Katılım bankaları ülkemizde faizsiz bankacılık prensiplerine göre faaliyette bulunan bankalar. Faaliyetteki dört katılım bankasının toplam 965 şubesi ve 16800 personeli bulunuyor. Mevcut 3 kamu bankasının da katılım bankası kurmak için hazırlık yaptıkları biliniyor. 

Katılım bankalarının bankacılık sektörü içindeki payları gittikçe artıyor. Aktif büyüklük açısından baktığımızda bankacılık sektörü içindeki payları yüzde 5,5. Kamu bankaları da katılım bankası olarak sisteme dahil olursa katılım bankalarının sektördeki payı ve müşteri tabanı hatırı sayılır ölçüde artacaktır.

Katılım bankaları geçtiğimiz yılı nasıl bitirdiler? Yerlerinin netleşmesi için bazı önemli kalemlerde mevduat bankaları ile katılım bankaları arasında kıyaslamalar yapmakta fayda var.

Katılım bankalarının verdiği kredi miktarı şube başına 74 milyon TL iken bu rakam mevduat bankalarında 91 milyon TL. Kredilerde mevduat bankalarının daha agresif oldukları aşikar. Bu konuda önemli bir husus, geçtiğimiz yıl katılım bankalarının genel olarak kredilerdeki sektör payı düşerken bireysel kredilerdeki payları arttı.

Verilen kredilerin takibe düşme oranına baktığımızda katılım bankalarının verdiği her 100TL’lik kredinin 3,37 TL’sinin takipteki alacaklara düştüğü görülüyor. Mevduat bankalarında bu oran 2,79.

Mevduatlara baktığımızda katılım bankalarında şube başına toplam 68 milyon TL mevduat olduğu görülüyor. Bu tutar mevduat bankalarında 83 milyon TL. Bankaların topladıkları paralarla alakalı iki önemli husus var. İlki, katılım bankalarındaki her 100 TL’lik mevduatın 25 TL’si cari hesaplarda, yani müşteriler bu paralardan kar payı almıyorlar, para sadece bankada muhafaza edilmiş oluyor. Mevduat bankalarında bu oran 18. İkinci önemli husus paraların büyüklüğü ile alakalı. Katılım bankalarındaki toplam mevduatın yüzde 35’i 1 milyon üzeri para bulunan hesapların bakiyelerinden oluşuyor. Mevduat bankalarındaki toplam mevduatın ise yarısından fazlası 1 milyon TL üzeri bakiyesi bulunan hesaplar.
Gelirlere ve karlara bakıldığında katılım bankaları 100 TL’lik özkaynaklarına karşın 14 TL net kar elde etmişler. Mevduat bankalarında bu oran 15’in üzerinde. Mevduat bankalarının karlılık oranları katılım bankalarından genelde daha yüksek gerçekleşiyor. Bu kalemlerdeki ilginç husus, bankaların toplam gelirleri içindeki ücret, komisyon ve bankacılık hizmet gelirleri (BHG) oranları. Katılım bankalarının her 100 TL’lik toplam gelirlerinin 17 TL’si ücret, komisyon ve BHG’den oluşurken mevduat bankalarında bu oran 14.

Yıllar boyunca sektördeki paylarını bir türlü tatmin edici bir şekilde arttıramayan katılım bankalarına kamu bankalarının desteği işe yarayabilir.