Fatma Tuncer

Fatma Tuncer

Bencilliğin Tehlikeleri

Bencilliğin Tehlikeleri


Tıbburruhanide Ebu Bekir Razi, kusurlu olduğuna inanmayan bir insanın kendini düzeltme imkânının olamayacağını belirtir. Kendini beğenmişliğin kişiyi doğru davranışı bulmaktan ve olgunlaşmaktan alıkoyduğunu savunan Razi, bencilliğin tehlikelerine dikkat çeker ve bencilliğin birçok kötülüğü bünyesinde taşıdığını vurgular. Ona göre kötülük bencillik, hased, cimrilik ve tamahın nefiste birleşmesi soruncuda meydana gelir. İçinde bencilliği de barındıran cimriliğin ise kişi için ağır bir hastalık olduğunu belirtir. Cimri kimse kendisinin sahip olduğu bir şey bile olsa insanların iyi bir şeye sahip olmalarını istemez. 
Cimrilik, bencillik ve hased kardeştirler. Zira haset de tıpkı bencillik gibi kişinin nefsine elem veren patolojik bir duygudur. Hased bir kişi huzur ve mutluluğun kıyısından dahi geçmemiştir. Çünkü kendisinden ziyade çevresindeki insanlarla ilgilenir ve onların iyi bir şeye sahip olmalarını istemez. Hased bir kişi hep başkalarının ne yaptığı ile ilgilidir fakat onun bu davranışı en fazla kendisine zarar verir. Razi hasedin kişiyi içten içe yiyip bitirdiğini ve kötülüğe yönlendirdiğini savunur. Nitekim birçok hatanın temelinde haset vardır. Ebubekir Razi, kötü insanın Allah’ın ve insanların cezasına layık olduğunu ileri sürer. Hased eden kişinin kendisini geçen kimselere buğz ettiğini bu nedenle hasedin adil bir tutum olmadığını belirtir ve hasedin kişinin hem ruh sağlığına hem de beden sağlığına zarar verdiğini ifade eder. 
Razi Tıbburuhani adlı meşhur eserinde öfkenin hayvanların kendilerine eziyet verenden intikam almaları için yaratıldığını söyler. İnsanın öfkesini kontrol etmesi için gerekli becerileri kazanması gerektiğini savunan Razi öfkede aşırıya kaçan kişinin bundan en büyük zararı kendisinin göreceğini savunur. İnsanın olumsuz hasletlerinin onun zaafı ile alakalı olduğunu ifade eden Razi, yalanın ise insanın hevalarından kaynaklandığını belirtir. Yalanın alışkanlık haline gelmesinin büyük bir tehlike olduğunu ve kişinin bu davranışını kolay kolay terk edemeyeceğini belirtir. Yalana başvuran kimsenin geçici bir haz aldığını fakat insanların güvenlerinin kırılması ile bunun daha büyük eleme dönüşeceğini ifade eder.
Fahreddin Razi Tıbburuhani adlı eserinde insan yaşamının bir parçası olan üzüntüye de genişçe yer verir. Üzüntünün kişinin sevdiği bir şeyi kaybetmesi neticesinde ortaya çıktığını açıklar. Üzüntünün aklı ve ruhu bulandırıp elem vermeye başladığında mücadele edilmesi gerektiğini belirtir. Oluş ve bozuluşun odağında yer alan insanın sevilen şeylerin kaybedilmemesinin mümkün olmayacağını bilmesi gerektiğini vurgular. Razi üzüntünün zararlı hale gelmemesi için kişinin sevilen şeylerin devamlı şekilde var olamayacağını kabul etmesi gerektiğini savunur. Razi; üzüntü hâsıl olduğunda insanın, bunun hayatın bir gerçeği olduğunun farkına varması ve kendisi ile aynı şeyi yaşayan onlarca insanla olduğunu bilmesi gerekir der. Aksi takdirde üzüntünün insanın yaşamını ciddi anlamda etkileyeceğini ifade eder.
 

Önceki ve Sonraki Yazılar
YAZIYA YORUM KAT
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
Fatma Tuncer Arşivi