“ülkemiz İslam Devrimi öncesinde ABD ile 50 yıl boyunca müttefikti, ama o dönemde zerre miktarı bir teknolojimiz olmadı. Şimdi ise ileri bir teknoloji elde etmiş durumdayız” diyerek, ambargo için ABD'ye teşekkür eden İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad'ın hakkı var:

Ambargo kâbusu sayesinde kendi ayakları üzerinde durabilecek kadar güçlü olmaya ahdeden ve buna azmeden İran bugün otomobil motoru yapıyor, sofistike silahlar geliştiriyor ve kendi uydusunu kendi roketiyle uzaya fırlatıyor.

Nükleer enerji üretim çalışmalarında İran'ın aldığı büyük mesafe de malum.

* * *

Nükleer santralları, silah fabrikalarını ve uzay merkezini göremedim.

Ama, İslam Cumhuriyeti'nin medar-ı iftihar listesinde hatırı sayılır bir yeri olan İran Khodro fabrikasını birazcık gezmek nasip oldu.

Birazcık diyorum; çünkü Peugeot, Nissan ve İran malı Samand otomobillerinin üretildiği bu fabrika öyle devasa bir şey ki tamamını gezmek için birkaç gün gerekiyor.

üstelik başka ülkelerde de fabrikanın 'devamı' var.

Senede 1 milyon 100 binden fazla otomobil üreten İran Khodro, dünya otomobil sektörünün 16'ncı büyük firmasıymış.

“Alt tarafı montaj sanayisi” deyip geçmeyin; üretimde aslan payı İran malı Samand'ın.

- İyi de, Samand'ın motorunu Fransızlar yapmıyor mu? Peugeot motoru kullanılmıyor mu Samand'da?

İşte orada durun!

İran Khodro Asya ve Pasifik Bölge Sorumlusu Muhammed Hasan Yezdi iftiharlar bildiriyor:

“Yerli otomobilimiz Samand'da Fransız Peugeot motorundan İran'ın milli motoruna geçiyoruz. Evet, İran sonunda kendi milli motorunu yaptı. Samand'ın bir modelinde iki aydır bu motoru kullanıyoruz. Kısa bir süre içinde bütün Samand'larda yerli motor olacak.”

Yerli motor ne kadar yerli? Tasarımını İranlılar mı yaptı? Kullanılan bütün parçalar İran malı mı? üretim İran'da mı yapılıyor? Lisans hakkı İran'a mı ait?

“Evet” diyor Yezdi; “Kendi tasarımımız. üretimi burada yapıyoruz. Lisans hakkı tabii ki bize ait. Motorda kullanılan parçalara gelince: Bir-iki tanesi hariç tamamı kendi üretimimiz. O bir-iki parça da zaten bütün önde gelen motor üreticileri tarafından kullanılıyor. Mesela Alman Bosch markalı bir parça var; Amerikan yahut Japon arabalarının motorlarında da görebilirsiniz bu parçayı.”

İran Khodro fabrikasındaki bir yetkiliye (adını maalesef unuttum), “Milli motorunuz, Samand'da bugüne kadar kullanılan Peugeot motoruna kıyasla nasıl bir şey?” diye soruyorum.

El-cevâb: “Benzinden gaza yahut gazdan benzine geçerken hiç teklemiyor.” (Denedik ve gördük ki gerçekten öyle.)

* * *

Ahmedinejad, İstanbul'da verdiği bir beyanatta “Türkiye'nin ilerlemesini kendi ilerlememiz gibi görüyoruz” demişti.

Biz de İran'ın ilerlemesini kendi ilerlememiz gibi görüyoruz.

Yerli otomobil motorumuz hayırlı-uğurlu olsun.