5434 sayılı kanunun 89 uncu maddesi gereği, Emekli Sandığı’ndan kendilerine emekli, adi malullük veya vazife malullüğü aylığı bağlananlara veyahut toptan ödeme yapılan asker sivil tüm iştirakçilere aylık bağlamaya esas tutarın bir aylığı emekli ikramiyesi olarak verilmektedir.



Ancak, 2829 sayılı kanunun 12 nci maddesi gereği emekli ikramiyesi alabilmek için, son defa memur olarak çalışmak gerekmektedir. Buna göre, emekli olmazdan önce son defa memur olarak çalışmayan veya memurluk görevlerinden ayrıldıktan sonra, bir gün bile olsa Bağ-Kur’lu veya SSK’lı olarak çalışanlara, 2829 sayılı kanunun 12 nci maddesine muhalefet ettiklerinden dolayı, emekli ikramiyesi verilmemekteydi.

Bu konuda yaşanan mağduriyetler Anayasa Mahkemesi’ne taşınınca, yüksek mahkeme 05.06.2009 tarih ve 27249 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 05.02.2009 tarih ve E.No:2005-40, K.No:2009-17 sayılı kararı ile, 2829 sayılı Kanunun 12. maddesinin birinci cümlesinde yer alan, “Son defa T.C. Emekli Sandığına tabi görevlerden emekliye ayrılan ve ...” ibaresinin Anayasa’ya aykırı olduğuna ve iptaline kararı vermiş, kararın yürürlük tarihi olarak Resmi Gazetede yayımlanmasından başlayarak bir yıl sonraki tarihi Anayasa gereği belirlemiştir. Dolaysıyla Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararı, 05.06.2010 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir.

Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararıyla oluşan hukuksal boşluğu gidermek amacıyla yapılan çalışmalar, 19.06.2010 tarihli ve 27616 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 5997 sayılı Kanun ile giderilmiştir.

5997 sayılı kanunun 14 üncü maddesinde; “5434 sayılı Kanunun 89 uncu maddesinin birinci fıkrası “Hizmet sürelerinin tamamı bu Kanun ve/veya 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun geçici 4 üncü maddesi kapsamında geçenlerden emekli, adi malûllük veya vazife malûllüğü aylığı bağlanan veyahut toptan ödeme yapılan asker ve sivil tüm iştirakçilere, her tam fiili hizmet yılı için aylık bağlamaya esas tutarların bir aylığı emekli ikramiyesi olarak verilir. Son defa bu Kanun veya 5510 sayılı Kanunun geçici 4 üncü maddesi hükümlerinin uygulanmasını gerektiren görevlerde çalışmakta iken emekliye ayrılan ve kendilerine mülga 2829 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumlarına Tabi Olarak Geçen Hizmetlerin Birleştirilmesi Hakkında Kanunun 8 inci maddesi uyarınca birleştirilen hizmet süreleri üzerinden aylık bağlananlara ise, bu Kanuna tabi daire, kuruluş ve ortaklıklarda prim veya kesenek ödemek suretiyle geçen hizmet sürelerinin toplamı üzerinden bu madde hükümlerine göre emekli ikramiyesi ödenir. Mülga 2829 sayılı Kanunun 12 nci maddesinin birinci fıkrasının birinci cümlesi ile üçüncü fıkrasının son cümlesinin bu maddeye aykırı hükümleri uygulanmaz.” hükümleri bulunmaktadır. 5997 sayılı kanunun 19 uncu maddesinde ise; “…14 üncü madde 01.06.2010 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde, diğer maddeleri ise yayımı tarihinde yürürlüğe girer.” hükümleri bulunmaktadır.

Emekli ikramiyesi konusunda 5997 sayılı kanunla yapılan değişikliğin anlamını aşağıda maddeler halinde açıklayalım.

1.) Emekli İkramiyesiyle İlgili Yapılan Yasal Düzenlemede Dağ Fare Doğurdu:

5997 sayılı kanunla yapılan yeni düzenlemede emekli ikramiyesi ödenebilmesi için, son defa memurluktan emekliye ayrılma şartı korunmuştur. Bu durumda, Anayasa Mahkemesi’nin iptal gerekçelerinden olan; son defa tabi olunan sosyal güvenlik kurumuna göre ayrım yapılarak Emekli Sandığı'na tabi görevlerden emekliye ayrılmayanlara ikramiye ödenmemesi uygulaması bir anlamda devam ettirilmiştir. Dolaysıyla, Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararının ruhuna ve amacına uygun bir düzenleme yapılmadığı için, yeni uygulama yeniden Anayasa Mahkemesi’ne götürülebilir.

2.) Emekli İkramiyesi İle İlgili Düzenleme Farklı ve Yanlış Kanunda Yapıldı:

Emekli ikramiyesiyle ilgili Anayasa Mahkemesi’nin iptal ettiği kanun hükmü, 2829 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumlarına Tabi Olarak Geçen Hizmetlerin Birleştirilmesi Hakkında Kanunun 12 nci maddesinde yer almaktaydı. 5997 sayılı kanunla yapılan yeni düzenleme ise, 2829 sayılı kanunda değil, 5434 sayılı kanunun 89 uncu maddesinde yapılmıştır.

3.) Geçmişte Emekli Olup ta İkramiye Alamayanlara Çözüm Üretmiyor:

Emekli ikramiyesine ilişkin düzenlemeler içeren 5997 sayılı kanun, 01.06.2010 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiştir. Yani anılan kanun yürürlük tarihinden (01.06.2010) sonraki uygulamalar için geçerli olacak ve 1 Haziran 2010 tarihinden sonra emekli olacaklardan memuriyette geçen süreler için ikramiye talebinde bulunabileceklerdir. Bu haliyle, 5997 sayılı kanunla yapılan düzenleme, 01.06.2010’dan önce emekli olup ta ikramiye alamayanları kapsamadığı için, 01.06.2010’dan önce emekli olan ve ikramiye alamayan mağdur vatandaşlar yine haklarını mahkeme yolunda arayacaklardır. 5997 sayılı kanunla birlikte, emekli ikramiyesi alacaklara SGK tarafından yine ve yeniden son olarak memurluktan emekli olma şartı aranacağından, vatandaşlarımıza emekli ikramiyelerini SGK’dan talep etmelerini, SGK’dan gelen olumsuz cevapla birlikte, emekli ikramiyesi konusunda eski hükmün Anayasa’ya aykırı olduğu için iptal edildiğini, 5997 sayılı kanunla gelen yeni hükmün de aynı şekilde Anayasa’ya aykırı olduğu iddiasıyla dava açmalarını tavsiye ediyoruz.

NOT: İş dünyası, SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı ve çalışma hayatıyla ilgili sorularınızı ve merak ettiklerinizi; [email protected] e-mail adresine yazın, sizin için cevaplayalım. Her hafta perşembe günleri farklı konu ve soru cevaplarıyla http://www.habervaktim.com adresinde, İş Dünyası ve Çalışanın Köşesi’nde buluşalım.