Yalnızlığı, Allah’ı tefekkür etme imkânı olarak gören mutasavvıflara göre; görünürde birbiriyle çelişen birbiriyle zıt görünen birçok duyguyu insana veren Allah, insanın kemal bulma, mükemmel olma istidatlarını harekete geçirebilmek için bu yetenekleri yaratmıştır. Bunlardan en önemlileri manevi yeteneklerimizdir ki bu yeteneklerin ortaya çıkması için kişinin çaba göstermesi şarttır.
İnsan her ne kadar çeşitli imkânlara sahip olsa da, yaşamın içinde bocaladığı ve zorlandığı bazı duraklar vardır ki bu dönemlerde çaresizlik ve yalnızlaşma kaçınılmaz olur. İnsanın yalnızlığı yoğun yaşadığı üç durak vardır. Bunlardan biri gençlik dönemi, ikincisi acziyet içerisinde kaldığı yaşlılık dönemi, üçüncüsü hastalıktır.
Genç kendisine biçilen rolleri yerine getirebilmek için zorlanır. Akranları ile rekabet halindedir, bu onun işini daha da zorlaştırır. Genç, en yakınındakilerden en uzağındakilere kadar herkesle bir güç yarışı içerisindedir.
Artık çocuk değildir, bitmeyen hayallerle hayata tozpembe bakabilmektedir. Ama başarısız olduğunda ya da çevresi tarafından anlaşılmadığını düşündüğünde yalnızlaşır. Ailenin ve çevrenin beklentilerine uygun davranmak ister, bunu başaramadığında kendini çaresiz ve yalnız hisseder.
Yaşlılık ve hastalık durumlarında ise insan artık gücünün kuvvetinin elinden gittiğini ve o güce bu dünyada bir daha erişemeyeceğini düşündüğünden yalnızlaşır. Bu dönem insanlar ölümü kendilerine daha yakın hissederler. Ölüm ve ayrılık düşüncesi ile başa çıkamayan insanlar yalnızlığı daha yoğun yaşarlar.
Yalnızlık ve çaresizlik… İki kardeş ve her insanın er geç uğradığı bir kavşak. Ama her iki duygu da, dezavantaj olabileceği gibi avantaj da olabilir.
İlerleyen zamanlarda, eski dostluklarını yeniden kazanmaya ve bu dönemi daha verimli geçirmeye çalışanlar, nispeten bu iki duyguyu da daha az yaşarlar.
Ancak gençliğinde elindeki gücü hoyratça kullanıp gelecek için bir yatırım yapmayanlar, aileden ve çevreden kopanlar ellerindeki güç uçup gittiğinde kendilerini çaresiz ve yalnız hissederler. O yüzden yalnızlaşmaktan korkanlar gelecekleri için iyi şeyler biriktirmelidirler. Bu onların yaşam kalitelerini arttırarak daha verimli bir hayat sürmelerini sağlayacaktır.