Selef-i salihin cehaleti “ölüm” olarak nitelemişlerdir. Mesela İmam Herevî,  “Menazil”inde hayatı “cehalet ölümünden ilim hayatı”olarak niteler. Bu nadide eseri şerh etmekle ilim dünyasına pek faydalı bir hediye bırakan İbn Kayyim el-Cevziyye, “Medaricu’s Salikin”de der ki: “ Hayatın bir çok  mertebeleri vardır. Bunlardan beşincisi, cehalet ölümünden ilim hayatıdır. Gerçekten de cehalet, sahipleri için ölümdür. Evet, her ne kadar bedeni sağsa da, cahilin kalbi ve ruhu ölmüştür. Onların cesetleri, yeryüzünde bir mezar gibi gezerler..  Hiç şüphesiz kalpler de ölür. Onların hayatı ilim ve imanladır.” İleride de görüleceği gibi, öğretim hususunda o, alimlere, ana-babalara, komşulara, hepsinden öte yöneticilere emirler vermiş, suffe başta olmak üzere mescidler, dar’ul Kurra’lar yapmış, evleri, harıl harıl çalışan ilim yuvaları haline getirmiş ve koruyup gözetmiştir.

İslam anlayışında ilim öğrenmek için zaman, mekan, yaş diye bir sınırlama yoktur. Beşikten mezara kadar kadın-erkek herkese ilim öğrenmeyi farz kılmıştır. Gerçekten hayret ve takdire şayandır ki Peygamber efendimizin uygulamasında ve asr-ı saadette yolculukta, ticarette, misafirlikte, hasılı her ortam ve şartlarda ilim öğrenme ve öğretme işi yapılmış, teşvik edilmiş, hatta emredilmiştir. Ümmetin işlerine ehil olanlar seçilirken, ilim daima göz önünde tutulmuştur.

İslam'da ilim, bizatihi bir kıymet ve fazilettir.. Öğrenmek de, öğretmek de bir ibadettir. O yüzden ilim öğrenme ve öğretme, bir ibadet aşkı ve bilinci ile yapılmış, ibadete gösterilen özen ve ihtimam, ilim tahsiline de gösterilmiştir. İlmiyle amil alimler, Allah dostlarıdır. Kalemlerinden sızan mürekkep, şehidin yarasından sızan kandan daha kıymetlidir. İlim yolunda olan, cennet yolundadır ve bu yolda ölen, cennette peygamberden ancak bir derece geridedir. Bütün bunların sonucudur ki, ilimde sürekli bir seferberlik ve hasbilik vardır. İlim, ibadet gibi algılandığından, ücret de alınmamıştır ekseriyetle. Yani eğitim,  ücretsizdir.

O çağlarda ilim için yapılan seyahatler, ilim için çekilen sıkıntı ve meşakkatler, bilgi çağının insanlarını hayretler içinde bırakmaktadır.