Ha­ni der­ler ya “sa­va­şın han­gi si­lah­la ve­ril­di­ği de­ğil, han­gi so­nu­ca ulaş­tı­ğı önem­li­di­r” di­ye... “Böl ve yö­net" düs­tû­ru sa­hip­le­ri­nin yüz yıl son­ra ye­ni­den çev­re coğ­raf­ya­mı­zı ta­sar­la­ma­ya baş­la­dı­ğı şu gün­ler­de, bu­gü­ne dek iş­le­ti­len sa­vun­ma ve gü­ven­lik stra­te­ji­le­ri de de­ğiş­ti!  Son on yıl­dır, sü­rek­li ve yük­sek har­ca­ma ge­rek­ti­ren mü­da­ha­le­ler ye­ri­ne; yer­den, za­man­dan, ma­li­yet­ten, yı­kı­cı ka­yıp­lar­dan uzak bir şe­kil­de iş­le­ti­len kriz ve sa­vun­ma yö­ne­tim­le­riy­le iş­ler yü­rü­tü­lür ol­du­…  

ABD bu stra­te­ji­le­re “A­kıl­lı Gü­ç” , NA­TO ise “A­kıl­lı Sa­vun­ma­” di­yo­r… Ki­min eli­nin ki­min ce­bin­de ol­du­ğu bel­li ol­ma­yan bu ka­ram­bol coğ­raf­ya­da, bi­linç­li bir pro­je ürü­nü ola­rak pey­da edi­len IŞİD ve di­ğer ‘Dev­let Al­tı Ör­güt­len­me­le­r’ üze­rin­den gay­ri ni­za­mi şe­kil­de ku­ru­lan et­ki­le­şim­ler­le stra­te­ji­ler yü­rü­tü­lü­yo­r… Güç­lü ve ope­ras­yo­nel dev­let­le­rin dev­let va­sıf­la­rı ve dü­zen­li or­du for­mat­la­rıy­la de­ğil de, is­tih­ba­rat ser­vis­le­ri­nin ve ha­ri­ci­ye­le­ri­nin “dü­zen­si­z” ve “mah­re­m” oyun sa­ha­sı ha­li­ne ge­len ‘Dev­let Al­tı Ör­güt­len­me­le­r’ üze­rin­den yü­rüt­tük­le­ri stra­te­ji­le­re de, ge­nel ola­rak ‘O­pe­ra­tif Mü­da­ha­le­’  ve­ya ‘O­pe­ra­tif Dev­let Mo­du­’ de­ni­yo­r… 

Tür­ki­ye, son beş-al­tı yıl­dır sa­vun­ma, is­tih­ba­rat ve gü­ven­lik iç ya­pı­lan­ma­sı iti­ba­riy­le bu mod­da ta­kı­lı­yor! Me­se­la, PKK ile yü­rü­tü­len Çö­züm Sü­re­ci bir çe­şit “O­pe­ra­tif Mü­da­ha­le­” iş­le­vi­di­r… Bu­nun dı­şın­da; “dev­let al­tı ör­güt­len­me­” adı al­tın­da de­ğer­len­di­re­bi­le­ce­ği­miz; Hiz­bul­lah, Ha­mas, İh­van, Ku­zey Irak Böl­ge­sel Yö­ne­ti­mi, Lib­ya ve Su­ri­ye­’de ÖSO, IŞİD ve tü­rev­le­ri gi­bi kü­re­sel güç­le­rin her da­im ra­da­rı­na gi­ren ve si­lah­lı grup­lar ve di­ğer ya­pı­lan­ma­lar üze­rin­den, Tür­ki­ye­’de et­ki­le­şi­me geç­ti. 

Fa­kat Tür­ki­ye, ‘O­pe­ra­tif Dev­let Mo­du­’na geç­ti­ği bu sa­ha­la­rın he­men he­men ta­ma­mın­da “ba­şa­rı­sı­z” ol­du! Pe­ki, Tür­ki­ye­’yi yö­ne­ten­ler ‘o­pe­ra­tif dev­let mo­du­’ yö­ne­li­min­de ve bu is­ti­ka­met­te­ki po­li­tik he­def­le­me­le­rin­de ni­çin ba­şa­rı­sız ol­du?

Çün­kü üzer­le­rin­den stra­te­ji üre­til­me­ye ça­lı­şı­lan ‘Dev­let Al­tı Ör­güt­len­me­’ler­le et­ki­le­şim sı­nır­la­rı, adil-düz­gün ve meş­ru bir şe­kil­de çi­zi­le­me­di. Duy­gu­daş­lık ve sem­pa­ti şek­lin­de ku­ru­lan et­ki­le­şim­ler­de ayar­lar ka­çı­rıl­dı, mez­he­bî-et­nik ter­cih­ler­de ve tu­tum­lar­da ina­nıl­maz ak­sak­lık­lar ya­şan­dı... Ge­niş ve ser­best­çe kul­la­nı­lan kay­nak­lar ve har­ca­ma­lar iyi yö­ne­ti­le­me­di! İs­tih­ba­rat ku­ru­mu­muz ope­ra­tif mod­da iş ya­par­ken, cid­di tec­rü­be­le­re ve ge­le­ne­ğe sa­hip TSK ve ha­ri­ci­ye­miz­le sen­kro­ni­ze ola­ma­dı. Giz­li kal­ma­sı ge­re­ken ope­ra­tif et­ki­le­şim­le­ri­miz de­şif­re ol­du. En önem­li ku­ral hep dev­re dı­şı tu­tul­du: Dün­ya­da bu iş­le­ri ba­şa­rıy­la ger­çek­leş­ti­ren ül­ke­ler ken­di par­la­men­to­la­rı­na se­na­to­la­rı­na tem­sil ma­kam­la­rı­na dai­ma he­sap ve­rir­ken ve şef­faf olur­ken bi­zim­ki­ler bu iş­le­ri çe­kir­dek bir kad­ro ile yü­rüt­tü­ler! Ör­ne­ğin; MİT-Öca­lan Mü­za­ke­re Sü­re­ci ve­ya Irak, Mı­sır, Lib­ya, Su­ri­ye gi­bi ül­ke­ler­de ya­pı­lan­lar ve edi­len­ler­le ala­ka­lı, giz­li ve­ya açık otu­rum­lar­la TBMM'nin tüm grup­la­rı “bi­lin­me­si ge­re­ken­ler­le­” sı­nır­lı ol­mak şar­tıy­la da­hi bil­gi­len­di­ril­me­di. 

Ne­ti­ce iti­ba­riy­le Tür­ki­ye, ken­di ‘o­pe­ra­tif mü­da­ha­le­le­ri­’n­de ba­şa­rı­lı ola­ma­yın­ca tek­rar­dan ABD ve NA­TO­’nun “o­pe­ra­tif mü­da­ha­le­” sü­reç­le­ri­ne (Eğit-Do­na­t” pro­je­si gi­bi) ek­lem­len­mek zo­run­da kal­dı! Ya­ni, “böl­ge li­der­li­ği­” id­di­asın­dan; kü­re­sel güç­le­rin bir cep­he ül­ke­si, ucuz as­ker de­po­su ve sıç­ra­ma tah­ta­sı nok­ta­la­rı­na­… 

Sa­de­ce kü­re­sel si­ya­si denk­le­min dı­şı­na itil­mek­le kal­ma­dı ‘gay­ri meş­ru­lu­k’­ta üret­ti! Bu­nun için­dir ki, bu iş­le­ri “biz­za­t” yü­rü­ten bü­rok­ra­tik ve si­ya­si kad­ro­lar ufak ufak tüy­me­ye baş­la­dı­lar!

Hü­la­sa

Ge­li­nen aşa­ma­da, bı­ra­kın güç­lü ve tam ba­ğım­sız bir ge­le­cek ta­sav­vu­run­da bu­lun­ma­yı, ken­di dost­la­rı­mı­zı bi­le ken­di­miz be­lir­le­ye­mi­yo­ruz! Ta­mam, Os­man­lı ba­ki­ye­si­yiz; la­kin ro­man­tik ve ayak­la­rı ye­re bas­ma­yan stra­te­jik de­rin­lik an­la­yış­la­rıy­la ve bir gün "Kar­de­şim Esad" er­te­si gün “Düş­man Esed" çe­liş­ki­le­riy­le ve gi­rift sü­reç­ler­le bu iş­ler yü­rü­mü­yor! Bu­nun için­dir ki; böl­ge­de dai­ma vaz­ge­çil­mez bir ül­ke olu­yo­ruz la­kin “li­der ül­ke­” ve “güç mer­ke­zi­” ola­mı­yo­ruz!

Kö­tü uy­gu­la­nan stra­te­ji­ler ve po­li­ti­ka­lar ne­ti­ce­sin­de alı­nan ağır ha­sar­la­rın so­rum­lu­lu­ğu­nu üre­ti­len ba­ha­ne­ler ve odak­la­ra yük­le­ye­rek “si­ya­se­ten dü­zel­til­mek­te­n” sıy­rıl­ma­ya ça­lı­şan, “sa­de­ce­” san­dık­ta “doğ­ru ve is­te­ni­le­n” so­nuç el­de et­me­yi ba­şa­ra­rak de­ne­tim­siz­li­ği meş­ru­laş­tı­ran bir yö­ne­tim an­la­yı­şıy­la yü­rü­tü­len Tür­ki­ye ge­mi­si; ye­ni­den ve hız­lı bir şe­kil­de, ken­di ira­de­si dı­şın­da sü­rük­len­me­ye baş­la­dı!