Bir kişiye, bir gruba olan sevgimiz ya da kinimiz, hakikati görmemizi engellememeli, bizi adaletten alıkoymamalıdır. Sevdiğimiz kişilerin de hatalarını görebilmeli ve kötüye kötü demekten kaçınmamalıyız. Sevilen kişiyi kayırmak, yanlı davranmak yani fanatizm gerçeği görmemizin önünde en büyük engeldir. Bu hastalığa yakalanmışsanız gerçeği görme ve muhakeme etme yeteneğimiz zayıflıyor doğruyu yanlıştan ayırt edemez hale geliyorsunuz. Karar mekanizmanız köreliyor ve bütün hayatınızı fanatiği olduğunuz kişiye, kuruma ya da gruba adıyorsunuz.

Fanatizm ister futbolda, ister müzikte ister sanatta, ister siyasette ister sosyal bir meselede olsun fertlerin yaşamlarını etki altına alarak onları bilinç körlüğüne sürüklüyor. Kişi fanatiği olduğu ideoloji, grup ya da politikacıyı kusursuz görmeye ve körü körünü savunmaya başlıyor. Savunduğu şeyi öylesine içselleştiriyor ki, hayatın diğer alanlarında neler olup bittiğinden haberdar dahi olamıyor.

Fanatik kişi irade ve idrak körlüğüne yakalanıyor. Olayları zihinsel süzgecinden geçirme imkânı bulamıyor, asli sorumluluklarından uzaklaşıyor, fanatiği olduğu şeyi kutsamaya başlıyor. Kutsadığı şey uğruna ölümü dahi göze alıyor, hayatın diğer renklerini görmekten aciz kalıyor. Bu durum kişide tek tipleşmeye ve yalnızlaşmaya neden oluyor. Kişi inanma ve bağlanma gereksinimi hakikate değil de beşeri bir kuvvete çevirdiğinden bir süre sonra boşluğa düşüyor.

Rabbimiz ayetlerinde insanı düşünmeye, aklını ve iradesini kullanmaya teşvik ediyor. Bunun için kişinin tutum ve davranışlarını bilincinin süzgecinden geçirmesi ve ayıklaması şarttır. Bilinç körlüğüne neden olan fanatizm ise kişiye soru sorma ve aklını kullanma imkânı vermiyor. İnsanı edilgen bir nesneye dönüştürüyor.

Fanatizm kişinin zihinsel aktivasyonunu durdurarak, asli sorumluluklarını görmesini engelliyor. Zihinleri yoksullaştırarak kitleleri sürüleştiriyor. Bu oldukça tehlikeli bir durumdur. İslam asabiyeti kuvvetle yasaklamış ve bilinci uyanık tutmayı tavsiye etmiştir. Bu nedenle birey ve toplumların bilincini körelten ve kitleleri uyutan fanatizm hastalığı İslam’ın çözüm önerileri ile iyileştirilmeli ve fertler gerçek özgürlüklerine kavuşturulmalıdır.