Haccın tek bir gâyesi var: O da Allah rızasını kazanmaktır! Ancak, O en güzeli yaratır, en faydalı işleri emreder. Dolayısıyla Hac ibâdetine de, binlerce hikmet ve fayda koymuştur.
Haccın, namaz, oruç, zekât (beden ve sıhhatin zekâtı), kurban, sadaka, güzel ahlâk, sabır, tekbir, tehlil, zikir, şükür, fikir, tesbih, duâ, istişare, fikir alış verişi, hatta ticaret gibi çok yönlü ibâdetleri içinde topladığını biliyoruz.
Hacılar, bu mukaddes vazife ve yolculukta neler kazandı, bize neler anlatacaklar?
lHac, İslâm şartlarından birisini ifâ etmek üzere Hâlık-ı Beytullah’ın, "Bir yol bulabilen insana, Allah için Kâbe'yi haccetmesi gerekir" (Al-i İmrân, 97.), "İnsanlara haccı ilân et... Tâ ki, orada dünyalarına ve âhiretlerine âit faydalar bulsunlar" (Hacc, 27-28.) emrini yerine getirmektir.
lHac, bir sabır eğitimidir. Kâbe yollarına düşen bir insan, yolculukta binbir meşakkat ve zahmetlerle başbaşadır. Türlü türlü fıtratlarla karşılaşmaktadır. Huyları, mizaçları, kültürleri, iklimleri, dilleri, mezhepleri, meşrepleri, meslekleri ayrı ayrı insanlarla yolculuk etmekte, onlarla buluşmakta, bir arada kalmakta, sabırların her çeşidini tatmaktadır.
Sabır eğitimini alarak memleketine dönen bir insan, insanlık için, engelleri aşmaya, problemleri çözmeye adaydır. Değişik ahlâk ve huydaki insanlarla omuz omuza gelmeye, beraber çalışmaya hazırdır.
lHac, insanı âdetâ melekleştirir. Allah rızasını esas alıp yola çıkan, midesi ve nefsî istekler etrafında değil, Beytullah etrafında dönen; devamlı taat, ibâdet ve zikirle meşgul olan, sabrı öğrenen, arkadaşlarıyla kavga etmeyen, şahsına karşı yapılan hakaretleri, işlenen kusurları problem haline getirmeyen insan melekleşir.
lHac, hak ve hürriyetleri; her canlının hayat hakkına saygı göstermeyi öğretir, şiddet duygularını törpüler. Çünkü, ihramlı iken saç-sakal tıraşı olmak, vücudundan bir kıl dahi koparmak, tırnak kesmek, av hayvanlarını öldürmek, avcıya hedef göstermek, yeşillikleri koparmak; cinsî münasebette bulunmak, hattâ şehvet muhtevâlı konuşmalar yapmak yasaktır.