ABD çöküşü gördü. Onun için 11 Eylül gerçekleştirildi.. Böylece Irak ve Afganistan işgal edilecekti..
Geçen gün 11 Eylül sonrası en büyük ekonomik krizle sarsıldı..
İlk çöküş haberi Enron’dan geldi. Enerji devi beklenmedik bir şekilde çökmüştü.
Ardından borsa krizleri geldi.. Mortgage krizi yaşandı.. Hortumlar Amerika’nın elini kolunu bağladı. Son darbe ABD’nin 4. büyük bankası Lehman’ın batışı oldu. Eş zamanlı olarak Merrill Lynch’in satış haberi geldi.. Dünya basını “felaket”i “ABD’de konut piyasasında başlayan ve küresel krize dönüşen mali krizin yarattığı sarsıntının son kurbanları, Lehman Brothers ile Merrill Lynch oldu” şeklinde duyurdu.. BİM’in yabancı ortakları arasında bir ara Merrill Lynch Global Emerging Markets Partners ve BankAmerica Int. Investmen de vardı..
Kısa adı ML olan Merrill Lynch yaklaşık 65.000 kişinin çalıştığı 11.2 milyar dolarlık yatırıma sahip bir yatırım bankası, 50 milyar dolara Bank of America’nın oldu!. ML 1914 yılında Amerika’nın New York kentinde, Wall Street’de kuruldu. Aynı yıl Edmund C. Lynch bu bankaya ortak oldu. 1915 yılında banka “Merrill Lynch & Co” olarak isim değiştirdi. “1920’li yıllarda Detroit, Chicago, Denver ve Los Angeles şehirlerinde şubeler açtılar. Merrill Lynch 1971 yılında borsaya girdi. Bugün bu şirket dünyanın 38 ülkesinde 11.2 milyar dolarlık bir sermayeyi yönetmektedir. 2006 yılında Merrill Lynch yatırım yönetimi şirketini BlackRock ile birleştirerek yüzde 50’sine sahip olduğu yeni bir şirket kurdu. Bu şirket kuruluş semayesi olarak 13.8 milyar dolar gösterdi. Merrill Lynch International Investment Funds” (MLIIF) adıyla faaliyet gösteren bu şirket, Amerikan borsası Bloomberg’in % 20 gibi önemli bir bölümünü elinde bulunduruyor”du.
Lehman Brothers Inc.’e gelince, merkezi Amerika’nın New York kentinde bulunan 22 milyar dolar değerinde bir Amerikan yatırım bankası. Ağırlıklı olarak sabit faizli hisse senetleri ile çalışır. Dünya çapında yaklaşık 28.000 çalışanı vardı.
Bir anda yaklaşık 100.000 insanın çalıştığı, 50 milyar dolar değerindeki iki şirket batıyor!..
Görünen o ki, bunlar ne ilk ve ne de son batışlar.. Bunun arkası gelecek..
Vikipedia’daki bilgilere göre, “Emmanuel, Mayer ve Henry Lehman kardeşler 1850 yılında yaşamış bulundukları Almanya’nın Bayern eyaletindeki Rimpar kasabasından yola çıkarak ilk olarak Amerika Montgomery’e, ardından Alabama’ya geldiler. Orada Lehman Brothers adını verdikleri firmayı kurdular. O dönemlerde Amerika’da iç savaş çıkınca da firmayı New York şehrine taşıyarak çalışmalarını sürdürdüler. 1977 yılında firmanın mirasçıları Kuhn, Loeb & Co. şirketi ile birleşince firma adını Lehman Brothers Kuhn Loeb & Co. olarak değiştirdi. 1984 yılında firma American Express tarafından satın alındı. 1988 yılında Shearson ve E.F. Hutton & Co. şirketleriyle birleştirildi. 1993 yılında American Express, bu şirketi tekrar Travelers Group’a sattı. 1994 yılında Travelers Group ile ayrılan Lehman Brothers, kendi başına bir şirket olarak Amerikan borsasına girdi. 2000’li yıllarda Lehman Brothers borsada başarılı bir çıkış yaparak piyasalarda yerini sağlamlaştırdı. Mayıs 2007’de Lehman Brothers, Amerika’nın ikinci büyük borsacısı ve en büyük emlak yatırımcısı Tishman Speyer ile anlaşarak 22 milyar dolarlık servet elde etti.” Ve battı!
ABD’nin bu “en çok bilinen” ve “güvenilen” iki şirketinin ani batışının, diğer bildik ve güvenilir şirketler için de domino etkisi meydana getirmesi bekleniyor.. Yani bu iki şirketin batışının Amerikan ekonomisi üzerindeki etkisi bu iki şirketin toplam piyasa değerinden çok daha yüksek. Onun içindir ki, ABD borsasında şok düşüşler yaşandı ve bu şokun dalgası dünya borsalarını etkiledi.
Amerikan dolarının ani yükselişi, nakide dönen yatırımcının şaşkınlığının eseri. Yoksa bu doların ya da Amerikan ekonomisinin sağlığına işaret etmiyor..
Bu arada zor durumdaki dev sigorta şirketi American International Group’un (AIG) iflasının önlenmesi için 85 milyar dolar değerinde bir kurtarma paketi hazırlandı. AIG hisseleri bu süreçte % 58 değer yitirmişti. Kriz sürecinde iflas eden Lehman hisseleri % 95, Wachovia Bank ve Washington Mutual hisseleri de sırasıyla % 27 ve % 25 değer yitirdi. Olayla ilgili dehşet senaryoları üretiliyor. PNC Advisors analizisti Jim Dunigan, “Tarih kitaplarını bir tarafa fırlatın. Çünkü bu yaşananlar daha öncekilere hiç benzemiyor” derken, Jefferies & Co Başstratejisti Art Hogan da “yaşanan olayların 1930’lardaki ‘Büyük Bunalım’ veya 1800’lerin sonundaki demiryolu iflasları ile karşılaştırılabileceğini” ileri sürdü ve “Buradan çıkış için bir yol haritası yok” ifadesini kullandı.
ABD’nin tam da seçimler öncesi ve İran’a yönelik saldırı planlarının yapıldığı bir zamana rastlaması da son derece önemli.. Bu gelişme Cumhuriyetçilerin seçim başarısı açısından da olumsuz bir yanı var.
İsrailli yöneticiler, Amerikan siyasetindeki bölünme ve dağınıklık, ekonomideki belirsizlikleri fark ettiği için, “Büyük İsrail Projesi”ni belirsiz bir süre için ertelemek gerektiği yönündeki açıklamalarını bu gelişmelerle birlikte değerlendirmek gerek..
Amerikan Genelkurmay Başkanı’nın Ankara ziyaretine denk gelen, Karadeniz ve Akdeniz’de, Rusya ile askeri rekabete girişen ABD için bu durum kötü bir sürpriz oldu..
Aslında şirket bilançoları ile bakıldığında toplam değeri en fazla 100 milyar dolarlık 2 şirketin, Amerikan ekonomisi için bu kadar da önemli olmadığı düşünülebilir. Ama bu etki çok daha fazla ve büyük oldu. Halkın borsaya ve Amerikan ekonomisine güveni sarsıldı.. Amerikan borsasındaki düşüş sebebi ile yatırımcı bu değerden daha fazla zarara uğradı. Amerikan ve Japon borsalarındaki düşüş ise %4-5 seviyelerinde oldu..
Borsanın bileşik kaplar gibi olduğu bu son örnekte de görüldü.. Bu iflasla hiç ilgisi olmayan ülkeler ve kişiler de zarar görebiliyor. Bu sistem sağlıklı bir sistem değil.. Bu durum giderek emtia borsalarını da etkilemeye başladı. Sadece spekülasyonlarla değil, borsa kahinlerinin yönlendirmesi ya da ülkelerin mali politikaları ile süreci manipüle etmeleri ile bu gibi krizler her zaman mümkün.
Borsa bir kumara dönüştü.. Bir illüzyon sözkonusu.. Cadı kazanını karıştıran kahinler locasının evdeki hesapları artık çarşıya uymamaya başladı.. Bu gelişmeler, “Amerikan Yüzyılının Sonu”na işaret ediyor.. 11 Eylül’de yıkılan İkiz Kuleler’i, istatistik verilerinin grafik animasyonu gibi düşünün..
Amerikan ekonomisi buzullardaki erime ve çöküşe benzer şekilde kan kaybetmeye devam ediyor..
Amerikan ekonomisi ile birlikte global kapitalizmin çöküşüne tanık oluyoruz.
Sovyetler ve komünizmden sonra çöküş sırası şimdi ABD ve kapitalizmde!
Batı tüm kavram ve kurumları, bilimi, sanatı, felsefesi, ekonomisi, toplum modeli, din, devlet, hukuk anlayışı ile çöküyor.. Duyulan, bu çöküşün ayak sesleridir.
Selâm ve dua ile..