Nahda neden muhalefete düştü?
Tunus’ta yapılan seçimlerde sürpriz bir biçimde Gannuşi’nin lideri olduğu Nahda Hareketi Nida Tunus Partisi lehine seçimleri kaybetti. Ancak ikinci olabildi. Troyka olarak bilinen koalisyon ortaklığından muhalefete düştü. Küme düştüğünü varsayabiliriz. Nahda Hareketinin muhalefete düşmesinin temel iki nedeni var. Birincisi, çevre ve uluslararası aktörlerin baskısı ve içeride onlara eşlik eden laik muhalefet tarafından suni olarak bir gerginlik ortamının üretilmesidir. Bu gergin atmosferin nedeni de Tunuslu muhalif liderlerden Şükrü Bel’id ve Muhammed Brahimi’nin suikastla öldürülmesi, bu suikastlarla alakalı olarak İslami kesimlerin olağan zanlı olarak görülmesi buna ilaveten Nahda yönetiminin de bu suikastlarla ilgili sorumsuz davrandığı ve meselenin üzerine gitmediği kanaatinin uyandırılmasıdır. Söz konusu suikastlar Tunus’ta siyasi sürecin seyrini değiştirmiştir. Suikastların bu sonuca matuf olarak işlendiği varsayılabilir. Suikastların ardından laik kesimlerin illa da seçimlere yönelik olarak teknokrat bir hükümet ısrarı hatta dayatmasında bulunması suikastların siyasi sonuçlarından birisidir. 26 Ekim seçimleri de bu süreci pekiştirmiş, tahkim etmiştir. Tunus’ta siyasi süreci şekillendiren husus siyasi cinayetlerdir. Bu da geride gergin bir ortam bırakmış, Nahda’nın seçimleri kaybetmesinin nedenlerinden birisi haline gelmiştir. Dolayısıyla suikastları tertip eden üst akıl seçimlerde Nida Tunus’un kazanmasını da ayarlamış ve temin etmiştir. Süreç birbirinden bağımsız değildir. Mürsi, Adnan Menderes gibi devrilirken Gannuşi de Refahyol iktidarının başına geldiği gibi üretilen suni bir gerginlik atmosferine kurban gitmiştir.
***
Sonucu belirleyen ikinci faktör ise ekonominin toparlanamamasıdır. Zeynelabidin bin Ali’nin döneminden beri ekonomi dibe vurmuş ve geçiş döneminde ise toparlanma imkânı bulunamamıştır. Batılı ülkeler destek eli uzatmamış en azından bigâne kalmış, petrol zengini Körfez ülkeleri ise siyasal İslam dedikleri Gannuşi’ye nispet olsun diye siyasi rakibi olmaktan ziyade ideolojik rakibi olan El Baci Kaid Sibsi’ye mali destek sunmuşlardır. Mısır’da Mürsi’nin devrilmesinden sonra Abdulfettah Sisi darbe rejimine siyasi ve mali destek yağmıştır. Abdulfettah Moro’nun ifadesiyle bu durumda hisabi olmayan kitleler hasbi bir biçimde Nahda’ya desteklerini sürdürmüşler. Lakin hisabi olanlar ise tercihlerini öteki partilere kaydırmışlardır. Ya da sandıktan uzak durmuşlardır. Bununla birlikte Gannuşi başını önüne alıp sonuçları düşünmelidir. Nahda Hareketi nerede yanlış yapmıştır? Elbette kaybetmesinde harici faktörlerin yanında kendi kusurları da bulunuyor. Bunlar neler?
***
Cezayir’de de Müslüman Kardeşler hareketinin yerel siyasi kolu ve tabir caizse Nahda’nın Cezayir’deki kardeşi Barışçı Toplum Hareketi Başkanı Abdurrezzak Mukri, Nahda Hareketinin muhalefete düşmesinin nedenini dört faktöre bağlıyor. Bunlardan ilki Nahda’nın seçimleri kazanması ve hükümeti kurması halinde laik sokağın gerilimi tırmandırma korkusudur. Bunun sonucunda, Tunus’un başına da diğer Arap Baharı ülkelerinin başına gelenlerin gelmesi ihtimalidir. Örtülü darbenin bir biçimde açık darbe ve hatta iç savaş ortamına yuvarlanmasıdır. Buna mukabil, sürecin ayakta kalmasıyla tıkanıklığın tedrici olarak aşılacağına dair var olan umutlardır. Mukri’nin tespitine göre, ikinci neden ise devrimle ilgili hayal kırıklığıdır. Nahda Hareketinin anayasanın kabulünde vesaire ideolojik tavizleri ona güvenen kitlelerde hayal kırıklığına uğratmıştır. Bu nedenle gençler sandığa uzak durmuştur. Devrim yapan genç nesil siyasi sürecin seyrinden memnun olmadığı için sandığa uzak durmuştur. Selefiler de daha önce Nahda lehine oy kullanan kitleleri etkileyerek onların bir kısmını sandıktan uzak ve ırak tutmayı başarmıştır. Üçüncü neden ise, Nahda Hareketinin kalıntılar (ezlam/fulul) konusunda kararsız kalması ve eski rejimin artıklarını cezalandırmaya matuf düzenlemelere gitmemesidir. Kendisine güvenmemesi zincirleme olarak seçmenin de kendisine güvenini zedelemiştir. Dördüncüsü ise Hammadi Cibali ve Ali Ariz hükümetlerinin performansının, başarı hanesinin beklenenden daha düşük profilde seyretmesidir.
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.