Bir hata yaptığımızda neden vicdanımızda bir rahatsızlık hisseder ve bunu biriyle paylaşıp rahatlamaya ihtiyaç duyarız hiç düşündünüz mü? Çünkü yapılan hatalar fıtratımızla uyumlu değildir. Allah’ın haram kıldığı her şey kötüler hanesinde yer alan fiillerdir. Bu fiiller bizim fıtri dokumuzla uyumlu değildir. O nedenle hata yaptığımızda vicdanımızda bir rahatsızlık hisseder ve tövbe etmeye ihtiyaç duyarız. Günahlarımız için af dileyip Allah’ın rahmetine sığınmak yaşadığımız gerginliği ortadan kaldırır ve bizi Yaratıcı’mıza yakınlaştırır. O nedenle Rabbimiz tövbeyi tavsiye etmiş ve tövbe ettiğimiz takdirde rahmetinin bizi kuşatacağını haber vermiştir: “Rabbinizden af talep edin ve sonra on tövbe edin” (11-3).

Tövbede kişinin kendi çabası söz konusu iken istiğfarda kapsayıcı bir yaklaşım vardır. Kişi bütün müminler adına istiğfarda bulanabilir: “Hem kendinin hem de mümin erkeklerin ve mümin kadınların günahlarının bağışlanmasını dile istiğfar et” (47-19). İstiğfar bir yerde kişinin kendisinin ve diğer insanların hatalarının bağışlaması için yüce Yaratıcı’ya yalvarması, af dilemesidir.

Hz. Adem ve Hz. Havva hatalarını fark ettiklerinde pişmanlık duyup tövbeye yöneldiler: “Ey Rabbimiz biz kendimize zulmettik. Eğer bizi bağışlamaz ve bize acımazsan kaybedenlerden oluruz” (7-23). Hz. Adem ve Havva’nın pişmanlıklarını Allah’a açmaları ve yüce Yaratıcı’dan af dilemeleri tövbenin psikolojik boyutunu ortaya koyuyor. Zira başta da belirttiğim gibi kişi eğer hataya düşmüşse bariz bir rahatsızlık hissediyor ve bu durum kişiyi içini açma,  tövbe etmeye yönlendiriyor.

Ruh hekimleri tövbenin kişinin ruh dünyasında ortaya çıkan gerginliği ortadan kaldırarak rahatlık verdiğini söylüyorlar. Fakat günümüz insanı hatalarına karşı iki yol takip ediyor. Birincisi, eğlence merkezlerine ya da alışveriş merkezlerine gidip burada yaşadıkları gerginliği unutmaya çalışıyorlar. İkincisi ise hatalarını masum gösterecek savunma mekanizmaları üretip kendilerini iyi hissetmeye çalışıyorlar. Fakat her iki durumda da bir kaçış söz konusu… O nedenle fertler ne hatadan kurtulabiliyorlar ne de sıklıkla vurguladıkları can sıkıntısından…