Devletin dinle alakalı olarak şiddet kullandığı -ki buraya Pew, insanların öldürülmesi, fiziksel olarak saldırıya uğraması, mallarının mülklerinin yağmalanması, hapse atılması, yurtlarından çıkartılması gibi kategorileri koyuyor- ülkelerin sayısı 2008 itibariyle 91 iken 2009’da 101’e yükselmiş. Dünyada Müslümanlar ve Hıristiyanlar dini gerekçelerle en fazla saldırıya uğrayanlar olmuş. Müslümanlara karşı ister devlet eliyle isterse sosyal anlamda yapılan şiddetin ülke sayısına yansıması 117. Hıristiyanlar ise dünyanın 130 ülkesinde dinlerinden dolayı şiddete maruz kalmışlar. Budist ve Hindularaysa mukayeseli olarak daha az şiddet uygulanmış.
İlginçtir Budist ve Hinduların Müslüman ve Hıristiyanlara nazaran daha da yoğun yaşadıkları bölgelerde de durum değişmemiş.
Dine devlet baskısının çok yaygın olduğu ülkeler 59 adet. Hemen hemen bütün dünya ülkelerinin dörtte üçünde -ki bu rakam olarak 142 ülkeye tekabül ediyor- sivil vatandaşlar önyargı ve fobi gibi sebeplerle dindar insanlara karşı suç işlemişler.
2009’un sonu itibariyle dindarlara karşı grup hareketi olarak suçun işlendiği ülke sayısı 52’ye ulaşmış. Oysa bu rakam çok uzak bir tarihte değil sadece 2008’de 38 idi. Demek ki genel anlamda dinini yaşamak isteyen insanlara karşı bir önyargı hızlı bir şekilde gelişmiş.
Pew dinle alakalı terör grupları diye bir ifadeye de yer veriyor. Burada kastedilen dini temalara dayandırılarak yürütülen terörist aktiviteleri. Yetmişdört ülkede farklı gruplar faaliyet göstermiş buna göre. Mesela Rusya’da, diyor Pew, yaralı sayısı binden fazlaya ulaşmış 2009 senesinin ortalarında -ki bu rakam bir önceki raporda kaydedilenin iki katından daha da fazla-. Tabii tam da bu noktada bir adım geri atıp bir değerlendirme yapmamız gerekiyor: Terörist gruptan kasıt nedir, kim teröristtir, kime göre teröristtir, yani terör ve onu uygulayan kişi veya kişileri tanımlarken kimin perspektifi kullanılır gibi sorulara öncelikle cevap verebilmemiz gerekiyor. ABD yönetimine sorarsanız teröristin başı özgürlüğü için mücadele eden Filistin halkıdır mesela. Bağımsızlık mücadelesi değil de terördür yapılan ona göre. Oysa Filistinlilere sorsanız işgalciyi terörist olarak algılar. Birine göre işgal olmuştur, en temel hak İsrail’in bakış açısından. Değil 1948, değil 1967, bugün için Batı Şeria ve Gaza’daki yerleşkeleri bile ‘olması gereken en tabii hak’ çerçevesine hapsedebilir mesela. Afganistan’da sokakta oynarken beklenmedik bir anda insansız uçaktan yayılan ateşle vücut parçaları havada uçuşan küçük çocuğun annesine sorsanız mesela, ona yaşını bile tam anlamıyla tutturmayacak, kefene sarılmış bir cesetten bile mahrum eden, durdurulması gereken terörist grup kimdir diye, cevabı açıktır herhalde. Düğün evine inen bir ateş topu da keza.
Bir de özür açıklaması gelmez mi arkasından... Pardon yanlışlıkla oldu... bizim ‘iyi çocuk’lar hafifletmecesiyle, yaraya tuz basarcasına...
Rusya’daki terörist(!) aktiviteleri değerlendirirken de durum farklı değil, Rusya için terörün(!) başıdır Çeçenistan.. Gerçekten öyle midir oysa?..