Cilâlı imaj devrini yaşadığımız günümüzde, öyle ürün ve hizmet reklâmlarına şahit oluyoruz ki, bu reklâmlar ‘milleti kandırma şampiyonu’ ilân edilseler yeridir. ‘Tüketici’yi korumak için faaliyet gösteren çeşitli dernek, vakıf ve ‘yetkililer’e rağmen bu tavır sürüp gidiyor.

Üretici firmalar, ‘milleti en iyi ben yanıltırım’ yarışına girmiş gibi insanların aklını çelmeye çalışıyor. “Şunu alırsan, yanında şu da bedava” kampanyaları ile hem aşırı tüketim tetikleniyor hem de insanlar yanıltılıyor. Bu reklâmlara örnek vermeye kalksak, sonu gelmez. İnsanlara doğru dürüst bilgi veren, insanları yanıltmayan reklâm neredeyse yok gibi.

Bir zamanlar büyük bir firma, fiyat kataloğunda iki ayrı rakam kullanıyordu. Biri KDV’li fiyat, diğeri de KDV’siz fiyat. İnsanlar ilk anda ‘KDV’siz fiyat’ı görüp; “Aaa, ne kadar da ucuz?” diyordu. Fakat, ‘kasa’ya gelip de toplam KDV’li fiyatı görünce şok oluyor, çeşitli tartışmalar yaşanıyordu. Çok fazla tepki alan bu uygulama sonradan kaldırıldı.

Son günlerde bu ‘yanıltma’ işini ne yazık ki cep telefonu firmaları yürütüyor. Firmalar hemen her gün yeni bir kampanya başlatıyor. Ama bu kampanyaların hangisinin daha avantajlı olduğunu anlamak için özel gayret göstermek gerek. İlân edilen fiyatlar da yanıltıcı. Çünkü fiyatlara ya KDV ya da ÖİV (Özel İletişim Vergisi) dahil olmuyor. Bu sebeple ilk bakışta, “çok ucuz” gibi görünen kampanya fiyatlarına KDV (yüzde 18) ve ÖİV (yüzde 25) dahil olunca toplam fiyat açıklanan fiyatın neredeyse iki katına çıkıyor. Peki apaçık yanıltıcı olduğu belli olan böyle kampanya olur mu? Olursa bu kampanyalardan hayır çıkar mı?

Firmaların reklâmlarında ‘her şey dahil’ olarak ilân edilen fiyatları biraz inceleyince, aslında ‘hiçbir şeyin dahil olmadığı’ anlaşılıyor. Bizim bildiğimiz ‘her şey dahil’ demek ‘başka bir ücret ödenmez’ anlamına gelir. Fakat firmalara göre ‘her şey dahil’ demek ‘başlangıç’ anlamına geliyor ki, nihaî fatura toplamı üzerine on farklı kalem daha ilâve ediliyor.

Açıklanan fiyatlara “şu vergi, bu vergi dahil değil” demenin anlamı var mı? O vergileri başkası mı ödeyecek ki, fiyatlara dahil edilmiyor? O halde otomotiv firmaları da kampanyalarında KDV’siz fiyatları açıklasınlar ve otomobillerin ne kadar da ‘ucuz’ olduğu görülsün! Hele hele, akaryakıt fiyatları vergisiz olarak ilân edilirse ne güzel olur? Öyle ya, akaryakıt fiyatının neredeyse yüzde 70’inin vergi olduğu düşünülürse ortalık iyice şenlenir...

Kelime oyunlarıyla milletin kandırılmasına imkân verilmemeli. Bunun için en başta tüketici dernekleri ve vakıflar gerekirse hukukî mücadele başlatmalıdır. Türkiye’yi idare edenler de bu ‘yanıltıcılar’a imkân vermemeli. Bütün vergileri nihayetinde ‘tüketici’ ödediğine göre, açıklanan fiyatlar vergiler dahil olmak üzere açıklanmalı... Aksi yöndeki bütün açıklamalar tüteticiyi yanıltıcı fiyatlar olarak değerlendirilmeli ve engellenmelidir.

Bütün ‘üreticiler’e sesleniyoruz: Lütfen ‘tüketici’leri yanıltıcı fiyatlar açıklayarak birbirinizle ‘haksız’ rekabet ettirmeyin!