Hatırlayacaksınız; 10 gün önce "Bir sınav sorusu" başlıklı yazıda, Paris'teki Diderot Üniversitesi'ne bağlı Xavier de Bichet Tıp Fakültesi'ndeki "İnsani yardım hekimliği" bölümünde öğrencilere yıl sonu sınavında yöneltilen bir sorudan söz ettim. Soru şuydu:
"İsrail'in 2008-2009 kışında Gazze'ye düzenlediği Dökme Kurşun operasyonu sırasında Refah'taki hastanede görev yapan bir doktorsunuz. Hastanenize 22 ceset getiriliyor. Hepsi de aynı soyadını taşıyor: El-Daya. Ambulans şoförleri ve El-Daya ailesinin hayatta kalabilen üyeleri, 22 kişinin 'Klasik bir bombardıman'da öldüklerini söylüyorlar. Sizce İsrail'in bu toplu infazı nasıl tanımlanabilir? Savaş suçu mu, insanlığa karşı işlenmiş suç mu, soykırım mı? Bu farklı suç kavramlarının tanımlarını da göz önünde bulundurarak, yorumunuzu yapın."
***
Ve okurlarıma "Sizin görüşünüz ne" diye sormuş ve cevaplarını yayınlayacağıma söz vermiştim. Mail yağdı. Başbakan Erdoğan'la oldukça uzun yurtdışı gezi nedeniyle ara biraz uzadı ama işte sözümü tutuyorum. Yerimin elverdiği ölçüde tüm yanıtlardan alıntılar yapmaya çalışacağım. Herhalde iki gün sürecek. Buyurun...
***


"Savaş suçu olması mümkün değil. Karşıda silahlı bir kuvvet yok. Öncelikle insanlık suçu. Yok ediyorsunuz. Ama aynı zamanda soykırım da kabul edilebilir." (Ethem Çetav)
"İsrail'in neden hedef gözetmeden toplu infazlar yaptığını anlamak için, muharref (Not: Tahrif edilmiş, bozulmuş demek) Tevrat'ı incelemekte yarar var. Tevrat şöyle der: 'Ere varmamış kızdan, genç oğlandan yaşlısına kadar, develerinden eşeklerine kadar ne varsa onları kasaplık koyun gibi ayır ve yok et.' Yeremya Bab 51, 19/23 ayetler ve Tsefenya Bab 2 ayet 5. Böyle bir Tevrat'a iman eden İsrail devleti ve onun ordusu, elbette hedef gözetmeden infaz eder ve bunun adı da soykırımdır." (Mehmet Yazıcı)
"Bana göre savaş suçu iki tarafta ordu ve silah varsa işlenir. Bir tarafta taşlar ve sopalarla, diğer tarafta modern silahlarla yapılan bu kavgaya dense dense soykırım denir." (Leyla Akdağ)
"Savaş suçudur, insanlığa karşı işlenmiş suçtur ve de soykırımdır. Savaş, sivilleri hedef almaz. Hiçbir ülke savaşa sivilleri öldürmek amacıyla girmez. İsrail ve ABD hariç." (İsa Taşçı)
"İsrail'in yaptığı bir insanlık suçudur. İnsan haklarına aykırı bir şeydir. Bir soykırımdır. Ama hukukçu değil de doktor olarak bakarsanız sadece insanlık suçudur." (Metin Yün)
"Bence İsrail'in bu toplu infazı insanlığa karşı işlenmiş suçu bünyesinde barındırmakla birlikte kesinlikle soykırımdır. Savaş suçu olamaz, çünkü hiçbir millet çocuklarla savaşmaz. Bu soykırımın Sırplar'ın Bosna'da yürüttüğü soykırımdan tek farkı, daha geniş bir zaman dilimine yayılmış olması ve aralıklarla yürütülmesidir." (Göksel Ertekin)
"Burada üç suç unsurunun da işlendiği apaçık ortada. Sivillere karşı kötü davranmak bile savaş kanununa aykırı iken İsrail'in sivilleri öldürmesi kesinlikle savaş suçu olarak kabul edilebilir. El-Daya ailesinin topluca öldürülmesi ayrıca soykırım olarak da değerlendirilebilir." (Mesut Mutta)
"Soruyu iyice okuyunca, bilhassa sonundaki 'Bu farklı suç kavramlarının tanımlarını da göz önünde bulundurarak yorumunuzu yapın' cümlesi, bana cevabın soykırım olduğu mesajını veriyor. Tıp öğrencilerine bu soru yöneltildiğine göre, onların ders müfredatlarında savaş suçu ve insanlığa karşı işlenmiş suç ile ilgili bir bölüm olamayacağı, sadece soykırımın ders olarak işlenebileceği mantığından yola çıkarak bu sonuca varıyorum." (Kemal Ulusu)
"İsrail'in yaptığı çok açık ve net olarak soykırımdır. Savaş suçu değildir, çünkü ortada savaş yoktur. İnsanlığa karşı işlenmiş suç ise ancak bireysel bir suç olabilir. Devlet tarafından organize edilen fiil, soykırım olabilir." (Hüseyin Çınar)
***

Cevaplarınızı yayınlamaya, dediğim gibi, yarın da devam edeceğim. Sonra da sınav sorusunun kesin ve doğru yanıtını aktaracağım.