İnsan hata yapar, kusur işler, unutur, yanılır; beşerdir şaşar. Fakat özel işlerinde olursa sadece şahsı ilgilendirdiği için fazla bir sorun olmaz.
İnsan hayatı için önemli olan, şaşırdığının farkına varmak, kusurlu olduğunu anlamak, hatasını kavramak ve bu hatayı bir daha işlememeye içtenlikle karar vermektir.
Hatadan dönmek fazilettir. Hatta hatadan dönmek gibi bir fazilet olmaz da diyebiliriz. Hele devlet kademelerinin en etkili mevkilerinde bulunduğu halde hata etmek son derece tehlikelidir. Zira devlet görevleri özel çiftliğe benzemez. Kişiler bu görevlerin ifasında fail-i muhtar değillerdir.
Eğer işlenen hata devlet görevlerini ve halkın tamamını ilgilendiren kamu işleri ile ilgili konularda ise, o zaman hatadan dönmek de tek başına insanı kurtarmaya yetmez. Devlette kastın, ihanetin ve kusurun tövbesi âhiret bakımından kabul olmaz.
Hatta dünyada ağır şekilde cezalandırılmak, hapis yatmak ve tazminat ödemek de insanı kurtarmaz. Belki bunlar yapanları ve geride kalanları caydırmaya vesile olurlar. Fakat hatanın silinmesin için yeterli olmazlar. Çünkü bir hata milyonlarca insanın hakkını ilgilendirir.
Kişi kendi işinde çalışırken hata ederse bu hatanın tamiri mümkündür, zararı da sadece kendisine aittir. Bundan başkaları etkilenmezler. Bunun elbette sorumluluğu vardır, fakat bu sorumluluk sınırlıdır.
Ancak devlet işinde çalışıyorsa en küçük bir hatanın sorumluluğunun ne kadar büyük olduğunu anlamak için 72 milyonun bunda hak sahibi olduğunu düşünmek yeterlidir. Yani en küçük hata devlet kademelerinde 72 milyon ile çarpılır.
Bundan anlaşılan şudur: Devlet görevinde küçük kusur olmaz, hepsi büyüktür. O halde devlet çalışanlarının, ne kadar büyük risk altında olduklarını ve sorumluluklarının derecesini çok iyi kavramaları gerekir. Hatta bu sorumluluğu kavramadan devlet görevine kimse talip olmamalı, belki matlub olmalıdır.
Devletin gücünü kullanarak adam kayırmak, haksızlık yapmak, hırsızlık yapmak, rüşvet almak, adam öldürmek, örgüt kurmak, hak ve hukuka aykırı kararlar vermek, nefsin isteklerini tatmin etmek ve halkın hukukunu ayaklar altına almak…
Bunlar o kadar büyük hatalardır ki, yere göğe sığmazlar. Devlette işlene hataların hesabını vermek çok zordur. Bilerek yanlış yapıldığı takdirde, bunun günahını affettirmek, helallik almak mümkün değildir.
Hapishanede yatmakla, dünyevi cezalara çarptırılmakla yahut tutuklanıp kurtulmakla kurtulunacak şeyler değildir bunlar... Allah kimseyi devlet hizmetinde bilerek kusur, hata ve günah işleyen kimselerden yapmasın.