Paranın fiyatı olan faizlerin manipüle edildiği sonunda suç üstü yapıldı ve bu manipülasyon somut delillerle kanıtlandı.
Zaten faizleri manipüle edenler de daha fazla direnemediler ve işledikleri suçu kabul ettiler. Böylece faizlerin piyasada rekabet sonucunda belirlenmediği kesinleşti. Bu bilgiler ışığında skandal büyüdükçe büyüdü. Barclays bankasının yöneticilerinin ardından dün de İngiltere Merkez Bankası Başkan Yardımcısı Paul Tucker parlamento komisyonuna ifade verdi.
Peki faiz lobisi ne yaptı ve nasıl yakalandı?
Bir kere bunlar, faizleri kendi çıkarlarına istedikleri gibi belirleyip konut kredisinden otomobil kredisine kadar bankalardan her türlü kredi alan vatandaşları dolandırdılar. Yaklaşık 550 trilyon dolarlık küresel kredi ve yatırım tutarını istedikleri gibi yönlendirdiler.
Gelelim nasıl yakalandıklarına…Bizdeki SPK ve BDDK'nın benzeri olan Amerikan ve İngiliz regülatörleri, Barclays bankası çalışanlarının, faizleri istedikleri gibi belirlediklerini kanıtlayan elektronik posta trafiğini ortaya çıkardılar. Bunun üzerine İngiltere Hazine Bakanı, "dolandırıcılık, ticarette suç olduğuna göre bankacılıkta da suçtur" diyerek İngiltere Ciddi Dolandırıcılık Ofisi'ni devreye soktu. Şimdi Barclays sadece regülasyon kuruluşlarına ödeyeceği 453 milyon dolarlık cezayla da kurtulamayacak. Ceza Kanunu'na göre de bu skandal ele alınacak. Tabi bu faiz dolandırıcığında sadece Barclays bankası yok. 20'ye yakın büyük banka daha soruşturmanın içine alındı.
Gelelim faizleri manipüle eden lobilere karşı bundan böyle nasıl önlem alınacağına…
İngiltere'de dün konuyu değerlendiren uzmanlar, bankaların yatırım bankası bölümlerinin ayrı bir yönetim altında toplanmasını öneriyorlar. Bu öneriyi Oxford Üniversitesi'nden John Vickers yaptı. Ona göre, bankaların menkul kıymet bölümleri için ayrı bir risk komitesi kurulmalı. Böylece iç ve dış denetim daha kolay yapılabilecek.
Ayrıca bankaların yönetici primlerinin uzun vadeli belirlenmesi öneriliyor. Kısa dönemde çok yüksek tutarlı başarı primler verilmesi, banka yöneticilerinin aşırı risk almalarına ve kuralları bir kenara itmelerine neden oluyor. Barclays'in İcra Komitesi Başkanı Bob Diamond'un 2005 yılından bu yana en az toplam 120 milyon sterlin (186 milyon $) maaş ve prim aldığı ileri sürülüyor. Bu hesaba göre, Diamond'un yıllık geliri 20 milyon sterlin oluyor.
Hemen unutmadan belirtelim, Londra bankalararası borçlanma faiz oranının (Libor) bundan sonra manipüle edilmesini önlemek için Brüksel harekete geçti.AB finansal izleme bölümünden Michel Barnier, Brüksel'in manipülasyonu önlemek için regülasyon açıklarını kapatmak amacıyla yeni kurallar getirileceğini söyledi.
Anlayacağınız, bizim faiz lobisinin elemanları, komik duruma düşmeyi de göze alarak hâlâ "faiz lobisi yok" diye homurdana dursunlar, faiz lobisi İngiltere'de bütün dünyanın gözü önünde yakalandı. Dünyada bol miktarda dolaşan ucuz parayı, yapay riskler yaratarak Türkiye'ye aşırı fiyattan satan yerli lobiye karşı şimdi nasıl önlemler alınacak bekleyip göreceğiz.