Meğer 5 nisan “Dünya su günü” imiş… Biz de Erzurum’un dâveti üzerine öğrendik.
Dünyanın dörtte üçü su… İnsanın da. Su en hayatî ihtiyaç, şüphesiz bütün canlılar için. Dünyanın dörtte üçü su ama, büyük çoğunluğu tuzlu. İçilebilir sular ise yüzde bir kadarmış.

“Su petrolden değerli” sözünün mazmunu bu.

Su konusu gündemimize damacana ile veya pet şişelerle dağıtılan sularla ilgili meseleler yüzünden girdi, yakın zamanda. Bazı suların sağlıklı olmadığı anlaşıldı. Bir de HES’ler suyu gündemimizde tutuyor. Damacana suları makbul olmadığı gibi, hidro-elektrik santralleri de ekseriya makbul bulunmuyor.

Akarsuları barajlarda toplayarak enerji elde etmek, yüksek maliyet gerektiriyor. Ama daha az yatırımla suyu belirli yükseklikten düşürerek enerji elde etmek mümkün. Hidro-elektrik santralleri böyle bir imkân sağlıyor.

Türkiye’nin su zengini olduğunu sanırdık. Görüldü ki, böyle bir zenginlik sözkonusu değil. Ülkenin büyüyen enerji ihtiyacı büyüklü küçüklü su kaynaklarının değerlendirilmesini gerektiriyor. Bu yüzden, hidroelektrik santralleri kaçınılmaz olarak gündemimize giriyor.
Bir akarsuyun ancak belirli miktarı bunun için ayrılabilirmiş. Burada iki türlü tahribat sözkonusu imiş. Birincisi, santral yaparken çevreye verilen zarar… İkincisi, suyun büyük kısmını enerji için kullanarak akar suyun hayat verdiği canlıların can suyunu kesmek… Kısacası, dere yataklarını kurutarak canlıları yok etmek.

Bu konuda şikâyetler, protestolar ayyuka çıkıyor. Hem de Başbakan’ın memleketi Rize’de!
Çevreciler nerede HES inşaatı var, orada tezgâh açıyorlar. Haklı bir iddiadan çok da haklı olmayan sonuçlar çıkarılıyor gibi geliyor bize.

Sularımızı enerji için kullanmaktan başka çaremiz de yok. Petrolümüz ihtiyacımızın büyüklüğü karşısında yok denecek kadar, doğalgaz da öyle. Bu yüzden dışarıdan alınacak bu enerjilere şiddetle muhtacız. Su kaynaklı enerji santralleri bu yüzden vazgeçilmez.

Tabiatı tahrib etmeden, canlıların hayat kaynağını kurutmadan bunu yapamaz mıyız?
Geçenlerde bir vesile ile görüştüğümüz enerji Piyasası Kurulu Başkanı Hasan Köktaş, bunu sağlamak için büyük çaba sarf ettiklerini söyledi. Çevreyi tahrib eden, suyun gerekli miktarını yatağına bırakmayan firmalarla mücadele ettiklerini, ağır cezalar vererek bunu sağlamaya çalıştıklarını belirtti.

Bu iyi haber. Peki bu gerçekten sağlanmış olsa bile, protestolar kesilecek mi?
Kesilmeyecek, belki de önümüzdeki günlerde daha da artacak!
Çünkü enerji kaynaklarını elinde tutanlar Türkiye’nin enerji bağımlılığının sürmesi için gerekeni yapıyor. Yani bu protestoların arkasında büyük ölçüde onlar var.
HES protestocularının mahalli katılımcıları yanında, profesyonel tahrikçileri oldukça bu işin sonu gelmez.

Aynı şey nükleer enerji için de sözkonusu. Nükleer enerjiyi kullanan ülkelerin “yeşil” vatandaşları, kendi ülkelerini bir tarafa bırakıp yeni yeni nükleer enerjiye yönelen ülkeleri tehdit ediyorlar.

Erzurum’a dönelim… “Dünya Su günü” dolayısıyla Erzurum’un davetlisi idik. Erzurum Büyükşehir Belediyesi Sular İdaresi (ESKİ) ile TYB Erzurum şubesi “Su şiirleri şöleni” düzenlemişti. ESKİ Genel Müdürü Remzi Ertek Erzurum’un Türkiye ortalamasının üstünde suya sahip olduğunun altını çizdi. Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Küçükler, altyapı çalışmalarını tamamladıklarını, bundan sonra sosyal ve kültürel belediyecilikle uğraşmaya daha fazla vakit ayıracaklarını söyledi.

Su ve şiir…
Şiir akıcılıkta suyu yakaladıkça şiirdir. Buna eskiler “selaset” derler… Selis bir yazı, şiir aynen kaliteli bir kaynak suyu gibidir.
“Bir içim su” tâbiri boşuna mı!

Bu vesile ile biz de “Sudan bir konuşma” yaptık. Ahmet Fidan “Su ve edebiyat” üzerine konuştu. Rıdvan Canım, Tacettin Şimşek ve Salih Seyhan’ın okuduğu güzel şiirleri dinledik. Erzurumlu dostlarımızla hemhâl olduk.

Değerli edebiyat araştırmacısı, şair Rıdvan Canım, 30 küsur yıllık Erzurumluluktan sonra memleketi Edirne’ye dönecek. Belki de onu Erzurum’da son defa görüyoruz. TRT Bölge Müdürü Salih Lütfi Şengül, Hanefi İspirli, Talat Uzunyaylalı ve Mustafa Ağırman gibi dostlarımızla sohbet imkânı bulduk. Ortaöğretim ve üniversite öğrencilerinin katıldığı ‘Su’ temalı kompozisyon, şiir ve resim yarışmaları Dünya su gününe ayrı bir anlam katıyordu.
Velhasıl, Erzurum’un su güzeli olduğunu bir daha gördük!