CHP’nin giyim-kuşam yasağıyla İlgili üç târihî vesika
Vahdet’in “CHP’den Çarşafla Mücadele Haftası” başlıklı mühim haberini geçen cumartesi günü okudunuz. Bendeniz de bu meseleye üç tarihi vesika ile iştirak edeyim.
Tarihidir, çünkü üçü de Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi’nden alınmıştır.
Noktasına virgülüne dokunmadık. “Kanuni” kelimesini “Kanuniğ” yazmışlar, “Evvel” kelimesini “Evel” yazmışlar düzeltmedik, aynen aldık.
İlk vesika, peçe ve çarşafın kaldırılması hakkında CHP’nin Trabzon’a gönderdiği bir emre cevaptır.
BİRİNCİ VESİKA:
Cümhuriyet Halk Partisi Trabzon 336 4 / 10 / 935
C.H.P. Genel Sekreterliği
Günleme: 10 T. Evel 1035
Sayı: 12196
Cümhuriyet Halk Partisi Genel Sekreterliğine Ankara
9/9/935 günlü ve 1-600 sayılı emirlerinize:
Şehrimizde Peçe kullanılmıyor. İlbayla (vali) görüşülerek geçgin (ihtiyar/yaşlı) sınıfta pek az bir mevcudu kalan çarşafın tamamen kaldırılması etrafında özel, önemli ve evgin (âcil) tedbirler alacağımızı ve derin saygılarımızı sunarım.
C.H.P İlyönkurul Başkanı İmza
1 11 X. 1935 M.A.
Dosyasına 14/10/ 1935 111- OK
490/01/ 17/88/1 7 H.O.
***
MUĞLA İLE ALAKALI OLAN İKİNCİ VESİKA:
Cümhuriyet Halk Partisi Muğla İlyönkurul Başkanlığı
Sayı: 522 Genel 54 Özel
MUĞLA C.H.P Genel Sekreterliği Günleme: 21 T. Evel 1935 Sayı: 10277
C. H. P. Genel Sekreterliğine
9.9.935 tarih ve 1-600 sayılı yazıya karşılıktır.
Peçe; Bundan dokuz yıl önce başbakanımızın ilimizi şereflendirdiği yılı takip eden il genel kurulunca kaldırılmıştır.
Çarşaf; üzerinde de Partimizin geçen yılki kongralarında önemle durulmuş ve 1.1.935 de toplana il kongrasında görüşülerek; Uray, Halkevi ve diğer yersel kurumlarımızın bu işi kovalaması ve başarması kararlaştırılmıştı. Bunun üzerine ilimizin bütün Şarbaylık kurulları 1. Hazirandan itibaren çarşafın yasak edilmesini kararlaştırarak tatbike başlamış ve İlbaylıklara (valiliklere) verilmiş olan bu emirden önce çarşafta tamamen kaldırılarak kadınlarımızın Sosyal kıyafetlerini almışlardır.
Sonsuz saygılarımı sunarım.
C.H.P. İlyönkurul başkanı C. Karamuğla 1 22.X. 1935 M.A.
Dosyaya 23/10/1935 111- OK Kaydedildi.
***
SÜTÇÜ İMAMIN ŞEHRi MARAŞ’LA ALAKALI ÜÇÜNCÜ VESİKA:
C.H. PARTİSİ MARAŞ İlyönkurul Başkanlığı Sayı: 85
5/11/935 C.H.P. Genel Sekreterliği Günleme: 7 T.Sani 1935 Sayı: 10090
C.H.P. Genel Sekreterliği yüksek katına
Kanuniğ toplantısını 8/11/935 de yapacak olan Uray Kurulu üyelerile dün, Parti Kurağımızda yapılan partı gurubunda, İlbayımız da bulunduğu halde, çarşaf ve peçe ile Maraşın biçimsiz erkek kıyafetlerinden (kara don) işi konuşuldu.
Gerek benim ve gerekse İlbayın bu iş hakkında verdiğimiz izahlar üzerine aşağıya örneğini koyduğum önerge, Uray kurulunun o tarihteki toplantısında verilmek ve karar altına alınmak üzere oy birliği ile ve sevinçle bütün üyeler tarafından imzalandı.
Derin saygılarımla arzederim.
1 8.XI. 1935 M.A.
C.H.P. MARAŞ İlyönkurul Başkanı Burdur Saylavı İmza
1- Türk kadınının yüksek duygularına ve medenî düşüncelerine taban tabana aykırı olan ve Türk malı olmayan çarşaf ve peçenin , yurdumuzun her tarafında yapıldığı gibi, Maraş’da da kaldırılması ve bunun için kânûni sani 936 birinci gününe kadar mühlet verilerek bu tarihten sonra bu kıyafetle gezenlerin men’i (yasaklanması)
2- Erkeklerimizin ötedenberi kullandıkları (Karadon) tabir edilen kıyafette bu günün icabatına asla uymadığından bu kıyafetin ve kolsuz yazlık abanın 1/Mayıs/936 tarihinden itibaren katiyen men’ile (kesin olarak yasaklanarak) yerine setre ve pantolan ikamesi.
Dosyasına 11/11/935 111- OK
490/ 01 17/88/1 7 H.O.
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.