Kayıt dışılığın hayli yüksek olduğu ülkemizde bankacılara sorulan yahut sorulmak istenilen sık sorulardan biridir: “para yatıracağım, para transferi yapacağım ama bunu Maliye’ye bildirmek zorundaymışsınız diye duydum, doğru mu?”

Bankalar hakkında söylenebilecek ilk özellik bu kurumların bir güven müessesesi olduğudur, olması gerektiğidir. Müşterinin işlemleri hakkında müşterinin onayı olmadan hiç kimseyle ve hiçbir kuruluşla bilgi paylaşımı yapılmaz. Bunun istisnaları hakkında şunları söyleyebiliriz. Uygulamada durum şöyledir: ortada apaçık bir kanuni suç yok ise banka müşterinin işlemleri hakkında durduk yerde hiç kimseye hiçbir kuruluşa bilgi vermez. Ancak yetkili resmi bir merciden yazılı bir şekilde bilgi istendiğinde hesaplar hakkında bilgi verilir. Resmi bir merciden talep gelmediği halde bankaların bildirim yaptığı istisnai bir durum vardır. Bankalar özellikle hesaba yatan paraların bir suç işlenerek kazanıldığından şüphelenir ise bu işlemi derhal Maliye Bakanlığı’na bağlı Mali Suçları Araştırma Kurulu’na (MASAK) bildirmek zorundadırlar. Nitekim geçtiğimiz 2010 yılında bankalar yaklaşık 10 bin adet şüpheli işlemi MASAK’a bildirdiler. Kurul, gelen bildirimleri tek tek inceleyerek gerekli aksiyonları almaktadır.

En çok karşılaşılan yanlış algılama ise bu Kurul’un sadece vergi kaçıran kişilerin-kurumların takibatını yaptığının sanılmasıdır. MASAK’ın temel iki görevi, temel stratejik hedefi vardır. İlki, suç gelirlerinin aklanmasını önlemek, ikincisi ise terörün finansmanını önlemektir. Bu durumda bankalar müşterinin parasal işlemlerine konu olan bu paranın bir suç işlenerek elde edildiğinden şüpheleniyorsa, söz gelimi eroin ticaretinden, silah kaçakçılığından, baskı ve korkutma yoluyla kazanıldığından şüpheleniyorsa, bildirim yapmak zorundalar. Genelde de bankalar şu durumlarda Mali Suçları Araştırma Kurulu’na bildirim yaparlar: Dikkat çekecek biçimde yüksek tutarlı nakit çekme veya yatırma işlemlerinde bulunulması. Milyonlarca TL’nin çantalarla çuvallarla şubeye getirilerek yatırılmak istenmesi gibi. Müşterinin mali profili ile gerçekleştirdiği işlem arasında makul bir ilişki veya orantının bulunmaması durumunda da banka bu işlemi MASAK’a bildirmek zorundadır. Daha önce öğretmen olduğunu beyan etmiş bir müşterinin milyonlarca TL hesap hareketi olması gibi. Müşterinin beyanları, ibraz ettiği belgeler, davranışları ile fiili durum arasında tutarsızlıklara rastlanılması, makul açıklaması bulunmayan işlemlerin gerçekleştirilmesi durumunda da banka bu işlemleri bildirmek zorundadır.

Bunların haricinde bankalar her müşteri profili için makul sayılabilecek meblağların vergisinin ödenip ödenmediği ile ilgili bir takibat yapmazlar, bu tür sıradan işlemleri de vergi dairelerine vs bildirmezler. Sadece herhangi bir nedenle yetkili resmi mercilerden gelen yazılı bilgi taleplerine cevap vermek zorundadırlar.