Komitas kimdir?
Geçenlerde Kalan Müzik, Komitas'ın bütün piyano eserlerini toplayan bir CD çıkardı.
Peki Komitas kim? Komitas (ya da Gomidas) dünya müzik tarihi açısından önemli bir Osmanlı Ermeni'si...
1869'da Kütahya'da doğuyor. Küçük yaşta öksüz kalıyor. Sesinin güzelliği kilisenin dikkatini çekiyor. Aldığı eğitim sonucunda papaz oluyor. Öğrenciliği döneminden itibaren köyleri dolaşarak Ermeni halk müziğini kayda geçiriyor.
Komitas daha sonra Berlin'deki Keiser F.Wilhelm Üniversitesi'nde okuyor. 1899'da müzikoloji alanında doktorasını tamamlıyor.
Avrupa ve Ortadoğu'yu gezerek Ermeni hak müziklerini kayda geçirmeye devam ediyor. Müzik alanında konferanslar veriyor. 1910'da İstanbul'a yerleşiyor. 300 kişilik bir koro kuruyor. Besteler yapıyor.
Derken malum gün gelip çatıyor: Komitas, diğer Ermeni aydınlarıyla birlikte tehcir ediliyor. Tarih: 24 Nisan 1915.
Peki sonra ne oluyor?
Komitas tehcir edilince... Arkadaşı, şair Mehmet Emin (Yurdakul), yazar Halide Edip (Adıvar) ve ABD Elçisi Henry Morgenthau, onu kurtarmak üzere Hükümet'e başvuruyor... Sonunda tehcirin organizatörü Talat Paşa'dan alınan özel emirle Çankırı'dan İstanbul'a getiriliyor. (Hikâyenin devamı var ama burada kesiyorum. Komitas 1935'te Fransa'da ölüyor.)
Bugün Komitas'a "terörist" diyenler... "Türkçü" şair Mehmet Emin Yurdakul'un, nasıl olup da onu kurtarmak için çabaladığını açıklamak zorunda. Haksız mıyım?