İslam Ülkeleri İstatistik, Ekonomik ve Sosyal Araştırma ve Eğitim Merkezi (SESRIC) bu yıl İslam ülkelerinin (veya İslam İşbirliği Teşkilatı İİT üyelerinin) SWOT analizini yapan bir rapor yayınladı. İİT üyesi ülkelerinin fotoğrafını SWOT analizi tekniğiyle çekip gelişmiş ülkelerle ve dünya ortalamalarıyla karşılaştıran bu önemli rapor, daha iyi stratejik planlama ve siyaset yapımı için yol haritası sunuyor. SWOT, dört kelimenin baş harflerinden oluşuyor: Strenghts (güçlü yönler), Weaknesses (Zayıf yönler), Opportunities (fırsatlar), Threats (tehlikeler).



Geniş analize girmeden, rapora göre İslam ülkelerinin güçlü yanları, zayıf yönleri, karşı karşıya olduğu tehditler ve fırsatlara kısa notlarla bir göz atalım şimdi.

GÜÇLÜ YÖNLER: 1- Genç nüfus (1.57 milyon İİT ülkeleri nüfusunun % 53.5’i 24 yaşın altında) 2- Doğal rezervlerdeki (altın dâhil) olumlu artış (Dünya ortalamalarının üzerindeki bir oranla gerçekleşen bu artış İİT üyelerini dış şoklara karşı daha istikrarlı kılıyor) 3- En zengin ham petrol rezervlerinin İİT üyelerinde bulunması (Dünya rezervlerinin % 65’i İİT üyelerinde. 5 İİT üyesi neredeyse dünya rezervlerinin yarısına sahip) 4- İİT üyelerinin doğalgaz rezervlerinde en yüksek paya sahip olunması (% 58, Sırasıyla İran, Katar, Türkmenistan ve Suudi Arabistan) 5- İslami finans varlıklarındaki güçlü gelişme (2000’den beri deva eden yıllık gelişme oranı %26.8) 6- Birçok İİT üyesinin önemli tarım ürünlerinde en zengin 20 üretici ülke arasında bulunması (Tarım verimliliği geliştirilerek ve tarım endüstrisindeki yatırımlar artırılarak en önemli tarım üreticisi olan ülkeler en önemli tarım ihracatçısı olabilirler.) 7-Dünya mirası zenginliği (UNESCO tarafından belirlenen 267 manevi dünya mirasının 61’i 36 İİT üyesi ülkede. Bu da toplam miktarın % 23’üne tekabül ediyor.)

ZAYIF TARAFLAR: 1- Yüksek bağımlı nüfus oranı (Buradaki bağımlılık ilaç vs. bağımlılık değil, ekonomik bağımlılık. Bu oran İİT üyesi ülkelerde % 62.3, dünya ortalaması ise % 52., İİT üyesi olmayan gelişmekte olan ülkelerde % 49.7 ve gelişmiş ülkelerde % 49.8. % 62.3’e tekabül eden nüfus 15 yalın altında ve 64 yaşın üzerinde. Bu oranın yüksekliği nüfusun üretken kısmını sınırlamakla kalmıyor, hükümetlerin ciddi planlama ve hazırlık yapmaları gereken sosyal güvenlik harcamalarını doğrudan olumsuz etkiliyor. ) 2- Orta ve yüksek okullara kayıt azlığı (İlkokullara kayıt oranı %90.1’lik dünya ortalamasına mukabil İİT üyelerinde % 83.7; ortaöğretime kayıt oranı % 63.1’lik dünya ortalamasına kıyasla İİT üyelerinde % 52.7 ve yüksek (veya üçüncü derece) okullara kayıt oranı 28.8’lik dünya ortalamasına mukabil İİT üyelerinde % 18.2. Bu oran İİT üyesi olmayan gelişmekte olan ülkelerde % 25.6 ve gelişmiş ülkelerde % 77. Diğer tüm verileri de doğrudan etkileyen insani gelişim için eğitim anahtar role sahip. Bunun için İİT üyelerinin bu konudaki durumlarını iyileştirecek gerekli adımları atmaları gerekiyor.) 3- İşgücüne katılımının düşük olması (İşgücüne Katılım Oranı İİT üyesi ülkelerde % 60.7 Dünya ortalaması ise % 64.7 iken orta gelir seviyesine sahip ülkelerde bu oran % 65.6 Kadınların işgücüne katılım oranı ise % 41.6 ile en düşük seviyede. İİT üyesi ülkelerdeki işgücüne katılım oranının düşüklüğü ekonomik şartların fakirliğinin ve insan kaynaklarının istihdamındaki yetersizliğinin göstergesidir.) 4- Sözleşmelerin uygulanmasının maliyetinin fazla olması, 5- Yetersiz kara taşımacılığı, 6- Hava ulaşımındaki düşük kapasite, 7- Bilimsel gelişmelere ayrılan fonların yetersizliği, 8- Bilimsel yayınlarda dünyanın gerisinde kalınmış olması, 9- Patent başvurularındaki düşüklük, 10- Yüksek teknoloji ürünlerin ihracatındaki düşüklük.

FIRSATLAR: 1- Müteşebbisler için kurumlar vergisinin düşük olması, 2- İİT üyesi ülkeler arasındaki ticaretin gittikçe artması, 3- Toplam ticaretin artması, 4- Dış borç stok oranının azalması, 5- Yabancı yatırımların çoğalması, 6- Orta ölçekli işletmelerin ekonomilerin motor gücü olmaları, 7- Turizm gelirlerinin artması, 8- Evrensel ortak varlıkların korunmasındaki sorumluluk bilincinin yüksek oluşu.

TEHDİTLER: 1- Ormanların tahrip edilmesi, 2- Yemek ve tarım sektöründeki yüksek ticari açık, 3- Düşük tahıl üretimi, 4- Su kaynaklarının azlığı, 5- Tarımda su kaynaklarının verimsiz kullanımı, 6- Geliştirilmiş içme suyu kaynaklarına ulaşım imkânsızlığı ve yetersiz sıhhi tesisat sistemleri, 7- Sağlık çalışan oranının kriz eşiğinin hemen üzerinde olması, 8- İnternet kullanımının sınırlı ve geri kalmış olması, 9- Ekonomik gelişme ve işbirliğindeki geri kalmışlık.

Maddelerin geniş analizini www.muhsinmeric.com’da bulabilirsiniz. Yeri geldikçe buradan da tahlil edeceğiz raporu.

İslam dünyası ile ilgili sağlıklı tespitler yapabilmek için doğru verilere sahip olmak gerek. Onun için bu tür raporlar çok önemli. Bir kez daha çalışmada emeği geçenleri tebrik ediyorum.