Medeni ve güvenli çekilme
Rus basını, Haziran-Temmuz 2012 tarihlerinde Esatın iktidarda kalma şansının yüzde onu geçmediğini yazmıştı. Herhalde şimdi bu şans daha da azaldı. Kısaca, Beşşar Esatın iktidarda kalma şansı bulunmuyor. Lakin Beşşar halkına şantaj yapıyor ve ölümü gösterip sıtmaya yani kendisine razı etmeye çalışıyor. Gassan Cevad gibi gazeteci taraftarları da korkutucu seçenekleri ileri sürerek yine de en iyisinin Esatın yerinde kalması seçeneği olduğunu savunuyorlar. Bu bakış açısı rejimin kör tarafını oluşturuyor. Ruslar gibi inadı bir politika haline getirerek hâlâ kuyruğu dik tutmaya çalışıyorlar. Bunlar artık nafile uğraşlar. Kimse bunca yaşanılan olayları yok sayamaz. Hâlâ rejim Hamadaki gibi takrir-i sükunla yoluna devam edebileceğini varsayıyor. Suriye bugün Hamayı değil, Hamanın devamını yaşıyor. Bunu İran devriminin geçirdiği evrim ve safhalarla daha iyi izah etmek mümkün. İranda 1978e 1953 yılında Musaddakın devrilmesiyle birlikte gelinmiştir. Milat 1953tür. İran 1953ü aşmış 1962yi geçmiş ve 1978-1979a gelmiştir. Suriye de böyle olmuştur. Suriye halkı 1964ü aşmış ve 1982yi geçmiş ve 2012ye gelmiştir. Suriye devrimi yokluktan zuhur etmemiştir. Tarihi tabanı vardır. Bedeli ne kadar ağır olursa olsun bu işin geri dönüşü yok. Bu kadar zamanı geri saramazsınız. 17 aylık devrim ve 20 bin kişinin şehadeti yok farz edilemez. Suriye rejimi ve taraftarları hâlâ öne kaçma seçenekleri olduğunu düşünüyorlar. İnatlaşarak çözümü kilitlemeye ve halkı ve dünyayı kendi seçeneklerine mecbur etmeye çalışıyorlar. Halbuki, köprünün altından çok sular aktı ve bunların geriye avdeti mümkün değil.
İşte burada Rusya yeniden devreye girdi. Bazı sinyaller göndermeye başladı. Rusyanın Paris Büyükelçisi Alexandre Orlov, Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esatın, medeni bir biçimde görevi bırakmaya hazır olduğunu açıkladı. Suriye yönetimi bunu yalanladı lakin Orlov bunu yeniden teyit etti. Demek ki Ruslar Suriyenin içişlerine karışmıyor aynı zamanda yönetiyor. Demek ki artık ipler Suriye rejiminin elinde değil. Lavrov için Suriyenin hakiki dışişleri bakanı tabiri kullanılıyor. Demek ki, Moskova genel anlamda Suriye rejiminin vasisi. Moskova intihara kilitlenen Suriye rejiminin artık kendi göbeğini kendisinin kesemeyeceğini görmüş bulunuyor. Bununla birlikte medeni çekilme ancak medeni liderlere ve halkına medenice muammele edenlere yakışır. Başkentini bombalayan bir rejim nasıl olur da medeni olur ve dolayısıyla medeni bir davranışı bekler veya hak eder? Bununla birlikte yine de kanlı süreci kısaltması açısından Ruslara kulak verilebilir. Lakin artık rejimin elindeki kartlar yanmıştır ve oyun kurucu değildir. Şantajla veya pazarlıkla Yemendeki gibi bir çıkışı gözlüyorsa bu saatten sonra buna imkan yok. Alexandre Orlovun medeni çekilme teklifini Arap Birliği değerlendirerek Esata son bir fırsat verdi. Bu da çok hızlı bir biçimde derhal iktidardan çekilmesi ve yabancı bir ülkeye sığınmasıdır. Yine de Arap Birliği dengeli ifadeler kullanmış; çekilmeyi kaçmak değil cesaret olarak ambalajlamıştır. Tam da Rusların istediği türden. Neredeyse adamı kahraman ilan edecekler. Bakalım Esat buna kulak verecek mi? Buna dair mühlet bir haftayı bilemediniz azami olarak iki haftayı geçemez. Suriyede pazarlıklarla yürütülen Yemen seçeneğine imkan kalmamıştır. Suriyede ancak Suriye seçeneği geçerlidir. Zaten Yemen seçeneğini baştan Ruslar ve Beşşar rejimi elinin tersiyle itmiştir. Alternatifi Libya modelidir. Beşşarın medeni çekilme olmazsa iç savaş olur veya ülke altıya bölünür gibi korkulukları ve tehditleri ise içi boş tehditlerdir. Suriyeli sanatçı Asalenin asil bir biçimde söylediği gibi, Suriyeyi kimse bölemez.
Arap Birliği bir tek ülkenin itirazı karşılığında bu teklifini oy birliğiyle almıştır. Yani Araplar bir an önce bu kanlı ve karanlık sayfanın kapanmasını istiyorlar. Esatın bu teklife kararlılıkla ve hızlı bir cevap vermemesi halinde iki seçenekle karşılaşacaktır. Hama asıllı Yeni Savunma Bakanı Casim Fureycin Beşşar ve çetesine karşı darbe yaparak ülkesini ve halkını kurtarması seçeneklerden biridir. Suriyede hâlâ 10 fırka olayların dışındadır. Nedeni sadakatlerinden şüphelenilmesidir. Onların da cepheye sürülmeleri halinde kopmaların kitleselleşmesinden korkulmaktadır. İkinci ihtimal ise ABDnin BM Temsilcisi Suzan Riceın gündeme getirdiği Güvenlik Konseyi dışında bir seçenek ve eyleme başvurulmasıdır. Bunun mahiyeti nedir? Elbette askeri olarak ABD devreye girmek istemediği gibi NATOyu da devreye sokmak istemiyor. Olayların hızlanmasıyla birlikte konumunu gözden geçiren ABD, muhaliflere silah üstünlüğü sağlayarak rejime karşı kefelerinin üstün gelmesini sağlayabilir.
Şunu söylemek mümkün: Rusya Suriye krizini yanlış yönetti. ABDnin boşluğundan istifade ederek Suriye halkına sahip çıkarak kendi liderliğini pekiştirebilirdi. Lakin Suriye yönetiminin tabiatı reform yapmaya uygun olmadığı gibi Rusyanın tabiatı da yapıcı rol oynamaya müsait değildir. Putin ve Lavrov karakter olarak Esattan iyi ve ileri değil. Bundan dolayı Suriyedeki yanlış politikasıyla, bedavadan Rus fobisini körüklemiş ve bununla da kalmamış yine ABDnin imajını parlatmış ve onu yeniden umut haline getirmiştir. Putin ve Rusyayı yükselten oğul Bush olmuştur. Afganistan ve Irak işgalleri Rusyayı diriltmiştir. Şimdi ABDyi yeniden yükselten ise Putin ve Lavrov çetesi olmuştur. İnsanın kendine yaptığını kimse ona yapamaz.
Suriyedeki gizemli ve esrarengiz patlama ile alakalı olarak ilginç iddialar ve ayrıntılar var. Buna göre Asıf Şevketlerle aynı toplantıda bulunan Mübarekin ikinci adamı Ömer Süleyman olay sırasında yaralanmış ve bu nedenle ABDye nakledilerek ameliyata alınmış. Sonrası malum. Yoksa adamın bir sağlık sorunu bulunmuyordu. İkinci iddia ise yine aynı toplantıda sözde Kudüs Ordusu Komutanı Kasım Süleymaninin de bulunmasıdır. Bunlar iddia düzeyinde. Ama imkan dairesindedir. Suriye meselesinde kimin eli kimin cebinde belli değil.
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.