Karadağ, diğer Balkan ülkeleri içerisindeki en gurbette olanıdır. Diğer Balkan şehirleri gibi pek tanınmaz ve bilinmez.

Karadağ, Osmanlı Devleti’nden ilk kopan yerdir. Öylesine bir Cennet bahçesi ki; dağları, ovaları, suları, havası, mezarları, camileri, servileri; “Buralar Osmanlı” diyor.

Osmanlı, Balkanlar’ı ve Orta Avrupa’yı ele geçirmekle, bu topraklar üzerinde yaşayan halkların; mezhepleri, menşeleri, dilleri ve töreleri üzerine asla bir baskı uygulamamış ve her kavmi kendi inançlarında serbest bırakmıştır.

Sadece Balkanlar’da değil, Osmanlı medeniyetinin hâkim olduğu her noktada bunu görmek mümkündür.

İşte Karadağ, Osmanlı izlerinin yeniden hayat bulduğu yerlerden birisidir. Bu kısma geçmeden önce biraz Karadağ’ı tanıyalım.

¥

Karadağ (Crna Gora) ismini, sarp ve kayalık bir bölgede yer alan eski krallık merkezi Çetince yöresindeki dağlardan almaktadır.

Çetince olarak bilinen yer, Osmanlı döneminde “Çetin Yer” olarak Karadağ’a başkentlik yapmıştır.

Karadağ’ın şimdiki başkenti Podgoritsa’dır. Güneydoğu Avrupa’da Adriyatik kıyılarında yer alan Karadağ’ın güneyinde, Adriyatik Denizi, doğusunda Arnavutluk ve Kosova, kuzeyinde Sırbistan, batısında Hırvatistan ve Bosna-Hersek bulunmaktadır.

Karadağ, 21 Mayıs 2006 yılında yapılan bir referandumla Sırbistan’dan ayrılarak bağımsızlığını ilan etmiştir.

Karadağ’ın bağımsızlığını tanıyan ilk ülke olmamızla birlikte, ülkemiz adına ilk resmi temsilcilik açan da “Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı” TİKA olmuştur.

¥

Parlamenter sistemle yönetilen Karadağ’ın resmi dili Karadağca. Nüfusu, 2011 yılı sonuçlarına göre 620.100 civarında.

Yüzölçümü ise Balkanların en küçüğü olarak, 13.812 km2’dir. Nüfusun yüzde 44’ünü Karadağlılar oluşturmakta.

Boşnak ve Arnavutlardan oluşan Müslümanların oranı ise yüzde 30’u aşmakta. Yüzde 28 civarında ise Sırplar yaşamakta.

Katolikler ve Ortodoksların kiliseleri açık ve faal. 2006 yılından sonra Müslümanlar da camilerinde ibadet edebilmekte ve dini törenlerini rahatlıkla yapabilmekteler.

Karadağ İslam Birliği ve bizim Diyanet İşleri Başkanlığı, bu camilerle yakından ilgilenmekte ve irşad hizmetleri sürmektedir.

¥

Vakıflar, Tapu Kadastro ve Başbakanlık Osmanlı Arşivlerindeki belgelere göre Osmanlı Karadağ’ında 222 eserin varlığı bilinmekte.

Elbet bu sayı doğrudur ama kayıtlara girmeyen eserler de var. Mesela Bar şehrinin kalesinde bir türbe ve iki cami yeri bulunmaktadır.

Neyse bu eserleri ifa ettikleri görevleri açısından şöyle sıralayalım.

Karadağ’da en çok Osmanlı eseri, Sancak bölgesinin Karadağ’a ait kısmında bulunmaktadır. Buradakilerin sayısı 90 ila 100 civarındadır.

Kayıtlara geçenleri kısaca zikredelim. 107 cami, 14 tekke, 3 türbe, 8 medrese, 23 mektep, 1 Dar’ul Kurra (Kur’an öğretilen ve hafız yetiştirilen mektep) 1 Dar’ul Hadis (Hadis öğretilen mektep) 25 Han, 2 Kervansaray, 1 Bedesten ve 23 Köprü.

Yaklaşık beş asır Balkanlar’da kalan Osmanlı hâkimiyeti birkaç yazıyla biter mi?