El Hayat Gazetesi Yayın yönetmeni Gassan Şerbel geçtiğimiz günlerde ses getiren bir makale yazdı. 11 Eylül günü (2015) El Hayat gazetesinde yayınlanan ‘Putin bunu niye söyledi?’ başlıklı makalesinde Putin’in yeni Suriye politikasının ipuçları görünüyordu. Aslında Beşşar Esat’ın daha önce dışişleri bakanı iken Ahmet Davudoğlu’na söylediklerinin açılımını yansıtıyor. Beşşar Esat, Ahmet Davudoğlu’na ‘Suriye’yi 7 milyon olarak aldık 7 milyon olarak da bırakırız’ şeklinde bir ifade kullanıyor. Putin bir Arap devlet başkanı ile konuşurken harita üzerinde buna dair izahlar yapıyor. Esat toparlanamazsa Putin de bir B planı olarak 7-8 milyonluk daraltılmış yeni bir Suriye’den bahsediyor. İranlılar bu Suriye’ye ‘Faydalı Suriye’ adını takıyorlar. Demek ki, öteki posa. Özünü alıp kışrını Sünnilere bırakacaklar. Nitekim, İranlı ekran yorumcularından Emir Musavi Mart/Nisan aylarında (2015) yaptığı bir yorumunda, Şam’ı elinde tutmakta zorlanan rejimin kendisini daha güvenli bölgelere çekmesi gerektiğini ve geçici başkent olarak Lazkiye veya Tartus’a taşınabileceğini söylemiştir (http://arabi21.com/story/827299). Bu yorum rejimin peş peşe aldığı darbeler sonucu toprak kaybetmesinden sonra gelmişti. İranlı müzevirlerin adeti olduğu gibi Emir Musevi de başkentin kaşınmasını İsrail’in son sıralardaki mükerrer saldırılarına bağlamıştı! Sanki rejim İsrail’le savaşıyor ve İsrail karşısında Şam’ı koruyamıyor! Halbuki, Suriye halkı 2011 yılında Mart ayında halk hareketi başladığında tankların İsrail sınırına gitmesini istemişti. Emir Musavi ise İsrail ile Suriye rejimi arasında hayali bir savaş çıkartıyor.

O sıralarda bu sözü söylediğine Emir Musavi, bağımsız bir yorumcu gibi değil aslında Tahran’ın sesini yansıtıyordu. Nitekim, bundan bir müddet sonra Cezayir’e İran Büyükelçiliği Kültür Ataşesi olarak tayini yapılmıştır. Abbas Hameyar, Emir Musavi gibi Arap uzmanları ülkelerini hem bağımsız hem de bağımlı platformlarda temsil ediyorlar. İran’ın uluslararası ekran yüzleri ve yorumcularının tamamı İran rejimine bağlı hareket ediyorlar. Adamlar yorumcu değil sözcü. Nitekim yorumcuların tamamı aynı tornadan çıkmış gibi konuşuyorlar veya Marziya Afham’ın kopyası gibi davranıyorlar. İran uzmanı Arap araştırmacılardan Muhammed Es Sülemi, uluslararası Arapça yayın yapan ekranlarda veya kanallarda boy gösteren, arz-ı endam eden İranlı yorumcuların neden aynı tornadan çıkmış gibi sözbirliği ettiklerini sormuş ve cevabını da kendi vermiştir. Zira kendileri güvenlikçi veya istihbarat elemanı olurlar. Anlayacağınız adamlar yorumcu görüntüsü altında ajanlık yapmaktadırlar. Bunlardan birisi Emir Musavi olup şimdi ülkesini Cezayir’de kültür ataşesi vasfıyla temsil etmektedir. Bunlar Sisi’nin sazanlarına benziyorlar.   

Putin, bir Arap lidere Suriye’de bir sahil devletinden bahsetmiş ve vatandaşlarının Nuseyrilere ilaveten Dürziler ve rejim yandaşı kimi Sünnilerden mürekkep olacağını öngörmüştür. Dürziler yerine Esat imkanı olsa da Salih Müslümcü veya Apocu Kürtleri ayartsa daha muvaffak olur. Nüfus yetmezse bizim ulusalcı kesimden de devşirmeler yapabilir. Türkiye’de laiklik biterse Lazkiye’de devam ettirebilirler. Özellikle de Hürriyet’te bunun bir sürü heveslisi var. Bir çırpıda Fehmi Taştekin ve Cumhuriyet gazetesinden Ceyda Karan gibilerini de yeni ülkenin veya sahil cumhuriyetinin yeni sakinleri olarak düşünebilirler. Ortadoğu’nun en laik ülkesinin vatandaşları olarak Putin’in güvencesinde veya protektorasında yaşayabilirler.  

 Putin ortağı Esat’ın, taksit taksit ülkeyi kaybettiğini görünce meydana inmek zorunda kaldı. Bununla birlikte bütün aleyhteki faktör ve amillere rağmen muhalifler engel tanımıyor ve sürekli ilerliyorlar. Zebedani Hizbullah mezarlığına döndü. İran’ın milisleri tutunamıyor. Halkın iradesi karşısında eriyorlar. İran’ın Esat’ı ayakta tutamayacağı anlaşıldı. Bundan dolayı pozisyonda ufak bir değişiklik oldu. Sahil cumhuriyetinin patronu Ali Hamaney yerine Putin olacak gibi. Bu İran tarafında hafif tertip bir kıskançlık krizine yol açsa da nihayette Putin hamamın namusunu kurtarabilir. Allah’ a da güveni olmayan Esat’ın son güvencesi Putin. Rus lider Putin laik ve ateist karakteriyle Esat’ın mizacına daha uygun düşer. Mollaların ağız kokusundan da bıkmış olabilir. Esasında Emir Musavi’nin çıtlattığı gibi ‘Faydalı Suriye’ İran’ın da işine gelebilir. Putin bölgede dayanacak Ortodoks varlık bulamayacağı için çar naçar Nuseyri-Şii azınlıklara dayanacaktır. Zaten İran Suriye’yi tek başına hazmedemezdi. Mehdi Taib gibilerinin açıklamalarına rağmen kendisine bir gömlek büyük gelir. İsrail ise Putin ameliyatına dünden razı. Rusya da küçük olsun benim olsun diyebilir. Batılıların da bölünmeye itirazları yok. İsrail ve İran’ın hilafına sadece ülkeyi İran yerine Rusya’ya kaptırdıklarına hayıflanabilirler. Hamaney vassalları Putin ise rakipleri olur. Şimdilik dengeyi değiştirirse bu rahatsızlık değiştirebilir. Lakin yine de çıkmayan candan ümit kesilmese de Obama karşısında ümitler bitik. İsrail’in Roş Aşana’da Aksa’ya saldırmasının gerisinde de Putin’in Suriye’deki Deccalsı nefesi vardır.

 Putin ameliyat yapmakta ve ülkeleri bölmekte mahirdir. 2008 yılında Gürcistan’a müdahale ederek Karadeniz kenarındaki güzelim ülke, Abhazya’yı kopardı. Keza 2015 yılında Ukrayna’dan narkozsuz bir biçimde Kırım’ı kopardı. Şimdi Lazkiye-Tartus hattında sahil devleti düşlüyor ya da bildiği şekilde bu defa Akdeniz kıyılarında Suriye’nin Kırım’ını hayal ediyor.