5510 sayılı sosyal güvenlik reform yasasının 41 inci maddesiyle eski adıyla SSK kadın sigortalılarına yeni adıyla 4/a kadın sigortalılarına, doğum borçlanması adı altında borçlanarak hizmet süresi elde etme hakkı verilmiştir.

5510 sayılı kanunun doğum borçlanmasıyla ilgili hükümlerini düzenleyen 41 nci maddesinin konumuzla ilgili hükümleri aynen; “…4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalı kadının, iki defaya mahsus olmak üzere doğum tarihinden sonra iki yıllık süreyi geçmemek kaydıyla hizmet akdine istinaden işyerinde çalışmaması ve çocuğunun yaşaması şartıyla talepte bulunulan süreleri,… borçlandırılan süreleri sigortalılıklarına sayılır.” şeklindedir.

Kanun metnindeki hükümlerden görüleceği üzere, doğum borçlanması yapabilmek için beş şartın varlığı gereklidir.

1) Doğum borçlanması yapmak için kadın kişinin eski adıyla SSK’lı yeni adıyla 4/a sigortalısı olarak çalışması şarttır.

2) Doğum borçlanması yapmak için kişinin doğumdan önce mutlaka eski adıyla SSK’lı yeni adıyla 4/a’lı olarak çalışması şarttır. Yani doğum borçlanması, ancak ilk defa eski adıyla SSK’lı yeni adıyla 4/a’lı olarak çalışılan tarihten sonraki doğumlar nedeniyle yapılabilecektir.

3) Doğumdan sonra borçlanma yapılacak sürelere tekabül eden günlerde hizmet akdine istinaden işyerinde eski adıyla SSK’lı yeni adıyla 4/a’lı olarak çalışmaması gerekmektedir. Kanun metninde açıkça, kadın sigortalının doğumdan sonra hizmet akdine istinaden işyerinde çalışmaması ibaresi yer almakta olduğundan, doğumdan sonraki iki yıllık süre zarfında 4/b veya 4/c sigortalısı olmanın borçlanma yapmaya engel olmadığını düşünmekteyiz.

4) Doğum borçlanması yapacak kadın en fazla iki çocuğu için toplam dört yıl borçlanma yapabilecektir.

5) Doğum borçlanması yapacak kadının borçlanacağı sürede çocuğunun yaşaması gerekmektedir.

Kanun metninde yer alan bu hükümler, doğum borçlanmasında kanunun aradığı ve gerçekleşmesi gereken hükümlerdir.

Bu kanun hükümleri dışında, SGK’nın 2008/111 sayılı genelgesinde ve 28.09.2008 tarihli hizmet borçlanma işlemlerinin usul ve esasları hakkında tebliğ’de doğum borçlanması için aranılan ve belirtilen; işten çıkıldıktan sonraki 300 gün içinde doğum yapılmış olması, isteğe bağlı SSK sigortalılarının doğum borçlanması yapamayacağı, SSK’lı iken çalışan kadının doğum borçlanması yapabileceği şeklindeki hükümler kanun hükümlerine zıt ve muhaliftir.

Bu nedenle üstte izah ettiğimiz ve kanun metninde aranılan şartların dışında doğum borçlanma talebi SGK tarafından reddedilen kişiler haklarını iş mahkemelerine başvurup arayabilirler. Çünkü vatandaşa kanun tarafından tanınmış olan hak, tebliğ ya da genelge ile konun hükümlerine aykırı olarak daraltılıp engellenemez.


Okurlara Cevaplar

SORU 1: 06.10.2003 tarihinde iş yeri açtım esnaf ve sanatkarlar odasına üye vergi mükellefiydim, işlerim pek iyi gitmedi 15.10.2008 tarihinde adıma kayıtlı işyerini vergide dairesinden kapanışını oda kaydı kapanışını yaptırdım. Bağ-Kur kaydım yok, hiç prim yatırmadım şu anda SSK’lı olarak çalışmaktayım. ama ben tedirginim geçmişte gösterdiğim ticari faaliyet beni emekli olma aşamasında zor durumda bırakır mı?

CEVAP 1: 01.10.2008’e kadar Bağ-Kur’a hiç kayıt ve tesciliniz yapılmadıysa Bağ-Kur yani 4/b sigortalılığını 01.10.2008’de başlar, 15.10.2008’de biter. Yani toplam 5 gün sigortalılığınız ve bu beş günlük sürenin prim borcu olur. Ancak, 01.10.2008’e kadar bir şekilde Bağ-Kur’a kayıt ve tesciliniz yapıldıysa, sigortalılığınız 06.10.2003 tarihinde başlar ve 15.10.2008’de sona erer. Bu sürelere tarafınıza prim borcu çıkar.

SORU 2: 30.10.1997 'de öğretmen olarak göreve başladım. 2002 doğumlu 2004 senesinde otizm tanısı konmuş bir kızım var. yazdıklarınızdan anladığım SGK'ya raporu ile başvurur ve kabul edilirse başvurum, 2008' den itibaren bu haktan (erken emeklilik) faydalanabilir miyim?

CEVAP 2: Başka birisinin sürekli bakımına muhtaç derecede malül çocuğunuzun olduğunu SGK’ya başvurup sağlık raporu ile kanıtlarsanız, 1 Ekim 2008’den sonraki prim ödeme gün sayılarınızın dörtte biri prim ödeme gün sayılarınızın toplamına eklenecek ve prim ödeme gün sayılarının dörtte biri emeklilik yaş haddinizden indirilecektir. (Esra Onur KILIÇ)

SORU 3: Eşimin 3150 günü SSK, 500 günü isteğe bağlı Bağ-Kur hizmet günü vardır. SSK girişi 1978’dir. SSK çıkışı ise 1983’tür. 1985 yılı ve 1989 olmak üzere iki doğumu var. Doğum borçlanması yapabilir miyiz?

CEVAP 3: SGK Genelgesine göre doğum borçlanması, çalışılan işten ayrıldıktan sonra 300 gün içinde doğumun olması halinde yapılabilir. Ancak sizin eşinizin SSK çıkışı olan 1983’ten sonra 300 günlük süre aşıldıktan sonra doğum olayı gerçekleştiği için doğum borçlanması yapamazsınız. Fakat SGK’nın istediği bu şart kanuni değildir. Yargıtay 10 Hukuk Dairesi’nin Esas: 2009/8312, Karar: 2010/2516 sayılı ve 25.02.2010 tarihli kararını da emsal göstererek iş mahkemelerine dava açıp eşinizin doğum borçlanması hakkını elde edebilirsiniz.

NOT: İş dünyası, SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı ve çalışma hayatıyla ilgili sorularınızı ve merak ettiklerinizi; [email protected] e-mail adresine yazın, sizin için cevaplayalım. Her hafta perşembe günleri farklı konu ve soru cevaplarıyla http://www.habervaktim.com adresinde, İş Dünyası ve Çalışanın Köşesi’nde buluşalım.