Atalarımız Osmanlıların emanetini emanet bilen milletimizin gözbebeği Balkan topraklarının cennet köşesi, Sancak bölgesinde yüzbinlerce masum yürek yaşar.

Merkezi şehri “Yenipazar” veya “Novipazar” olarak bilinen ve altı şehri Sırbistan’a, beş şehri de Karadağ’a ait olan bölgede TİKA’nın eğitim ve sosyal yardımları sürüyor.

Türkiye’nin dünyaya uzanan eli TİKA’nın uluslararası ilişkileri bir dengede götürerek yaptığı faaliyetlere geçemeden, Sancak bölgesi hakkında kısaca bilgilenmekte fayda vardır.

Yerkürede kâinat güzeli bir coğrafya seçilseydi, burası elbet Sancak bölgesi olurdu.

İşte Cennet’in bu dünyadaki görülen hali, bölgenin tarih içerisinde yaşamadığı ve başından geçmediği kargaşalı bir zaman dilimi yok denilse yeridir.

Balkanlar’a uzak ve yakın pek çok dünyanın el attığı ve savaşlara sebep olduğu bölgenin çekmediği acı, gözyaşı, ayrılık, başka milletlerin başına gelmedi.

Evliya Çelebi’nin Yenice-i Pazar dediği şehir, 1455-1461 yıllarında İshak Bey’in oğlu Îsa Bey tarafından kurulur ve o gündür bugündür adı Yenipazar olarak bilinir.

*

Balkanlar’ın Osmanlı’dan koparılma mücadelesinin başlangıcı sayılan 1683 yılından bu yana Balkanlar’da kan ve barut kokusu hiç eksik olmadı.

Bu kokudan en çok pay alan da Sancak bölgesi oldu. Kendisi de bir Balkanlı olan rahmetli Muhammed Aruçi Sancak bölgesini şöyle anlatır:

Sancak, 1878-1908 yılları arasında Avusturya-Macaristan İmparatorluğu egemenliğine girer.

1908’de Yenipazar yeniden Osmanlı hükümranlığına alınsa da, bu durum, patlak veren Balkan Savaşlarıyla tamamen değişir ve Yenipazar 1912 yılında Sırbistan Krallığı tarafından işgal edilir.

1912 sonrasındaki süreçte şehir, hızla önemini ve gücünü kaybedip sıradan bir şehir hâlini alır.

Sancak bölgesi, Sırbistan ve Karadağ’ın ayrılmasından sonra coğrafi bakımdan ikiye ayrılır.

Başkent Yenipazar bu sebeple bölgenin Sırbistan kesiminde kalır. Bölgenin en büyük şehri olmakla beraber, Boşnakların yoğun olarak yaşadığı bir şehirdir.

*

Osmanlı döneminin ardından Yugoslavya Krallığı’na (1918-1941) terkedilen, 1945’ten sonra kurulan komünist Yugoslavya’sındaki Sırbistan ve Karadağ cumhuriyetleri arasında paylaşılan Sancak bölgesi, günümüzde doğu ve batı olmak üzere ikiye ayrılır.

Doğu Sancak, bugünkü Sırbistan’ın güneybatısındaki araziyi teşkil eder ve tamamen Sırbistan’ın idaresindedir.

Bunun dışındaki kısım ise, Sancak bölgesinin batısı olup yeni kurulan (2006) Karadağ Cumhuriyeti sınırları içinde bulunmaktadır.

Sancak bölgesi bir bütün halinde düşünüldüğünde yüzölçümü 8687 km²’dir ve günümüzde toplam nüfusu 500 bine yaklaşmaktadır.

Müslüman nüfus 400 bin civarında olup toplam nüfusun % 82’sini oluşturur.

Sırbistan’a ait; Novi Pazar (Yenipazar), Tutin, Sjenica, Prijepolje, Nova Varoş, Priboj gibi şehirlerden oluşmaktadır.

Karadağ’a ait; Batı kısmı ise Pljevlja (Taşlıca), Bijelo Polje (Akova), Berane, Rozaje ve Plav şehirlerinden ibarettir.

Yarın bu emanete yapılan hizmetlerden söz edeceğiz.