Cemaat halinde kılınan namazların; ferd, aile ve cemiyete sağladığı sosyal faydaları ele almaya çalışalım:
Cuma günü, birçok İlâhî rahmet ve tecellînin zuhûr ettiği bir gündür. İslâmda Cuma, “günlerin sultanı”dır. Yani haftalık bayramdır. 1400 yılı aşkındır imân, itîkat, kültür ve sosyal hayatımızla yoğrulmuş, hattâ ekonomik hayatımızı da içine almış ve teşekkül etmiş bir gündür. Nasıl ki, günde beş vakit, İlâhî bir kısım tasarrufların, tecellîlerin zuhûr ettiği zamanlardır, Cuma da öyledir.
Cuma namazı, öncelikle haftalık bir zaman dilimini kayıt altına almaktır. O gün, bir Müslümanın neler yapabileceği, yılların birikim ve örfüyle ortaya çıkmıştır aslında:
Bir gün öncesinden bedenî temizliğini yapar. Çoluk-çocuğuyla görüşür. Akraba, dost, ahbap ve komşularından sonra kabir ziyâreti yapabilir. Sonra camiye gider, vaaz ve nasihat dinler, ilmî bir çalışmada bulunur, bir toplantıyı takip eder veya herhangi bir faydalı işini halleder.
Ne var ki tatilin Pazar gününe alınmasıyla, mü’min, büyük ölçüde bütün bunlardan mahrum kalmakta, şaşkınlığın anaforunda bocalamakta, ne yapacağını bilememektedir.
İbâdetler birlik ve beraberlik ruhûnu aşılarlar. Sosyal kaynaşmayı da temin ederler aynı zamanda. Mü’minler günde beş sefer bir araya gelirler. Ancak, hayat şartları, ekonomik imkânlar her gün bu buluşmaya engel olabilir. Oysa, Müslümanların biribirinden haberdar olması; kültür alış verişinde bulunması; yeni yeni olayları, gelişmeleri, buluş ve değişimleri takip etmesi gerekir. Hergün bir araya gelme fırsatı bulamayan mü’minler, böylece en azından haftada bir, Cuma namazı vaktinde buluşurlar. Ve yukarıda bir kısmını saydığımız meselelerden haberdâr olur; gerektiğinde meseleleri tartışır; tecrübelerini birbirine aktarma fırsatı bulurlar. Yâni kültür alış verişinin bütün unsurlarını ortaya koyarlar. Bu arada, ihtiyaçlarını, isteklerini birbirine iletir; dayanışma halinde olurlar.
Bu hikmetlere binâen olsa gerek, Hanefîlerde 3 kişi bir araya geldiğinde Cuma Namazı kılmak farz olur. Şafiîlerde ise bu rakam 40’tır.
Bu iki hak mezhebin bu konudaki hükümlerinin farklı olmasının hikmetleri de dahil olmak üzere konuya yarın devam edelim inşaallah.