9 yaşındaki kızım aşırı dağınık biri. Yatağını toplamıyor, ödevlerini benim yardımım olmadan yapamıyor, saçını dahi bana taratıyor. Bu yıl bir şirkette işe başladım ve kızım okuldan erken çıkıyor benden önce eve geliyor. Ben evden çıkmadan, yemekleri yapıyorum ve aygazın üzerine koyuyorum. Ona "Kızım okuldan geldiğinde sofrayı kur ve yemeğini ye" diyorum. İnanın üşendiğinden ben gelinceye kadar bekliyor. Yemeklerden önce elini yıkamaya bile üşeniyor ve her şeyde tembelliğe kaçıyor.

Tek çocuğum var, onu en iyi şekilde büyütmek istiyorum. Şimdiden sorumluluk bilinci vermek ve onu hayata bu şekilde hazırlamak istiyorum, bu konuda neler yapabilirim? N. B.

Doğru model olmak önemli

Çocuklarımıza sorumluluk duygusu vermenin en etkin yolu, ona doğru örnek olmaktır. Çocuk aile içinde ebeveynlerin sorumluluk bilincini gözlemliyor ve onları bir zaman sonra modellemeye başlıyor. Ancak, ailenin aşırı koruyucu olması, çocuğa yeteneklerini kullanma noktasında fırsat tanımaması ve ona doğru model olmaması çocuğun bu davranışı kazanmasına engel olabilir.

Fakat, ifadelerinizden anladığıma göre, siz zaten sorumluluk bilincine sahip bir annesiniz ve bu konuda kızınıza da doğru örnek oluyorsunuz. O halde bunun dışında çocuğa hangi etkilerin zarar verebileceği üzerinde durmalısınız. Daha sonra da, ona bu noktada yardımcı olabilirsiniz.

Kızınıza vakit ayırmaya çalışın ve onun duygularını aktarmasına yardımcı olun... Gün içinde yatağını toplaması, saçlarını taraması, ödevlerini kendi başına yapabilmesi, siz yokken, sofra kurup karnını doyurabilmesi için onu teşvik edin ve bütün bunları yapabilecek yeteneklere sahip olduğunu ifade edin. İlk zamanlarda ona biraz yardımcı olun ve " Kızım gel istersen yatağını birlikte toplayalım" diyerek teşvik edin. Ayrıca kızınız bu davranışları yapmaya başladığında onu takdir edin, ödüllendirin.

İstemek başarının yarısıdır

l 8 yaşındaki kızım okuldan hiç memnun değil. Öğretmenin kendisini eleştirdiğini ve dersleri yapamadığında azarladığını söylüyor. Öğretmenle bu durumu görüştüm ama o kendi mazeretlerini dile getiriyor ve bütün çocuklara eşit davrandığını belirtiyor. Kızım okula başladığından beri göz tiki yapıyor ve bu durum arkadaşları arasında alay konusu oluyor. Birkaç arkadaşıma danıştım onlar "bir psikoloğa götür" dediler ama kimseyi tanımıyorum. Bu tiklerin kızımda kalıcı hale gelmesinden korkuyorum. Bu konuda ona nasıl yardımcı olabilirim? L. Ş

Öğretmenle görüşün

Çocuklar okula başladığında, yeni duruma uyum sağlamakta zorlanabilirler ve bahsettiğiniz türden sorunlar ortaya çıkabilir. Tikler bazı sorunlar neticesinde ortaya çıkıyor ve çocuğun aile ortamından dış dünyaya açılması ve buradaki ortama uyum sağlamakta sıkıntılar yaşıyor olması, okul ortamında ortaya çıkan sorunlar çocuğu etkileyebiliyor. Fakat buradaki sorunu çözebilmeniz için öğretmenle işbirliği yapmanız şart.

Tikler ağırlıklı olarak 7-11 yaşları arasında, çocuğun yaşam şartlarındaki olumsuz etkilere bağlı olarak gelişebiliyor. Burada çocuk, yaşadığı kaygı ve gerginliği dış dünyaya bedensel tepkimeler yansıtarak ortaya koyuyor. Sorun bazen iç bazen dış kaynaklı oluyor. Ailenin aşırı otoriter tutum içinde olması, sevgi ve ilgisini göstermemesi , onu eleştirmesi ve başka çocuklarla kıyaslaması, aile içinde şiddet davranışı sergilenmesi neticesinde çocuklar iç gerilimlerini bu şekilde yansıtabilecekleri gibi, sizin de bahsettiğiniz gibi okul döneminde yaşanan uyum süreci de bu tür sonuçlara götürebiliyor.

Burada yapacağınız en etkin çözüm, öğretmenle konuşarak çocuğun buradaki sorununu çözmeye çalışmanız olmalıdır. Bu girişimleriniz neticesinde de beklediğiniz sonuca ulaşamıyorsanız, bir çocuk psikiyatristine götürebilir ve yardım alabilirsiniz.